L-UKRAJNA, 110 sit reliġjuż bil-ħsara spezzjonati u dokumentati mill-UNESCO – Mis-17 ta’ Mejju 2023, UNESCO ivverifikat ħsara lil 256 sit mill-24 ta’ Frar 2022 – 110 sit reliġjuż, 22 mużew, 92 bini ta’ interess storiku u/jew artistiku, 19-il monument, 12-il librerija, Arkivju 1.
Rapport tal-Istitut tal-Ukrajna għal-Libertà Reliġjuża (Jannar 2023)
Bħala riżultat tal-invażjoni Russa fuq skala sħiħa tal-Ukrajna, mill-inqas 494 binja reliġjuża, istituzzjonijiet teoloġiċi, u postijiet sagri ġew kompletament meqruda, bil-ħsara, jew misruqa mill-militar Russu, skond l-Istitut Ukrain għal-Libertà Reliġjuża (IRF).
L-IRF ippreżentat din l-aħħar dejta aġġornata dwar l-impatt tal-gwerra fuq il-komunitajiet reliġjużi Ukraini fil-31 ta’ Jannar u fl-1 ta’ Frar waqt is-Summit dwar il-Libertà Reliġjuża Internazzjonali (Summit tal-IRF 2023) li sar f’Washington, DC
Il-biċċa l-kbira tal-knejjes, il-moskej u s-sinagogi ġew meqruda fir-reġjun ta’ Donetsk (mill-inqas 120) u r-reġjun ta’ Luhansk (aktar minn 70). L-iskala tal-qerda hija wkoll enormi fir-reġjun ta 'Kiev (70), fejn ġew miġġielda battalji ddisprati fid-difiża tal-kapital, u fir-reġjun ta' Kharkiv - aktar minn 50 bini reliġjuż meqrud. Ir-rejds bl-ajru Russi, inklużi dawk li jużaw drones Iranjani, affettwaw kważi r-reġjuni kollha tal-Ukrajna u għadhom għaddejjin sal-lum.
Knejjes tal-Knisja Ortodossa Ukrajna (affiljati mal-Patrijarkat ta’ Moska) sofrew l-aktar mill-aggressjoni Russa – mill-inqas 143 ġew meqruda.
L-iskala tal-qerda tad-djar tat-talb tal-knisja evanġelika hija immensa - mill-inqas 170 b'kollox, li minnhom l-aktar milquta kienu knejjes Kristjani Evanġeliċi – 75, djar tat-talb Kristjani Evanġeliċi Battista – 49, u knejjes Avventisti tas-Seba’ Jum – 24.
Id-dejta aġġornata tal-IRF fiha wkoll informazzjoni dwar il-qerda tas-Swali tas-Saltna tax-Xhieda taʼ Jehovah – total taʼ 94 bini reliġjuż, li minnhom sebgħa ġew meqruda għal kollox, 17 saritilhom ħsara serja, u 70 ġarrbu ħsarat insinifikanti.
il-politika tal-UNESCO
L-UNESCO qed twettaq valutazzjoni preliminari tal-ħsara għall-proprjetajiet kulturali* billi tikkontrolla l-inċidenti rrappurtati ma’ sorsi kredibbli multipli. Din id-dejta ppubblikata li tiġi aġġornata regolarment ma timpenjax lill-Organizzazzjoni. Il-UNESCO qed tiżviluppa wkoll, mal-organizzazzjonijiet sħab tagħha, mekkaniżmu għal valutazzjoni koordinata indipendenti tad-dejta fl-Ukrajna, inkluża l-analiżi tal-immaġni bis-satellita, f’konformità mad-dispożizzjonijiet tal-Konvenzjoni tal-Aja tal-1954 għall-Protezzjoni tal-Proprjetà Kulturali f’Każ ta’ Konflitt Armat.
*It-terminu “proprjetà kulturali” jirreferi għal proprjetà kulturali immobbli kif definita taħt l-Artikolu 1 tal-Konvenzjoni tal-Aja tal-1954, irrispettivament mill-oriġini tagħha, is-sjieda jew l-istatus ta’ reġistrazzjoni tagħha fl-inventarju nazzjonali, u faċilitajiet u monumenti ddedikati għall-kultura, inklużi t-tifkiriet.
L-Organizzazzjoni hija f'kuntatt mal-awtoritajiet Ukraini biex timmarka s-siti u l-monumenti kulturali bl-emblema distintiva "Blue Shield" tal-Konvenzjoni tal-Aja tal-1954 għall-Protezzjoni tal-Proprjetà Kulturali f'Każ ta' Kunflitt Armat biex tevita danni intenzjonati jew aċċidentali.
Proprjetajiet iskritti fil-lista tal-Wirt Dinji, bħas-sit ta’ “Kiev: Katidral ta' Santa Sophia u Bini Monastiku Relatat, Kyiv-Pechersk Lavra”, huma meqjusa bħala prijorità.
