By S. Athanasii Alexandrini
CAPUT 3
Ita viginti fere annos se exercens. Atque ita cum multi ardente desiderio vitae suae aemulari vellent, et cum quidam noti eius erumperent fores, tunc Antonius tanquam e sacrario quodam exivit, et mysteriis doctrinae et divinitus inspiratus initiatus est. Ac deinde primum his qui ad se venerant loco munito se ostendit.
Et videntes eum, mirati sunt quod corpus ejus in eodem statu esset, quod neque immobilitate saginatum, neque jejunio et dæmonia debilitaretur. Erat, sicut sciebant eum ante eremitorium suum.
* * * *
Et multi de circumstantibus corporalibus languoribus laborantes, Dominus per ipsum sanavit. Et alios mundavit a malignis spiritibus et dedit Antonio donum sermonis. Sicque multos dolentes consolatus, aliosque infensos in amicos convertit, omnibus repetens ne quid in mundo amori Christi praeponerent.
Eos alloquens et admonens ut bonorum memores futurorum, et a Deo nobis exhibita humanitas, qui proprio Filio suo non pepercit, sed pro nobis omnibus eum tradidit, multis persuasit ut vitam monasticam acciperent. Et sic monasteria paulatim apparuerunt in montibus, et deserta frequentia sunt monachorum, qui vitam reliquerunt, et in caelo vivunt signati.
* * * *
Quadam die, cum omnes monachi ad eum venissent, et verbum ab ipso audire vellent, dixit ad eos in lingua Coptica haec verba: « Sufficiunt sacrae Scripturae omnia nos docere. Sed bonum est nos invicem in fide confirmare, et confortare verbo. Vos sicut filii, venite et dicite mihi sicut pater, quod nostis. Et ego maior quam tu, quod scio et expertus sum communicabo tecum.
* * * *
Ante omnia, cura omnium prima debetis esse: cum coeperis, non cessare nec in laboribus frangi. Et ne dicas: In ascetismo senuimus. Sed magis ac magis in dies auge, quasi primum incipias. Tota enim vita humana brevissima est cum futuris saeculis comparata. Sic tota vita nostra nihil comparatur ad vitam aeternam.
“Et omne quod valet in mundo venundatur, et unusquisque ad simile commutatur. Promissio autem vitae aeternae parvo emitur. Quia passiones huius temporis pares non sunt ad gloriam quae nobis in futuro revelabitur ».
* * * *
Bonum est cogitare de uerbis Apostoli dicentis: "Per singulos dies morior". Si enim et vivimus, tamquam cottidie morimur, non peccabimus. Haec verba significant: quotidie expergefactus, cogitans nos vespere vivere non videbimus. Et iterum cum ad somnum erimus parati, cogitemus nos non expergisci. Quia natura vitae nostrae ignota est et a Providentia dirigitur ».
« Cum hoc animum habemus et sic cotidie vivimus, nec peccabimus nec desiderabimus malum, nec irascemur alicui, nec thesaurizabimus in terra. Sed si quotidie mori speramus, innoxii erimus, et omnibus omnia dimittimus. Nec nos omnino immundam voluptatem retinebimus, sed ab ea dum nos transeuntes avertemus, pugnantes semper et in die tremendi iudicii prae oculis habentes.
« Incipientes itaque et ambulando viam benefactoris, conemur ad ea quae praecedunt difficilius attingere. et non revertatur quisquam sicut uxor Lot. Nam et Dominus dixit: Nemo qui miserit manum ad aratrum et revertatur aptus est regno caelorum.
Noli timere cum audis virtutis, et ne obstupescas verbo. Quia non longe est a nobis nec extra nos creatur. In nobis est opus, et facile est, si velimus. Hellenes patriam relinquunt et maria transmittunt ad scientiam discendam. Sed non necesse est patriam relinquere propter regnum caelorum, nec mare transire propter benefactorem. Quia ab initio Dominus dixit: Regnum caelorum intra te est. Virtus ergo tantum desiderium nostrum eget.'
