Umanitarji tan-NU f’Gaża ssospendew l-operazzjonijiet bil-lejl għal mill-inqas 48 siegħa b’reazzjoni għall-qtil ta’ seba’ ħaddiema tal-għajnuna mill-NGO World Central Kitchen nhar it-Tlieta.
Il-mossa se tippermetti għal aktar evalwazzjoni tal-kwistjonijiet tas-sigurtà li għandhom impatt kemm fuq il-persunal fuq il-post kif ukoll lin-nies li qed jippruvaw jaqdu, il-Kelliem tan-NU Stéphane Dujarric qal nhar l-Erbgħa waqt il-briefing ta’ nofsinhar għall-ġurnalisti fi New York.
Il-Programm Dinji tal-Ikel tan-NU (WFP) jirrapporta li l-operazzjonijiet bi nhar qed ikomplu, inklużi sforzi kontinwi biex il-konvojs tal-għajnuna tal-ikel jidħlu fit-Tramuntana ta' Gaża.
'Effett ta' tkessiħ '
World Central Kitchen u organizzazzjonijiet tal-karità oħra ssospendew operazzjonijiet ta’ għajnuna li kellhom “impatt doppju” fil-Medda ta’ Gaża, qal is-Sur Dujarric bi tweġiba għall-mistoqsija ta’ reporter.
"Għandu impatt reali fuq nies li jiddependu minn dawn l-organizzazzjonijiet biex jirċievu l-għajnuna," hu qal.
“Imma għandha wkoll a effett psikoloġiku u tkessiħ fuq il-ħaddiema umanitarji, kemm Palestinjani u internazzjonalment, li jkomplu jagħmlu l-almu tagħhom biex iwasslu l-għajnuna lil dawk li għandhom bżonnha b’riskju personali kbir.”
Il-persunal tal-World Central Kitchen, li jikkonsisti minn persunal lokali u internazzjonali, inqatlu f'ħafna attakki mill-ajru Iżraeljani fuq il-konvoj tagħhom waqt li kienu qed jitilqu mill-maħżen tagħhom f'Deir al Balah fiċ-ċentru ta' Gaża.
Inċident 'orribbli': kap tad-WHO
Il-kap tal-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa (WHO) qal li kien imwerwer bil-qtil tas-seba’ ħaddiema umanitarji, filwaqt li nnutaw li l-karozzi tagħhom kienu mmarkati b’mod ċar u qatt ma kellhom jiġu attakkati.
“Dan l-inċident orribbli jenfasizza l-periklu estrem li taħtha qed jaħdmu l-kollegi tad-WHO u l-imsieħba tagħna – u se jkomplu jaħdmu,” qal id-Direttur Ġenerali Tedros Adhanom Ghebreyesus, waqt li tkellem f’Ġinevra.
WHO ilha taħdem mal-World Central Kitchen biex twassal l-ikel lill-ħaddiema tas-saħħa u lill-pazjenti fl-isptarijiet ta’ Gaża.
Tedros enfasizza l-ħtieġa għal aċċess umanitarju sikur permezz tat-twaqqif ta’ “an mekkaniżmu effettiv u trasparenti għad-dekonflitt”. Huwa sejjaħ ukoll għal “aktar punti ta’ dħul, inkluż fit-Tramuntana ta’ Gaża, toroq imnaddaf, u passaġġ prevedibbli u mħaffef minn punti ta’ kontroll.”
Sadanittant, l-uffiċċju tal-affarijiet umanitarji tan-NU, OCHA, qed taħdem mal-Palestina Red Crescent Society biex tassisti fir-ripatrijazzjoni tal-fdalijiet tal-istaff internazzjonali minn World Central Kitchen.
"Skont il-militar Iżraeljan, investigazzjoni inizjali sabet li l-istrajk kien 'żball gravi' minħabba identifikazzjoni ħażina," qalet l-OCHA fil- aħħar aġġornament, maħruġa nhar l-Erbgħa.
L-awtoritajiet Iżraeljani qalu li ċentru ta’ kmand umanitarju ġdid se tiġi stabbilita biex tittejjeb il-koordinazzjoni tad-distribuzzjoni tal-għajnuna, filwaqt li investigazzjoni indipendenti sħiħa se titlesta fil-jiem li ġejjin. Is-sejbiet se jiġu kondiviżi ma' World Central Kitchen u organizzazzjonijiet internazzjonali rilevanti oħra.
