Viċi Ministru tal-Affarijiet Barranin Tork: It-Turkija u l-Ukrajna ma rċevewx l-appoġġ meħtieġ mill-UE
Jeħtieġ li nħarsu bir-reqqa lejn ir-raġunijiet għalfejn ir-Russja bdiet din il-gwerra, qal
Ir-rifjut tal-Bulgarija li tħallas għall-gass bir-rubli u l-għeluq sussegwenti tal-gass naturali joħolqu diversi alternattivi għal pajjiżna. Għalihom kollha, huwa ċar fil-mument li hemm gass, iżda l-prezz tiegħu ċertament se jkun ogħla minn qabel, kif ammess il-bieraħ fil-Ministru tal-Enerġija "Speak Now" Alexander Nikolov. Waħda mill-possibbiltajiet għall-provvisti tal-gass hija t-Turkija. Jekk se nkunux kapaċi nsiru distributur ewlieni tal-gass jiddependi fuq il-konnessjoni mal-ġar tagħna tan-Nofsinhar, kif mitlub mid-Deputat Prim Ministru Asen Vassilev fi Brussell din il-ġimgħa.
X’inhuma l-pjanijiet ta’ Ankara u tistenna li l-pajjiż jerġa’ jsaħħan ir-relazzjonijiet tiegħu mal-Unjoni Ewropea, qal id-Deputat Ministru tal-Affarijiet Barranin Tork Farouk Kaymakci:
Televiżjoni Nazzjonali Bulgara (BNT): Sur Kaikamci, aħna qegħdin fl-uffiċċju fejn Kemal Ataturk ħadem ukoll bħala attaché militari fil-Bulgarija. Jgħid xi ħaġa li nistgħu sa ċertu punt nikkollegaw mal-forum li żort fil-Bulgarija u jaqra: jekk tinħoloq l-Unjoni Balkani, tista' tiftaħ it-triq għall-ħolqien tal-Unjoni Ewropea. Inħoss relevanti għalik illum?
Interessanti, Ataturk huwa fost il-mexxejja li l-ewwel użaw it-terminu Unjoni Ewropea. Is-sena hija l-1932, u l-post huwa Ankara, fejn jitkellem ma’ ġurnalisti minn pajjiżi tal-Balkani. Imbagħad jimmaġina alleanza li għandha l-parlament tagħha u anke l-armata tagħha. Issa nistgħu ngħidu li l-Unjoni Ewropea hija waħda mill-aktar eżempji ta’ għaqda ta’ suċċess fid-dinja. Jien kburi ħafna li qed nagħmlu din il-konversazzjoni fl-uffiċċju ta’ Ataturk, u nixtieq inżid li l-ħaġa l-oħra li joħlom biha hija l-paċi f’pajjiżna u l-paċi fid-dinja. Illum, id-diplomazija Torka qed tagħmel sforzi biex tagħmel dan. Il-pajjiżi Balkani jridu jsiru parti mill-Unjoni Ewropea. Fosthom hemm it-Turkija, li s-sħubija tagħha naħseb li hija xi ftit tard. Kieku dan kien il-każ 10-15-il sena ilu, ħafna kunflitti u gwerer illum setgħu ġew evitati. Bħal fl-Iraq u s-Sirja. Forsi l-gwerra li bdiet ir-Russja kontra l-Ukrajna. It-Turkija hija importanti għall-Unjoni Ewropea kemm f'termini ta' sigurtà kif ukoll fir-relazzjonijiet tan-NATO-UE. Sfortunatament, is-sħubija tagħna tittardja minħabba l-kwistjoni ta' Ċipru, u dan qed ixekkel il-kooperazzjoni produttiva tan-NATO-UE.
BNT: Mit-Turkija wasal messaġġ li l-pajjiż ma japprovax l-idea li jiġu skjerati forzi tan-NATO fil-Baħar l-Iswed biex jiskoraġġixxu lir-Russja u jappella lill-Bulgarija u r-Rumanija biex jaġixxu b'mod trażżin. X'hemm wara dan?
L-importanti hawnhekk huwa dan: hemm gwerra, u x-xewqa tat-Turkija għal waqfien mill-ġlied kemm jista' jkun malajr u biex tinkiseb il-paċi. Naturalment, bħala waħda mill-forzi importanti fin-NATO, irridu wkoll li l-Alleanza tkun b'saħħitha. Madankollu, huwa importanti li jiġu evitati azzjonijiet li japprofondixxu l-kunflitt.
BNT: X'inhi l-iktar lezzjoni importanti li rridu nitgħallmu mill-gwerra fl-Ukrajna?
Irridu nħarsu bir-reqqa lejn ir-raġunijiet għalfejn ir-Russja bdiet din il-gwerra. Fl-opinjoni tiegħi, l-aktar importanti minnhom huma l-politiki speċifiċi tar-Russja. Imma għalija, l-iktar lezzjoni importanti hija li rridu nkunu unanimi meta niġu biex nipproteġu u nassiguraw l-Ewropa. U meta nitkellmu dwar dan, il-kwistjoni tas-sħubija tat-Turkija fl-UE hija saħansitra aktar importanti. Meta wieħed iħares lura, il-Krimea hija l-kwistjoni l-oħra li dwarha n-NATO u l-Unjoni Ewropea naqsu milli jkunu aktar deċiżivi. Fil-kuntest ta’ dak li nkiseb. Din l-indeċiżjoni hija fost l-eżempji ħżiena. L-indeċiżjoni hija waħda mir-raġunijiet għalfejn dawk li jridu jmorru għall-gwerra jħossuhom iktar kuraġġużi. It-tagħlima l-oħra hi li pajjiżi bħat-Turkija u l-Ukrajna, li huma importanti kemm għas-sigurtà enerġetika u ekonomika tal-Unjoni Ewropea u anke f’dak li għandu x’jaqsam mal-pressjoni tal-emigranti, ma rċevewx l-appoġġ meħtieġ. Kieku l-Ukrajna kienet membru tal-Unjoni Ewropea, forsi llum ma rajniex dan kollu, u dawk li bdew il-gwerra ma kinux ikunu kapaċi jqumu quddiem Ewropa magħquda u magħquda.