* * * *
Super illis itaque montibus erant monasteria in modum tentorii, divinis choris plena, qui cantantes, legunt, ieiunabant, alacri corde cum spe futurorum orabant, et ad eleemosynas dandas operabantur. Habebant etiam amorem et consensum inter se; Et quidem videri poterat hanc esse regionem separatam pietatis erga Deum et iustitiam hominibus.
Nulla enim iniusta et iniusta, nulla publicano querimonia, sed eremitarum concursus ac de virtute omnibus una cogitata. Cum ergo aliquis monasteria iterum videret et hoc tam bonum monachorum ordo, exclamavit et dixit: «Quam pulchra sunt tabernacula tua, Iacob, et tabernacula tua, Israel! Sicut valles umbrosas et sicut horti circa flumen! et sicut aloe, quas plantavit Dominus in terra, et sicut cedri iuxta aquas. (Num. xxiv. 24-5).
CAPUT 4
Deinde in Ecclesia persecutionem, quae imperante Maximino facta est, oppugnavit (emp. Maximinus Daya, nota ed.). Cumque sancti martyres Alexandriam deducti essent, tunc etiam Antonius eos secutus est, relicto monasterio, et dicens: Eamus et pugnemus, quia vocant nos, aut nos ipsos pugnatores videamus. Et ipse testis ac martyr simul fieri cupiebat. Et cum deditionem non haberet, in cuniculis et in ergastulis confessoribus servivit. Magno studio incitandi, quos vocant, bellatores in aula ad sacrificandum promptos, martyres recipiendos eosque comitandos donec decesserint.
* * * *
Videns autem iudex impa- tiam sociorumque suorum, et eorum zelum, precepit ut nullus monachorum compareret in curia, nec omnino in civitate maneret. Tunc amici omnes eo die occultare constituerunt. Sed Antonius adeo non fuit permotus, ut etiam vestem suam lavit, et postridie constitit principaliter se ostendens se in omni dignitate praesidi. Hoc omnes mirati sunt. Et vidit etiam praeses cum transiret cum cohorte sua. Stabat Antonius et impavidus, ostendens nostram virtutem Christianam. Quia ipse testis et martyr esse voluit, ut supra diximus.
* * * *
Sed quia martyr fieri non poterat, quasi lugentem aspexit. Sed Deus eum nobis et aliis conservavit, ut in ascetica sua de scripturis didicerat, fieri posset multorum doctor. Quia mox eius mores intuentes, multi eius vitae imitatores efficere conati sunt. Et ubi tandem cessante persecutione, beatus Petrus episcopus martyr factus est (anno 311 – nota ed.), tunc ab urbe discessit et iterum ad monasterium secessit. Ibi, ut notum est, Antonius magno et austeriore ascesi indulgebat.
* * * *
Itaque in secessus, et ita moratus est, ut nec coram populo appareret nec aliquem acciperet, Martinianus dux, qui pacem turbaverat, ad eum venit. Hanc habebat filiam quae a malis spiritibus vexabatur. Et cum diutius moraretur ad ostium, et oraret Antonium, ut exiret ad Deum orare pro filio, non permisit Antonius januam aperiri, sed aspiciebat desuper, et dixit: Homo, quid das mihi. tantos cum clamore dolores ? Homo sum similis tui. Si autem credis in Christum, cui servio, vade et oro, et sicut credis, ita erit». Et Martinianus, statim credens et conversus ad Christum auxilium, abiit et filia eius a maligno spiritu mundata est.
Et multa alia mirabilia per ipsum facta sunt a Domino dicente: Petite et dabitur vobis. (Matth. 7, 7). ita ut sine ipso aperirent ostium, multi afflictorum, sicut sedentes in conspectu ejus, fidem exercebant, orabant, et sanabantur.
CAPUT QUINTUM
Sed quia videbat se a multis turbatum, et non relictum est in eremo, sicut voluit secundum suum intellectum, tum etiam quia timebat ne superbiret de operibus quae per ipsum Dominus faciebat; alius autem tale quid sibi videretur, statuit proficisci in Thebaidem superiorem ad eos qui eum non noverant. Et accepto pane a fratribus, sedit super ripam fluminis Nili, et observabat si navem transiret, ut posset conscendere et ire cum eo.
