Il-Kroazja
Mill-1 ta’ Jannar 2023, il-Kroazja adottat l-Ewro bħala l-munita nazzjonali tagħha. B’hekk, l-aħħar pajjiż li daħal fl-Unjoni Ewropea sar l-għoxrin pajjiż li introduċa l-munita unika.
Il-pajjiż għażel erba' disinji għan-naħa nazzjonali tal-muniti tal-euro, bil-motif distintiv taċ-ċess Kroat fl-isfond. Il-muniti kollha juru wkoll it-12-il stilla tal-bandiera Ewropea.
Il-munita taż-2 ewro fiha mappa tal-Kroazja u fit-tarf hemm miktuba l-poeżija “Oh beautiful, oh dear, oh sweet freedom” tal-poeta Ivan Gundulić.
Immaġni stilizzata tal-predatur żgħir zlatka iżejnu l-munita tal-Ewro (bil-Kroat l-annimal jissejjaħ kuna).
Il-wiċċ ta’ Nikola Tesla jinsab fuq il-muniti tal-50, 20 u 10 ċenteżmi.
Il-muniti tal-5, 2 u 1 ċenteżmu huma miktuba bl-ittri “HR” b’kitba Glagolitika.
Il-Greċja
Il-munita taż-€2 turi xena mitoloġika minn mużajk fi Sparta (3 seklu Q.K.), li turi l-prinċipessa żagħżugħa Europa maħtufa minn Zeus f’forma ta’ barri. L-iskrizzjoni fuq it-tarf hija ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ (REPUBBLIKA TAL-GREĊJA).
Il-munita tal-€1 tirriproduċi d-disinn tal-kokka Atenijana li tidher fuq il-munita antika tal-4 drakmi (5 seklu QK).
Il-muniti tal-10, 20 u 50 ċenteżmu juru tliet statisti Griegi differenti:
10 ċenteżmi: Rigas-Ferreos (Velestinlis) (1757-1798), prekursur tal-Illuminiżmu u l-Konfederazzjoni Griega u viżjonarju tal-ħelsien tal-Balkani mill-ħakma Ottomana; 50 ċenteżmu: Ioannis Kapodistrias (1776-1831), l-ewwel gvernatur tal-Greċja (1830-1831) wara l-Gwerra tal-Indipendenza Griega (1821-1827) (20 ċenteżmu), u Eleftherios Venizelos (1864-1936), pijunier tas-soċjetà riforma li kellha rwol ewlieni fil-modernizzazzjoni tal-istat Grieg.
Il-muniti tal-1, 2 u 5 ċenteżmi juru vapuri Griegi tipiċi: it-trireme Ateni (5 seklu QK) fuq il-munita tal-1 ċenteżmu; il-corvette użata matul il-Gwerra tal-Indipendenza Griega (1821-1827) fuq il-munita taż-2 ċenteżmi u t-tanker modern fuq il-munita tal-5 ċenteżmi.
awstrija
Il-muniti tal-euro tal-Awstrija huma mfassla madwar tliet temi ewlenin: fjuri, arkitettura u figuri storiċi famużi.
Minbarra konsultazzjoni pubblika permezz ta’ stħarriġ tal-opinjoni, grupp ta’ 13-il espert għażlu d-disinji rebbieħa tal-artist Josef Kaiser.
Il-munita taż-€2 fiha r-ritratt ta’ Bertha von Suttner, li ngħatat il-Premju Nobel għall-Paċi fl-1905.
Il-munita tal-€1 fiha r-ritratt ta’ Wolfgang Amadeus Mozart, il-kompożitur famuż Awstrijak, akkumpanjat mill-firma tiegħu.
Il-muniti tal-10, 20 u 50 ċenteżmu juru xogħlijiet arkitettoniċi fi Vjenna: it-torrijiet tal-Katidral ta’ San Stiefnu (10 ċenteżmi), kapolavur tal-arkitettura Gotika Vjenna; il-Palazz Belvedere (20 ċenteżmu), ġojjell tal-istil Barokk Awstrijak, u l-bini tas-Seċessjoni fi Vjenna (50 ċenteżmu), simbolu tal-moderniżmu Awstrijak u t-twelid ta’ era ġdida.
Il-muniti tal-1, 2 u 5 ċenteżmi juru fjuri alpini li jirrappreżentaw l-obbligi u l-impenn tal-Awstrija għall-ambjent: ġenzjana (1 ċenteżmu); l-edelweiss (2 ċenteżmi), simbolu tradizzjonali tal-identità Awstrijaka, u l-primula (5 ċenteżmi).
Il-muniti tal-euro Awstrijaċi għandhom il-partikolarità li juru l-valur nominali fuq il-faċċata nazzjonali wkoll.
