Rejîma zordar a Îranê rê neda malbata Mahsa Emînî ku ji bo wergirtina xelata wê ya bi prestîj a Saxarov ku piştî mirina wê hatiye dayîn, biçin Fransayê. Piştî vê yekê Fulvio Martusciello, serokê heyeta Forza Italia û parlementerê Koma EPPê ya PEyê, derbarê rewşa jin û kêmneteweyan li Îranê pirs ji Nûnerê Bilind ê Karûbarên Derve û Polîtîkayên Ewlehiyê yê Yekîtiya Ewropayê Josep Borrell re kir û bang li wî kir. ji bo ku li ser vê meseleya lezgîn helwestê bigire.
Mahsa Emînî ku ji aliyê rejîma Îranê ve hatiye kuştin, bi eslê xwe Kurd bû û gelek kêmîneyên din ên ne Fars ên weke Azerî, Ereb, Belûç û Tirk li wî welatî hene. Martusciello destnîşan kir ku gelê Azerbaycanê ku kêmîneya herî mezin a welat e, ji aliyê rejîma Îranê ve bi awayekî hovane tên tepeserkirin. Azerbaycanên başûrî yên ku li Îranê nêzîkî 30 milyon kes in, ji mafên bingehîn bêpar in. Ji ber ku rayedar van agahiyan pir hesas dihesibînin, hejmara rast a Azeriyên ku li Îranê dijîn jî nayê zanîn.
Rêvebiriya Îranê ya di bin kontrola Farisan de hewl dide çand û hesta xwerêveberiya gelê Azerbaycanê ji holê rake, wan bike “faris”. Bi tenê, rejîm zarokên wan wek welatiyên bi eslê xwe Azerî nas nake.
Nahêle ku bingeha nasnameya neteweyî û çanda gelê Azerbaycanê hebe. Zimanê wan tu carî wekî zimanê fermî nehatiye qebûlkirin, di nivîsên fermî de nayê bikaranîn, dewlet jî bikaranîna, xwendin û hînkirina wî qedexe dike.
Rêjeya xizaniyê di nav Azeriyên Îranê de yek ji wan herî zêde ye. Ew di postên sereke de kêm têne temsîl kirin. Destûr nayê dayîn ku kom û komeleyên xwe yên îdeolojîk ava bikin.
Saziyên Yekîtiya Ewropî bi saya çend komeleyên girîng ên Azerbeycanên başûr û rêxistinên medyayî yên navdar li ser rewşa mafên mirovan hatine agahdar kirin. Ew bi berdewamî raportên derbarê binpêkirinên mafên mirovan ji aliyê Pasdaran ve li dijî çalakvanên Azerbaycanê dişînin ku daxwaza mafên wekhev dikin. Rejîma Îranê Hemîd Yeganapûr ê ji Merexê, Araş Joharî ji Mûganê, Peyman Îbrahîmî ji Tebrîzê, Alirza Remezanî ji Qezwînê û gelek çalakvanên Azerbaycanê avêtin girtîgehê.
Endamên parlemana YE`yê bang li rêzdar Borrell bi xwe û her wiha ji parlemana YE`yê kirin ku li hember binpêkirinên Tehranê helwesteke tundtir nîşan bidin. Wan daxwaz kir ku tavilê dawî li cudakariya civakî, etnîkî, aborî û jîngehê ya li dijî Azerî û hindikahiyên din bê anîn.
