"F'dawn iż-żminijiet ta' prova - fejn il-paċi hija mhedda severa, u d-djalogu u d-diplomazija huma fil-bżonn kbir - ejjew inkunu eżempju ta' djalogu kostruttiv biex nonoraw l-impenji tagħna lejn il-Popli Indiġeni," Dennis Francis qal lill-mexxejja dinjin u lill-ambaxxaturi li jiltaqgħu fil-Ġenerali. Sala tal-Assemblea.
L-Istati Membri ltaqgħu biex jikkommemoraw l-10th anniversarju tal - Konferenza Dinjija dwar il-Popli Indiġeni, fejn il-pajjiżi affermaw mill-ġdid l-impenn tagħhom biex jippromwovu u jipproteġu d-drittijiet tal-Poplu Indiġeni.
Id-dokument ta' riżultat esprima appoġġ għall-implimentazzjoni tal-punt ta' riferiment Dikjarazzjoni tan-NU dwar id-Drittijiet tal-Popli Indiġeni, adottata fl-2007, li preskriva standards minimi għar-rikonoxximent, il-protezzjoni u l-promozzjoni ta’ dawn id-drittijiet.
Faqar, inugwaljanza u abbuż
Is-Sur Francis irrifletta fuq il-kisbiet tan-NU matul dan il-perjodu, bħall- Aġenda 2030 għall-Iżvilupp Sostenibbli, li twiegħed li ma tħalli lil ħadd lura, u l- Deċennju Internazzjonali tal-Lingwi Indiġeni (2022-2032),li għandu l-għan li kemm jippreserva dawn il-lingwi kif ukoll jipproteġi l-kulturi, it-tradizzjonijiet, l-għerf u l-għarfien Indiġeni.
“Minkejja dawn il-passi, Il-Popli Indiġeni għadhom aktar probabbli li jgħixu f’faqar estrem – xorta aktar probabbli li jsofru mill-impatti ħżiena tat-tibdil fil-klima, u xorta aktar probabbli li jiffaċċjaw tneħħija u żgumbrament. minn artijiet tal-antenati, kif ukoll li għandu aċċess mhux ugwali għas-saħħa u l-edukazzjoni, meta mqabbel ma’ gruppi oħra,” qal.
Barra minn hekk, Nisa indiġeni għadhom tliet darbiet aktar probabbli li jesperjenzaw vjolenza sesswali tul ħajjithom meta mqabbla mal-kontropartijiet tagħhom mhux Indiġeni.
“Irridu nintensifikaw l-azzjonijiet tagħna biex nittraduċu d-Dikjarazzjoni storika tan-NU tal-2007 bidla sinifikanti fuq il-post," hu qal.
Tiżgura drittijiet intrinsiċi
Li Jinhua, kap tad-Dipartiment tal-Affarijiet Ekonomiċi u Soċjali tan-NU, innota li l- nuqqas ta’ parteċipazzjoni effettiva mill-Popli Indiġeni fil-proċessi ta’ żvilupp ikompli jkun ostaklu ewlieni fl-avvanz tal-isforzi fil-livell nazzjonali.
Madankollu, bl-għajnuna tan-NU, xi gvernijiet adottaw pjanijiet ta’ azzjoni nazzjonali u miżuri oħra biex jappoġġaw l-implimentazzjoni effettiva tad-dikjarazzjoni ewlenija dwar id-drittijiet Indiġeni.
Huwa ħeġġeġ lill-pajjiżi biex jistabbilixxu miżuri konkreti biex jirrikonoxxu u jiżguraw id-drittijiet intrinsiċi u kollettivi tal-Popli Indiġeni, inkluż id-dritt tal-awtodeterminazzjoni u l-awtonomija, kif ukoll il-proprjetà storika u d-drittijiet kulturali tagħhom.
“L-Istati Membri għandhom jagħlqu l-lakuni persistenti fl-implimentazzjoni permezz ta’ interventi mmirati li huma konsistenti mal-liġijiet, id-drawwiet u t-tradizzjonijiet tal-Popli Indiġeni stess. Finanzjament aktar dirett, fit-tul u prevedibbli għandu jkun ukoll parti mis-soluzzjoni,” żied jgħid.
'Popli Omm id-Dinja'
Il-Viċi President tal-Bolivja, David Choquehuanca, enfasizza l-isfidi li qed jiffaċċjaw il-Popli Indiġeni tad-dinja, ibda minn din in-nomina.
"Biex nibdew, irridu nirrikonoxxu li b'mod passiv, ħallejna lilna nfusna nitgħammdu bl-isem ta' Popli Indiġeni," qal, minflok għażlet it-termini "popli indiġeni antenati" u "popli Omm id-Dinja".
Huwa qal li l-Popli Indiġeni jipparteċipaw f'avvenimenti tan-NU "bħala korpi diżintegrati, imnaqqsa mill-enerġija tagħna u nieqsa mill-istruttura" minħabba li "approċċi Ewroċentriċi, antropoċentriċi u egoċentriċi" huma ppreferuti fuq "approċċi kożmobijoċentriċi" li għandhom għal qalbhom.
Lejn parteċipazzjoni sħiħa
Bl-iskadenza tal-Aġenda 2030 imminenti, iċ-Chairperson tal- Forum Permanenti tan-NU dwar Kwistjonijiet Indiġeni, Hindou Oumarou Ibrahim, enfasizza l-importanza li jiġu inklużi l-Popli Indiġeni fir-reviżjonijiet nazzjonali volontarji dwar il-progress lejn l-iżvilupp sostenibbli.
"Hija meħtieġa attenzjoni speċjali għan-nisa u l-bniet Indiġeni, il-kustodji tat-tradizzjonijiet tagħna u l-għarfien dwar l-għajxien sostenibbli," żiedet tgħid.
Is-Sinjura Ibrahim appellat ukoll biex jiġu rikonoxxuti inizjattivi mmexxija mill-Indiġeni, inkluż mill-Konferenza Alta tal-2013 fin-Norveġja, li sawret il-Konferenza Dinjija tan-NU li saret is-sena ta’ wara.
"Aħna ntennu s-sejħa Alta biex jiġu stabbiliti mekkaniżmi fin-NU għall-parteċipazzjoni sħiħa tagħna u nsostnu l-ħatra urġenti ta 'Sotto-Segretarju Ġenerali għall-Popli Indiġeni," qalet.
Żiedet tgħid li fil-komunitajiet Indiġeni, tinstema’ kull vuċi – minn anzjani għaqlin sa dawk li għadhom kemm bdew jitkellmu.