BNT: X'kienu l-messaġġi li smajt f'Sofia? Fl-opinjoni tiegħi, l-iktar ħaġa importanti tidher li hija li meta nitkellmu dwar l-Unjoni Ewropea, ma nistgħux nibqgħu nitkellmu dwar l-Ukrajna.
Għalija, waħda minnhom hija li xi Stati Membri m'għandhomx jimblokkaw it-tkabbir f'isem l-interess nazzjonali tagħhom. It-tilwim bilaterali għandu jiġi solvut bejn il-pajjiżi kkonċernati, mingħajr preġudizzju għas-sħubija fl-UE. Dan ma jikkontribwixxix għall-iżvilupp tagħhom. Lanqas ma tibbenefika lill-Unjoni Ewropea. Dan mhux se jwassalna imkien.
BNT: Madankollu, qed titkellem dwar in-normalizzazzjoni tar-relazzjonijiet bejn it-Turkija u l-Unjoni Ewropea. Xi trid tfisser?
Jekk inqabblu s-sitwazzjoni ta' l-aħħar 4-5 xhur ma' dik ta' qabel, issa r-relazzjonijiet bejn it-Turkija u l-Unjoni Ewropea huma ħafna aktar ħaj. L-Unjoni Ewropea tara l-importanza tat-Turkija u l-piż tagħha fil-politika barranija. Matul l-aħħar 3 snin, ir-relazzjonijiet ġew iffriżati u tensjoni – kemm f’termini ta’ djalogu kif ukoll f’termini ta’ ġlieda kontra t-terroriżmu u pressjoni tal-emigranti. Issa, wara l-gwerra bejn ir-Russja u l-Ukrajna, ir-rwol importanti tat-Turkija fis-sigurtà tal-Ewropa reġa’ deher u qed jiġi diskuss aktar. Is-suġġett l-ieħor fuq l-aġenda huwa s-sigurtà tal-enerġija. It-Turkija hija waħda mill-erba' rabtiet importanti tal-enerġija għall-Unjoni Ewropea. Wieħed mill-kurituri tal-gass jgħaddi minn pajjiżna. It-Turkija ilha snin titkellem dwar l-inklużjoni ta’ depożiti tal-Mediterran fil-kuritur. Fost tensjonijiet fuq ir-riżervi tal-gass u taż-żejt qrib Ċipru, it-Turkija pproponiet li torganizza konferenza tal-Mediterran u tniedi kooperazzjoni, iżda sentejn ilu ma sar l-ebda progress. Issa qed jerġa’ jitkellem dwar id-diversifikazzjoni tas-sorsi u ż-żieda fl-interess f’dawk fil-Mediterran. Fir-rigward tal-ekonomija, irridu naħsbu dwar l-irkupru tal-ekonomiji wara l-pandemija, u l-iffirmar ta’ ftehim doganali aġġornat se jikkontribwixxi għal dan. Aħna wieħed mill-ħames sħab kummerċjali l-aktar importanti tal-UE. Barra minn hekk, hekk kif il-prospetti tas-sħubija tat-Turkija fl-UE jiżdiedu, se tagħti spinta lir-riformi fil-pajjiż. Dan jgħodd għall-pajjiżi kollha li huma kandidati għas-sħubija. Ir-riżultati tal-aħħar stħarriġ juru li 79% tal-popolazzjoni Torka tappoġġja s-sħubija ta’ pajjiżna fl-Unjoni Ewropea, u 65% huma konvinti li nistgħu nilħqu l-kriterji. Fl-istess ħin, nistennew trattament ġust.
BNT: It-Turkija se ssir il-qawwa l-ġdida tal-enerġija fl-Ewropa?
Dejjem għedna li aħna fost il-pajjiżi ewlenin għas-sigurtà tal-enerġija tal-Ewropa. F'siegħa u nofs bl-ajruplan tista' tilħaq 70% tar-riżervi ta' idrokarburi tad-dinja. Aħna ċentru tal-enerġija. Sfortunatament, minħabba l-kwistjoni ta' Ċipru, ilna snin ma stajniex nagħmlu progress fil-kooperazzjoni fl-enerġija. Jiġifieri, li minn pajjiżna jgħaddu kurituri importanti tal-gass, u meta jkollna din l-opportunità, meta għandna sorsi bħal dawn f’idejna, għax se ngħaddu 8 biljun ewro fil-Mediterran? Dan mhu raġonevoli xejn. Minbarra d-depożiti ta’ idrokarburi, irridu nitkellmu dwar it-tranżizzjoni għal ekonomija ekoloġika. Aħna wkoll minn ta’ quddiem f’termini ta’ sorsi ta’ enerġija rinnovabbli. 54% tal-enerġija tagħna hija rinnovabbli u b'dan l-indikatur ninsabu fil-ħames post fl-Ewropa. Għandna wkoll potenzjal serju f'termini ta 'enerġija ħadra.
