Nefndir Alþingis styðja stofnun nýs sjóðs til að hjálpa viðkvæmum borgurum að takast á við aukinn kostnað við orkuskiptin.
Nefndir um umhverfismál, lýðheilsu og matvælaöryggi (ENVI) og um atvinnu- og félagsmál (EMPL) samþykktu í dag, með 107 atkvæðum, 16 á móti og 15 sátu hjá, afstöðu sína til tillögu framkvæmdastjórnarinnar um stofnun félagslegs loftslagssjóðs. . Nýi sjóðurinn mun nýtast heimilum, örfyrirtækjum og notendum flutninga sem eru viðkvæm og verða sérstaklega fyrir áhrifum af umskiptum í átt að loftslagshlutleysi.
Að takast á við orku- og hreyfanleikafátækt
Aðildarríki ESB verða að leggja fram „félagslegar loftslagsáætlanir“ að höfðu samráði við sveitar- og svæðisyfirvöld, efnahags- og aðila vinnumarkaðarins sem og borgaralegt samfélag. Áætlanirnar ættu að innihalda samhangandi sett af ráðstöfunum til að takast á við orku- og hreyfanleikafátækt.
Í fyrsta lagi yrðu tímabundnar beinar tekjutryggingaraðgerðir fjármagnaðar (svo sem lækkun orkuskatta og gjalda) til að takast á við hækkun á vegaflutningum og eldsneytisverði til húshitunar. Að sögn þingmanna á Evrópuþinginu yrði slíkur stuðningur takmarkaður við að hámarki 40% af áætluðum heildarkostnaði hverrar landsáætlunar fyrir tímabilið 2024-2027 og yrði afnumið í áföngum fyrir árslok 2032.
Í öðru lagi myndi sjóðurinn standa straum af fjárfestingum í endurbótum á byggingum, endurnýjanlegri orku og tilfærslu frá einkasamgöngum yfir í almenningssamgöngur, samkeyrslu og samnýtingu bíla og notkun virkra ferðamáta til að komast um, svo sem hjólreiðar. Aðgerðir geta falið í sér ríkisfjármálaívilnanir, fylgiskjöl, styrki eða lán án vaxta.
Í skýrslunni eru kynntar nokkrar endurbætur á tillögu framkvæmdastjórnarinnar, þar á meðal:
- skilgreining á „hreyfanleikafátækt“, sem vísar til heimila sem hafa háan flutningskostnað eða takmarkaðan aðgang að almennum eða öðrum ferðamátum á viðráðanlegu verði sem þarf til að mæta nauðsynlegum félags- og efnahagslegum þörfum;
– sérstakar áherslur í áætlunum um félags- og efnahagslegar áskoranir sem standa frammi fyrir eyjar og ystu svæði;
– áminning um að aðildarríkin verða að virða grundvallarréttindi, þ.m.t regla laganna, til að njóta góðs af sjóðum ESB.
Quotes
Samstarfsmaður Esther de LANGE (EPP, NL) sagði: „Orkuskiptin ættu ekki að verða umskipti fyrir „hina hamingjusamu fáu“. Þess vegna höfum við tryggt að peningar úr sjóðnum berist í raun og veru til fólks sem þarf mestan stuðning við umskiptin. Aðgerðir fela til dæmis í sér skírteini fyrir viðkvæma til að einangra heimili sín og þróa notaðan rafbílamarkað.“
Samstarfsmaður David CASA (EPP, MT) sagði: „Félagsloftslagssjóðurinn er svar ESB við þeirri áskorun að gera græna umskiptin í átt að loftslagshlutleysi að félagslegu. Þessi sjóður mun fjárfesta fyrir milljarða í orkunýtingu heimila og örfyrirtækja sem mun draga úr orkuþörf og milda áhrif loftslagsaðgerða. Allt þetta gerir það að mikilvægum þáttum í því að tryggja loftslagshlutleysi í Evrópu fyrir árið 2050.“
Næstu skref
Áætlað er að tillagan verði samþykkt á þingfundi Alþingis í júní áður en samningaviðræður við aðildarríkin geta hafist.
Bakgrunnur
Félagsleg loftslagssjóður er hluti af „Passar fyrir 55 í 2030 pakka“, sem er áætlun ESB um að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda um að minnsta kosti 55% fyrir árið 2030 miðað við gildi 1990 skv. evrópsku loftslagslögunum.
