ЊУЈОРК. – Ви благодарам и добро попладне. За мене е огромно задоволство што сум овде, во Обединетите нации, претставувајќи ја Европската унија и учествувам на состанокот на Советот за безбедност [Обединетите нации] за да зборувам за соработката меѓу Европската унија и Обединетите нации.
Но, јас зборував за нешто повеќе од тоа. Почнав со велејќи дека живееме во многу сложен, тежок и предизвикувачки свет. Но, без Обединетите нации, светот ќе биде уште попредизвикувачки и поопасен.
Обединетите нации се светлина во темнината. Светот станува помрачен и помрачен, но без Обединетите нации, работите би биле многу полоши.
Сакав да ја истакнам важноста на Обединетите нации како обележје во средината на превирањата.
Ја изразив мојата силна поддршка на системот на Обединетите нации и, особено, на генералниот секретар [на Обединетите нации, Антонио Гутереш]. Конкретно за него, бранејќи го од неоправданите напади што ги трпеше.
На почетокот на мојата говор, Конкретно се фокусирав на два главни проблеми на светот денес. И двете се дефинитивен момент за Обединетите нации, за почитување на вредностите и принципите на Обединетите нации: Украина и Газа.
Во Украина руската агресија продолжува со голема бруталност.
Мислам дека нема начин Украинците да се предадат, да кренат бело знаме. Не е моментот за Украинците [да го направат ова]. Тие треба да продолжат да се спротивставуваат на напаѓачот, а ние мора да продолжиме да ги поддржуваме за да ги натераме [да можат] да се спротивстават.
Сум бил во Украина. Нивните градови се бомбардирани од руски ракети, а нивната култура и идентитет се загрозени од уништување. Затоа што Русија го негира правото на Украина да постои.
Повторно, овој напад е бесрамно кршење на Повелбата на Обединетите нации и беше прилично комично што денес рускиот амбасадор [во Обединетите нации] ја обвини Европската унија дека е агресивна сила.
Дали сме агресивна сила? Ова го кажува Русија која ја спроведува најголемата агресија на овој век против соседот?
Па, јас апелирав за членство во Европската унија за Украина, што ќе биде најсилната безбедносна определба што можеме да и ја понудиме на Украина.
Инсистирав дека не сме против рускиот народ. Ние не сме против Русија – руската нација и држава. Ние сме само против авторитарен режим кој го нападна својот сосед, прекршувајќи ја Повелбата на Обединетите нации.
Второто прашање е Газа. Ситуацијата во Газа е неподнослива. Во прашање е самиот опстанок на палестинското население. Има уништување од широки размери. Сè што прави општество се уништува, систематски: од гробишта, до универзитети, до матични книги, до имотен лист. Широко уништување, претстоен глад на стотици илјади луѓе, глад и акутен недостаток на здравствена и хуманитарна помош.
Она што го знаеме е дека голем број деца [се] трауматизирани, сираци и без засолниште.
Во исто време, мораме да потсетиме дека се уште има повеќе од 100 израелски заложници кои ги држат терористите.
Оваа состојба мора да се ублажи, а за тоа треба да ја зголемиме хуманитарната помош. Но, имајќи предвид дека оваа хуманитарна криза не е предизвикана од природна катастрофа. Не е поплава. Не е земјотрес. Тоа не е нешто предизвикано од природата. Тоа е хуманитарна катастрофа предизвикана од човекот.
Да, мораме да ги поддржиме луѓето на кои им е потребна. Ја зголемуваме нашата хуманитарна помош за четири пати [од 7 октомври.] Мораме да ја мобилизираме меѓународната заедница. Но, итно е израелските власти да престанат да го попречуваат хуманитарниот пристап. [Да се доставува помош] од падобрани и од море е подобро од ништо, но ова не е алтернатива.
Не можеме да ги замениме стотиците тони и стотици камиони кои доаѓаат по пат со воздушна операција. Подобро е од ништо, но не не спречува да покажеме и да покажеме што е вистинскиот проблем. А вистинскиот проблем е што нема доволно пристап, по нормалниот пристап кој е по пат.