Hemm żewġ serje differenti ta' muniti tal-euro Spanjoli fiċ-ċirkolazzjoni.
Il-muniti tal-€1 u taż-€2 juru x-xbieha tal-kap tal-istat il-ġdid, il-Maestà Tiegħu r-Re Felipe VI, fil-profil lejn ix-xellug. Fuq ix-xellug tal-immaġni, tondi u b'ittri kbar, l-isem tal-pajjiż tal-ħruġ u s-sena tal-ħruġ “ESPAÑA 2015”, u fuq il-lemin il-marka taz-zekka.
Spanja aġġornat id-disinn tal-wiċċ nazzjonali Spanjol fuq il-muniti tal-€1 u taż-€2, li ġew prodotti mill-2015, biex turi l-bidla fil-pożizzjoni tal-kap tal-istat. Il-muniti tal-€1 u taż-€2 mis-snin preċedenti bil-wiċċ nazzjonali Spanjol l-antik se jibqgħu validi.
Il-muniti tal-10, 20 u 50 ċenteżmu juru l-bust ta’ Miguel de Cervantes, awtur ta’ “Don Quixote of La Mancha”, kapolavur tal-letteratura Spanjola u dinjija.
Il-muniti tal-1, 2 u 5 ċenteżmi juru l-Katidral ta’ Santiago de Compostela, ġojjell tal-arti Rumanika Spanjola u wieħed mill-aktar postijiet ta’ qima famużi fid-dinja.
Minn dak il-punt 'il quddiem, il-marka tas-sena tidher fuq ġewwa ta' munita, flimkien mal-marka taz-zekka u l-isem tal-pajjiż tal-ħruġ. It-tnax-il stilla fiċ-ċirku ta' barra huma mpinġi bħala fuq il-bandiera Ewropea, mingħajr solliev madwarhom.
L-Estonja
Id-disinn tan-naħa nazzjonali tal-muniti tal-euro Estonjani intgħażel wara kompetizzjoni pubblika. Ġurija ta’ esperti għażlet minn qabel l-10 disinni tal-aqwa.
Id-disinn rebbieħ intgħażel permezz ta’ votazzjoni bit-telefon, li kienet miftuħa għall-Estonjani kollha. Inħoloq mill-artist Lembit Lemos.
Il-muniti tal-euro Estonjani kollha fihom dehra ġeografika tal-Estonja akkumpanjata mill-kelma “Eesti” u s-sena “2011”.
L-iskrizzjoni fit-tarf tal-munita taż-€2 hija “Eesti” ripetuta darbtejn, darba wieqfa u darba maqluba.
Il-muniti tal-euro Estonjani ilhom fiċ-ċirkolazzjoni mill-1 ta’ Jannar 2011.
L-Italja
Il-muniti tal-euro Taljani għandhom disinn differenti għal kull denominazzjoni, magħżula minn kapolavuri tal-wirt kulturali tal-pajjiż. L-għażla finali saret mill-pubbliku permezz ta’ programm televiżiv imxandar minn RAI Uno, l-akbar stazzjon televiżiv tal-Italja.
Il-munita taż-€2 tirriproduċi r-ritratt li għamel Raphael tal-poeta Dante Alighieri (1265-1321), awtur tad-Divina Kummiedja. L-iskrizzjoni fuq it-tarf tirrepeti "2" sitt darbiet, alternanti numri wieqfa u maqlubin.
Fil-munita tal-€1 hemm il-Bniedem Vitruvjan, it-tpinġija famuża ta’ Leonardo da Vinci li turi l-proporzjonijiet ideali tal-ġisem tal-bniedem.
Il-munita tal-50 ċenteżmu tirriproduċi d-disinn tal-bankina tal-Pjazza del Campidoglio bl-istatwa ekwestri tal-imperatur Marku Awrelju.
Il-munita ta’ 20 ċenteżmu fiha skultura ta’ Umberto Boccioni, kaptan tal-moviment Futurist Taljan.
Il-munita tal-10 ċenteżmi turi dettall mit-Twelid ta’ Venere, il-pittura famuża ta’ Sandro Botticelli, u trijonf tal-arti Taljana.
Il-munita tal-5 ċenteżmi turi l-Kolossew f’Ruma, l-anfiteatru famuż mibni mill-imperaturi Vespasjan u Titu, infetaħ fis-sena 80 AD.
Il-munita ta’ 2 ċenteżmi turi t-torri Mole Antonelliana f’Turin.
Il-munita ta’ ċenteżmu turi “Castel del Monte” ħdejn Bari.
Fl-2005, il-Bank Ċentrali ta' Ċipru nieda kompetizzjoni biex jagħżel id-disinn tal-muniti tal-euro Ċiprijotti, li kellhom ikollhom tliet motivi differenti li jirriflettu l-ispeċifiċitajiet tal-pajjiż f'termini ta' kultura, natura u baħar.