Dum hoc modo cogitabat, vox desuper ad eum venit: "Antonio, quo vadis et quare?". Et ille vocem audiens, non erubuit, quia sic appellabatur, et his verbis respondit: Quia turbae me solum non relinquunt, ideo volo ire ad Thebaidem superiorem propter multos dolores. quod ego hic causavi a populo, et maxime quia quaerunt me ultra vires meas. Et vox ad eum dixit: “Si vis pacem habere, vade nunc in solitudinem altius”.
Et cum diceret Antonius: "Sed quis monstrabit mihi viam, quia non noui eum?", statim vox eum ad Arabes aliquos direxit (Coptos, veterum Aegyptiorum posteros, ab Arabibus et historia distinguunt. et eorum cultura, nota ed.), qui modo iter hoc modo parabant. Euntes autem accedens ad eos, rogavit eos Antonius ut venirent cum illis in desertum. Qui quasi prouidentia eum benigne susceperunt. Et iter fecit cum illis tribus diebus et tribus noctibus usque ad montem excelsum valde. Sub monte nata est aqua limpida, dulcis et frigidissima. Et extra campus planus erat cum paucis palmis palmis fructificatis sine cura hominum.
* * * *
Antonius, a Deo adductus, locum dilexit. Hoc erat eodem loco qui ripis fluminis ei ostenderat. Et primo, accepto pane a sociis, mansit solus in monte, sine aliquo cum eo. Eo tandem perventum est, ut domum suam recognosceret. Et ipsi Arabes, viso Antonii studio, de industria transierunt illuc, et cum gaudio panem attulerunt. Sed parcus et vilis a die palmas habuit. Itaque cum loci fratres cognoverunt, ipsi tanquam pueri memores patris, cibum ei mittere curaverunt.
Antonius vero cum sentiret quosdam ibi laborare et laborare pro pane isto, contristatus pro monachis, cogitans sibi, rogavit quosdam, qui ad se venirent, ut sarculum et securim et triticum ei adducerent. Quae cum ad eum essent allata, circumiens montem, perexiguum locum repperit ad idoneum, atque ita excolere coepit. Et quia ad irrigandum aquam satis habebat, seminavit triticum. Et hoc omni anno fecit, ut inde viveret. gavisus est quod sic aliquem non ferret, et quod in omnibus caveret ne alios oneret. Postea vero, videns aliquos ad se venire, etiam ulvam plantavit, ut visitator ex itinere arduo labore aliquantulum levare posset.
* * * *
Sed in principio, animalia de deserto, venientes ad aquam bibendam, segetes eius sata et sata frequenter afflixerunt. Antonius unam de bestiis mansuete apprehendit et ad omnes dixit: Quid mihi nocuisti, cum tibi non nocebo? Abite, et in Dei nomine loca ista non approximabunt!». Atque ex eo tempore, velut ordine territi, locum iam non appropinquabant.
Sic solus in interiore monte vixit, vacans orationi et spirituali exercitio vacans. Fratres autem, qui ministrabant ei, rogabant eum: ut venirent per singulos menses, ut offerrent ei olivas, lenticulam et oleum. Quia iam senex erat.
* * * *
Interrogatus a monachis, ut ad eos veniret et aliquandiu visitaret, cum monachis qui obviam ei veniebant, panem et aquam in camelo onerant. Hoc autem desertum omnino sine aqua erat, et omnino aqua non erat, nisi solum in illo monte ubi erat mansio eius. Et quia nulla aqua erat in via, et calida erat, omnes se periculis obnoxium erat. Cum ergo circuirent loca multa et non invenirent aquam, ulterius procedere non potuerunt et prostraverunt in terram. Et desperantes dimiserunt camelum.
* * * *
Senex autem, videns omnes in periculo, contristatus est valde et maerens paulum ab eis recessit. Ibi positis genibus manus orare coepit. Et statim Dominus eluxit aquam, ubi steterat orare. Itaque, bibentes, omnes resuscitati sunt. Et implentes hydrias suas, requirentes camelum, invenerunt illum. Contigit autem quod funis circa lapidem vulnerabat et in eo loco haesit. Et bibentes adaquaverunt eam, et imposuerunt hydrias sibi, et iverunt reliquam viam illaesam.