Лансираме падобрани на место каде еден час со автомобил, има аеродром. Па што? Зошто да не го користите аеродромот? Зошто да не ги отворите вратите на автомобилите, на камионите?
Ова е проблемот денес, но мораме да ги разгледаме основните причини за проблемот и да погледнеме како да се постигне траен мир на Блискиот Исток.
Единствениот начин да се направи тоа – од гледна точка на Европската Унија – е решението со две држави.
Го охрабрувам Советот за безбедност на Обединетите нации да преземе акција. Го охрабрувам Советот за безбедност да подготви нова резолуција, со експлицитно одобрување на решението за две држави како „решение“ и дефинирање на општите принципи дека тоа би можело да се оствари.
За нас Европејците, вредностите на Обединетите нации остануваат во камен-темелникот на меѓународниот систем.
Европската унија финансиски ги поддржува Обединетите нации. Ние сме најголемиот финансиски придонесувач. Финансираме речиси една третина од редовниот буџет на Обединетите нации. Една третина доаѓа од земјите-членки и Европската унија. Ние финансираме [речиси] една четвртина од сите агенции на Обединетите нации, вклучително и UNRWA. Ние финансираме [речиси] една четвртина од сите програми на Обединетите нации ширум светот.
И во исто време, имаме [над] 20 воени и цивилни мисии и операции низ целиот свет. Им објаснив на членовите на Советот за безбедност. Низ светот, има 4.300 Европејци кои работат за мир во 25 воени и цивилни мисии [и операции]. Работа во постконфликтни ситуации, обука на националните безбедносни сили, придонесувајќи за севкупната стабилност во различни региони. Во Африка – ги спомнав еден по друг –, во Море – последната во Црвеното Море (Операција ЕУНАВФОР Аспидс) –, во Медитеранот, на неколку места во Африка. Низ светот, има Европејци кои работат на обидот да го направат мирот реалност.
Мора да се фокусираме и на спречување конфликти. Јасно е дека би било многу подобро да се спречат конфликтите отколку да се дојде брзо кога конфликтот ќе избие.
Не заборавајте за „заборавените“ конфликти. Не заборавајте за Авганистан каде што има родов апартхејд. Не заборавајте за она што се случува во Рогот на Африка, во Судан, во Сомалија. Низ светот има толку многу кризи што мораме да го зголемиме нашиот капацитет да ги спречиме и да се обидеме да ги решиме.
Сакаме да бидеме обезбедувач на безбедност, да работиме за одржлив развој и да ги поддржуваме Обединетите нации. Затоа што овој Дом ни е потребен повеќе од кога било. И сакам да им оддадам почит на сите што работат во системот на Обединетите нации, особено на оние кои ги загубија животите обидувајќи се да ги поддржат луѓето, особено во Газа.
Ви благодариме.
Q & A
П. Штотуку рековте дека сакате мир. Што прави Европската унија, или може да направи, за да се обиде да промовира и промовира прекин на огнот од дури шест недели во Газа за да дозволи хуманитарна помош да влезе и да се разменуваат заложници и затвореници? Каква е реакцијата на ЕУ на оставката на премиерот Ариел Хенри на Хаити и изгледите за Претседателски преоден совет?
Па, Хаити е една од хроничните кризи што се наѕира со години. Ова не се случило преку ноќ. На меѓународната заедница и требаше премногу долго да интервенира во Хаити. Сега, со оваа мисија која чека да ги распореди нивните капацитети на терен, постои можност да се обиде да врати минимум стабилност за да се распореди хуманитарна поддршка. Знам дека ова ќе бара многу напори. Единствено што можам да кажам е дека ја поддржуваме оваа мисија. Ние го поддржуваме распоредувањето на овие сили. Ние веруваме дека меѓународната заедница мора да се вклучи за да го натера народот на Хаити да излезе од црната целина каде што е. Сами нема да успеат, тоа е јасно. Потребен е силен ангажман на меѓународната заедница и сакам да ги истакнам напорите што ги направија Соединетите Држави, Канада и [од] кенискиот народ да ги ангажираат своите трупи, нивната полиција во овој потфат.