L-Isptar Al-Shifa
Il-WHO reġgħet talbet awtorizzazzjoni biex tivvjaġġa lejn l-Isptar Al-Shifa meqrud fil-Belt ta’ Gaża wara tmiem l-assedju militari Iżraeljan ta’ ġimgħatejn.
Tedros qal li t-timijiet kienu qed jippruvaw ifittxu permess biex jaċċessaw dak li fadal mill-isptar, biex jitkellmu mal-persunal, u biex jaraw x’jista’ jiġi salvat “iżda bħalissa, is-sitwazzjoni tidher diżastruża".
Al-Shifa kien l-akbar sptar u ċentru ta’ referenza ewlieni fl-Istrixxa ta’ Gaża, li fih 750 sodda, 26 kamra tal-operazzjoni, 32 kamra tal-kura intensiva, dipartiment tad-dijalisi u laboratorju ċentrali.
Tedros tenna l-appell tiegħu biex jirrispetta u jipproteġi sptarijiet li "m'għandhomx jintużaw bħala kampijiet ta' battalja."
Peress li l-kunflitt beda kważi sitt xhur ilu, Id-WHO vverifikat aktar minn 900 attakk fuq il-kura tas-saħħa f’Gaża, ix-Xatt tal-Punent, l-Iżrael u l-Libanu, li rriżulta f'736 mewt u 1,014 korriment.
Bħalissa, 10 biss mis-36 sptar ta’ Gaża għadhom kapaċi jiffunzjonaw anki parzjalment.
Tim tad-WHO ppjana wkoll li jżur żewġ sptarijiet oħra fit-Tramuntana ta’ Gaża nhar it-Tlieta, iżda ma rċeviet l-ebda permess.
Kundanna esperta
Żewġ esperti maħtura min-NU Kunsill tad-Drittijiet tal-Bniedem ingħaqdu mal-kundanna internazzjonali dejjem tikber dwar il-qerda u l-qtil bl-ingrossa fl-Isptar Al-Shifa.
Tlaleng Mofokeng, Rapporteur Speċjali dwar id-dritt għas-saħħa fiżika u mentali, u Francesca Albanese, Rapporteur Speċjali dwar is-sitwazzjoni tad-drittijiet tal-bniedem fit-territorju Palestinjan okkupat, talbu biex il-komunità internazzjonali tieħu azzjoni.
"Il-firxa tal-atroċità għadha ma tistax tiġi dokumentata bis-sħiħ minħabba l-iskala u l-gravità tagħha – u jirrappreżenta b’mod ċar l-aktar attakk orribbli fuq l-isptarijiet ta’ Gaża,” qalu fi dikjarazzjoni.
Qalu li l-liġi internazzjonali tipprojbixxi l-assedju u l-qerda ta’ sptar u l-qtil ta’ ħaddiema tas-saħħa, morda u midruba, kif ukoll in-nies li jipproteġu.
"Li tħalliet li sseħħ din il-vjolenza bagħat messaġġ ċar lid-dinja u lill-komunità internazzjonali li n-nies ta' Gaża m'għandhomx id-dritt għas-saħħa u determinanti kritiċi tas-saħħa adegwati għall-eżistenza tagħhom."
L-esperti tad-drittijiet ħeġġew lill-Istati Membri tan-NU jużaw is-setgħat kollha tagħhom biex iwaqqfu l-orrur f’Gaża, u qalu li huma skantati bil-massakru taċ-ċivili mill-forzi Iżraeljani.
"Id-dinja qed tara l-ewwel ġenoċidju murija f'ħin reali lid-dinja mill-vittmi tagħha u ġġustifikat bla xkiel mill-Iżrael bħala konformi mal-liġijiet tal-gwerra," qalu.
Rapporteurs Speċjali huma maħtura mill-Kunsill tad-Drittijiet tal-Bniedem tan-NU f'Ġinevra. Mhumiex persunal tan-NU u ma jirċievux ħlas għax-xogħol tagħhom.