Kumment ta' Audrey Azoulay, id-Direttur Ġenerali tal-UNESCO
L-ewwel sfida hija li jiġu mmarkati s-siti u l-monumenti ta’ wirt kulturali u li jitfakkru l-istatus speċjali tagħhom bħala żoni protetti taħt il-liġi internazzjonali.
Sal-lum, l-ebda sit tal-Wirt Dinji tal-UNESCO ma jidher li sar ħsara.
Il-UNESCO għenet ukoll lill-awtoritajiet Ukraini biex jimmarkaw is-siti kulturali bl-emblema distintiva tat-tarka blu. Dan is-simbolu jindika li l-proprjetà hija protetta taħt il-Konvenzjoni tal-Aja tal-1954. Għalhekk, kwalunkwe ksur jitqies bħala ksur tal-liġi internazzjonali u jista’ jiġi mħares. Ta’ min jinnota wkoll li l-ebda wieħed mis-seba’ siti ta’ Wirt Dinji tal-UNESCO ma ġie affettwat sal-lum.
It-tqegħid tal-pedamenti għar-rikostruzzjoni futura – siti reliġjużi bil-ħsara
Billi tirreġistra u tiddokumenta l-ħsara u l-qerda ta 'siti kulturali, l-UNESCO mhux biss twissi dwar is-serjetà tas-sitwazzjoni, iżda wkoll tħejji għal rikostruzzjoni futura. Għalkemm għadu kmieni wisq biex tibda x-xogħol, l-organizzazzjoni tan-NU diġà ħolqot fond iddedikat għal azzjonijiet b'appoġġ għall-Ukrajna u nediet appell għal kontribuzzjonijiet lill-Istati Membri tagħha għal reazzjoni rapida.
Lista ta’ siti reliġjużi u kulturali bil-ħsara għal kull reġjun mis-17 ta’ Mejju 2023 (Ara d-dettalji tal-lista hawn taħt HERE)
Reġjun ta' Donetsk: 71 sit bil-ħsara
Reġjun ta' Kharkiv: 55 sit bil-ħsara
Reġjun ta' Kiev: 38 sit bil-ħsara
Reġjun ta’ Luhansk: 32 sit bil-ħsara
Reġjun ta' Chernihiv: 17-il sit bil-ħsara
Reġjun Sumy: 12-il sit bil-ħsara
Reġjun ta 'Zaporizhia: 11-il sit bil-ħsara
Reġjun Mykolaiv: 7 siti bil-ħsara
Reġjun ta’ Kherson: 4 siti bil-ħsara
Reġjun Zhytomyr: 3 siti bil-ħsara
Vinnytsia Ragion: 2 siti bil-ħsara
Reġjun ta' Dnipropetrovk: sit 1 bil-ħsara
Reġjun ta' Odesa: sit 1 bil-ħsara
Valutazzjonijiet preċedenti u xi dikjarazzjonijiet tal-UNESCO
Fuq 23 Ġunju 2022, skont il-kontrolli li saru mill-esperti tal-UNESCO, 152 sit kulturali kienu ġew meqruda parzjalment jew totalment bħala riżultat tal-ġlied, inklużi 70 binja reliġjuża, 30 binja storika, 18-il ċentru kulturali, 15-il monument, 12-il mużew u seba' libreriji.
Kumment ta' Audrey Azoulay, id-Direttur Ġenerali tal-UNESCO
“Dawn l-attakki ripetuti fuq siti kulturali Ukrajni jridu jieqfu. Il-wirt kulturali, fil-forom kollha tiegħu, m'għandu jkun immirat taħt l-ebda ċirkostanza. Intenni l-appell tiegħi għar-rispett tad-dritt umanitarju internazzjonali, b'mod partikolari l-Konvenzjoni tal-Aja għall-Ħarsien tal-Proprjetà Kulturali f'każ ta' Konflitt Armat.”
Fis-8 ta’ Marzu 2022, il-UNESCO ppubblikat stqarrija li qalet li kienet f'kuntatt permanenti mal-istituzzjonijiet rilevanti kollha, kif ukoll mal-professjonisti kulturali Ukraini, biex tevalwa s-sitwazzjoni u biex issaħħaħ il-protezzjoni tal-proprjetajiet kulturali.
Il-UNESCO tat pariri tekniċi lill-professjonisti kulturali fil-qasam biex jipproteġu l-bini. Ġew identifikati xogħlijiet ta’ inventarju u xelters biex jiġu żgurati oġġetti li jistgħu jiġu mċaqalqa, u ġew rinfurzati l-miżuri tat-tifi tan-nar.
Kumment ta' Audrey Azoulay, id-Direttur Ġenerali tal-UNESCO
Irridu nħarsu l-wirt kulturali fl-Ukrajna, bħala xhieda tal-passat iżda wkoll bħala katalist għall-paċi u l-koeżjoni għall-futur, li l-komunità internazzjonali għandha d-dmir li tipproteġi u tippreserva.