* * * *
Et cum pervenisset ad monasteria exteriora, omnes eum intuentes salutaverunt patrem. Isque, quasi commeatus ex silva deduxisset, eos verbis calentibus salutavit, hospites salutavit, eosque ope reddidit. Et iterum gaudium fuit in monte et aemulatio proficiendi et adhortationis in communi fide. Quin etiam ipse gaudebat, ex una parte, zelo monachorum, et ex altera sorore, quae in virginitate senex erat, et aliarum virginum princeps.
Post paucos dies iterum ad montes venit. Et tunc accesserunt ad eum multi. Ausi sunt etiam aliqui, qui male habebant ascendere. Et omnibus monachis ad se venientibus hoc consilium constanter dedit: Credere in Dominum et amare eum, cavere ab immundis cogitationibus et voluptatibus carnalibus, vitare otiosas sermones et incessanter orare.
CAPUT VI
Et in fide sua sedulus fuit et admiratione omnino dignus. Nunquam enim cum schismaticis Meletii sectatoribus communicavit, quia a prima eorum malitia et eorum apostasia sciebat, nec cum Manichaeis vel cum aliis haereticis amice loquebatur, nisi quantum ad eos instruendos putabat. declarans amicitiam et communicationem cum eis esse laesionem et perniciem animae. Sic et Arianorum haeresim detestatus, omnibus praecepit ne ad eos accedere, nec eorum falsam doctrinam acciperent. Et cum venissent ad eum quidam insanientes arriani, cum tentassent eos et invenirent se esse impios, eiecit eos de monte, dicens verba et cogitationes eorum pejores esse veneno serpentis.
* * * *
Quodam vero tempore Arriani falsum esse cum eis pariter sentiebant, indignatus et valde iratus. Tunc descendit de monte, quia vocatus est ab episcopis et omnes fratres. Et cum ingressus Alexandriam, coram omnibus Arianos damnavit, dicens hanc esse ultimam haeresim et praecursorem Antichristi. Docebat autem populum Filium Dei non esse creaturam, sed Verbum et Sapientiam et Patris essentiam esse.
Et omnes gaudebant talem hominem maledicere haeresim contra Christum. Confluebat autem populus civitatis ad Antonium. Gentiles gentiles, et ipsi sacerdotes, ad ecclesiam venerunt, dicentes : Volumus videre hominem Dei. Quia omnes nuntiaverunt ei. Et quia ibi etiam Dominus multos a malis spiritibus per se mundavit, et insanientes sanavit. Et multi etiam pagani solum senem volebant tangere, quia credebant se inde prodesse. Et quidem in paucis illis diebus, quotquot Christiani facti sunt, quotquot vix viderant, toto anno fiebant.
* * * *
Et cum rediret et comitatur, postquam venimus portam civitatis, exclamavit mulier post nos: “Exspecta, vir Dei! Filia mea a malignis spiritibus vehementer torquetur. Exspecta, obsecro te, ne laedam cum curro. Audiens hoc, et oravit a nobis, senex consensit et cessavit. Et cum appropinquasset mulier, projecit se puella in terram, et orante Antonio, et nominato nomine Christi, evigilavit puella, sanata est, quia reliquit eam spiritus immundus. Tunc benedicta mater Deo et omnes gratias egerunt. Et letatus est eundo in montem sicut in domum suam.
Nota: Hanc vitam scripsit S. Athanasius Magnus, Archiepiscopus Alexandrinus, anno post mortem Rev. Gallia) et Italia, ubi archiepiscopus in exilio fuit. S. Antonii Magni vita, res gestae, virtutes et creationes accuratissimus primarius fons est ac maximi momenti in institutione ac flore vitae monasticae tam in Oriente quam in Occidente egit. Sicut Augustinus in Confessionibus de magna huius vitae conversatione et emendatione fidei ac pietatis agit.