Што правиме? Видете, овде во Советот за безбедност. Што прават Европејците? Ја имате Франција, ја имате Словенија, ја имате Малта [кои се] членки на Советот за безбедност кои поддржуваат резолуција што може да направи разлика. Притискање со цел да се обидат сите да се согласат за она што е потребно, а тоа е долгорочен прекин на непријателствата и во исто време, слобода на заложниците. Знаете дека има различни чувствителности меѓу земјите-членки на Европската унија, но она што нè обединува е фактот дека заложниците треба да бидат ослободени како услов за да се прекине непријателството и да се бара политичко решение. И тоа го прават членките на Советот за безбедност кои припаѓаат на Европската унија.
П. Покрај ставот на Советот за безбедност што го зазедоа некои европски нации што штотуку ги спомнавте, има ли некоја друга моќ што може да ја искористи Европската унија за да го запре она што се случува во Газа? Каде се вистинските акции? Каде се мерките што ги презема ЕУ? Сè уште ништо не сме виделе, освен она што го опиша. Дали навистина нема ништо друго? Знаеме и дека некои европски земји всушност го овозможуваат она што се случува во Газа со испраќање оружје, како Германија на пример. Па, како да го усогласите тоа и кои се конкретните мерки што ЕУ може да ги преземе?
Како што реков, јас ја претставувам Европската унија како целина. Понекогаш е тешко затоа што има различни чувствителности и различни позиции. Има некои земји-членки, кои целосно не сакаат да заземат каква било позиција што би можела да претставува најмала критика кон Израел, а други кои многу притискаат за да се постигне прекин на огнот. Две земји-членки – Ирска и Шпанија – побараа од Европската комисија и јас, како висок претставник, да проучиме како и дали однесувањето на израелската влада е усогласено, како се вклопува со обврските според Договорот за асоцијација што го имаме со Израел. А следниот понеделник на Советот за надворешни работи ќе имаме ориентациона дебата за ова важно прашање.
П. На поморскиот коридор за Газа, можеш ли да ни објасниш малку како гледаш дека функционира и дали ќе се тркалаш во него. Знаеме дека има прв брод што ја напушти Ларнака, но каде ќе се закотви?
Па, ова е бродот на Шпанците… Ова е брод на светската кујна, тоа не е брод на ЕУ. Не сакам да ги земам заслугите на другите, нели? Ова е брод што го качија овие лица кои имаат извонредна заслуга бидејќи со сопствени ресурси собираат храна и се обидуваат да ја испратат со брод. И како што реков, види, тие можат да одат со брод - подобро од ништо. Но, брегот во Газа не е лесен бидејќи нема пристаниште. Соединетите Држави сакаат да изградат еден вид привремено пристаниште со цел да ги направат чамците подготвени да се приближат до брегот. Знам дека ова се случува. Ова е во тек, но ова е брод кој е обезбеден со индивидуална иницијатива. Сакам да им ги дадам сите заслуги. И во исто време, Европската комисија и Европската унија [дадоа] поддршка на оваа иницијатива [на поморскиот коридор]. Правиме многу од гледна точка на хуманитарна поддршка. Ние правиме многу. Но, имајте на ум дека пред војната, секој ден по 500 камиони доаѓаа во Газа, а сега има - во најдобри случаи - помалку од 100. Замислете да живеете во село и одеднаш, бројот на залихи се дели со пет или за десет, а покрај тоа, распределбата на залихите е многу отежната бидејќи секојдневно има воени дејствија. Значи, мораме да ги ставиме сите наши иницијативи на поморските, воздушните капацитети, но не треба да ги заборавиме основните причини за проблемот. Основната причина за проблемот е што со нормален начин на влегување во Газа, постојат пречки што треба да се отстранат.
П. Значи, велите дека го поддржувате поморскиот коридор, но дали тогаш на некој начин сте вклучени во неговото извршување? Дали Европската Унија има улога?
Да, ние имаме улога. Претседателката на [Европската] Комисија [Урсула фон дер Лајен] отиде на Кипар, за да ја изрази поддршката и ангажманот на Европската унија за тоа. Но, имајте на ум кој што прави.
Ви благодариме.
Линк до видеото: https://audiovisual.ec.europa.eu/en/video/I-254356