Il-proġetti rebbieħa, approvati mill-Kunsill tal-Ministri ta' Ċipru, inħolqu b'mod konġunt minn Tatiana Soteropoulos u Eric Mael.
Il-muniti tal-€1 u taż-€2 jirriproduċu l-Idolu Pomos, idolu f'forma ta' salib li jmur mill-perjodu Kalkolitiku (ċ. 3000 QK), li jirrappreżenta l-kontribut tal-pajjiż għaċ-ċiviltà sa minn żminijiet preistoriċi.
Il-muniti tal-10, 20 u 50 ċenteżmu juru l-Kyrenia (4 seklu QK), bastiment tal-merkanzija Grieg li l-fdalijiet tiegħu huma maħsuba li huma l-eqdem tal-perjodu Klassiku skoperti sal-lum. Huwa simbolu tan-natura insulari ta 'Ċipru u l-importanza storika tiegħu bħala ċentru kummerċjali.
Il-muniti tal-1, 2 u 5 ċenteżmi juru l-muflon, tip ta’ nagħaġ selvaġġ rappreżentattiv tal-ħajja selvaġġa tal-gżira.
Il-Belġju
Hemm żewġ serje differenti ta' muniti tal-Euro Belġjani fiċ-ċirkolazzjoni.
In-noti kollha tal-ewwel sensiela maħruġa fl-2002 juru l-wiċċ tal-Maestà Tiegħu Albert II, Re tal-Belġjani, imdawwar bit-tnax-il stilla tal-Unjoni Ewropea bil-monogramma rjali (kapitali ‘A’ u kuruna) fuq il-lemin. Il-muniti tal-euro Belġjani ġew iddisinjati minn Jan Alphonse Koistermans, direttur tal-Akkademja Muniċipali tal-Belle Arti ta’ Turnhout, u magħżula minn kumitat ta’ uffiċjali għolja, esperti numismatiċi u artisti.
Fl-2008, il-Belġju għamel bidla żgħira fid-disinn tan-naħat nazzjonali tiegħu biex jikkonforma mal-linji gwida ġenerali rakkomandati mill-Kummissjoni Ewropea. Il-ġnub nazzjonali l-ġodda jibqgħu jġorru l-effiġja tal-Maestà Tiegħu Albert II, Re tal-Belġjani, imdawra bi tnax-il stilla, iżda l-monogramma rjali u d-data tal-ħruġ jidhru fuq il-parti ta’ ġewwa tal-munita – mhux iċ-ċirku ta’ barra – flimkien ma’ żewġ elementi ġodda: is-sinjali taż-zekka u l-abbrevjazzjoni tal-isem tal-pajjiż (“BE”).
Mill-2014, it-tieni serje ta’ muniti Belġjani turi fuq kull nota l-wiċċ tal-kap il-ġdid tal-istat, il-Maestà Tiegħu Philippe, Re tal-Belġjani, fil-profil fuq il-lemin. Fuq ix-xellug tal-effiġja, id-denominazzjoni tal-Pajjiż tal-Ħruġ 'BE' u l-monogramma Rjali hawn fuq. Taħt l-istatwa, il-kaptan taz-zekka jinnota fuq ix-xellug u l-marka taz-zekka fuq il-lemin is-sena tal-ħruġ.
Iċ-ċirku ta' barra tal-munita juri t-12-il stilla tal-bandiera Ewropea.
L-iskrizzjoni fit-tarf tal-munita taż-€2 “2” hija ripetuta sitt darbiet, alternattivament wieqfa u maqluba.
Muniti minn snin preċedenti bil-wiċċ nazzjonali Belġjan antik jibqgħu validi.
Lussemburgu
L-uċuħ nazzjonali tal-Lussemburgu ġew iddisinjati minn Yvette Gastauer-Claire bi ftehim mad-Dar Irjali u l-gvern nazzjonali.
Il-muniti kollha tal-Lussemburgu għandhom il-profil tal-Altezza Rjali Tiegħu l-Gran Duka Henri fi tliet stili differenti: lineari ġdid għall-muniti tal-€1 u tat-€2; lineari tradizzjonali għall-muniti tal-10, 20 u 50 ċenteżmu u klassika għall-muniti tal-1, 2 u 5 ċenteżmi.
Il-kelma “Lussemburgu” hija miktuba bil-Lussemburgiż (Lëtzebuerg).
L-iskrizzjoni fuq it-tarf tal-munita taż-€2 hija “2” ripetuta sitt darbiet, alternattivament wieqfa u maqluba.
Ritratt illustrattiv minn Pixabay: https://www.pexels.com/photo/pile-of-gold-round-coins-106152/
