Mtsogoleri wankhondo wakale wotchuka anamwalira ali ndi zaka 58 pausiku waukwati wake, atakwatira mkazi wake watsopano.
Mtsogoleri wa fuko lakale la Huns, Attila, adaopseza anthu okhala mu Ufumu wa Kumadzulo ndi Kum'mawa kwa Roma m'zaka za m'ma 5 AD. A Huns nthawi zonse ankalowa m'madera onse akale ndikuwononga midzi yawo. Koma asayansi akutsutsanabe ngati Attila anamwalira mwachibadwa kapena anaphedwa ndi mkazi wake watsopano, ndipo chofunika kwambiri: manda ake ali kuti? Asayansi angapo adafotokoza malingaliro awo m'nkhani ya Live Science.
Motsogozedwa ndi Attila, a Huns adafika pachimake kwambiri. Iwo adatha kugonjetsa mafuko ambiri osiyanasiyana, ndipo chifukwa chake, adapanga bungwe la boma lomwe linayambira ku Mtsinje wa Rhine kumadzulo mpaka kumtsinje wa Volga kummawa. Attila anali chiwopsezo chokhazikika ku likulu la maufumu awiri - Roma ndi Constantinople, koma sanawonongepo uliwonse wa mizindayi. Aroma ankatcha Attila Flagellum Dei kapena "mliri wa Mulungu". Iye anakakamiza mafumu a Ufumu wa Kumadzulo ndi Kum’maŵa kwa Roma kum’patsa msonkho waukulu posinthanitsa ndi mtendere, umene, monga lamulo, sunakhalitse.
Motsogozedwa ndi Attila, a Huns adafika pachimake kwambiri. Iwo adatha kugonjetsa mafuko ambiri osiyanasiyana, ndipo chifukwa chake, adapanga mapangidwe a boma omwe adachotsedwa ku Mtsinje wa Rhine kumadzulo mpaka kumtsinje wa Volga kummawa.
Malingana ndi mbiri yakale, Attila anabadwa mu 395 ndipo analamulira Huns kuyambira 434 mpaka imfa yake mu 453. Amadziwika kuti anamwalira usiku waukwati wake, atakwatira mkazi wake watsopano dzina lake Ildiko. Koma asayansi sadziwa bwinobwino ngati inali imfa yachibadwa kapena ngati mtsogoleri wa Huns anaphedwa ndi mkazi wake "wokondedwa".
Mulimonsemo, Attila anamwalira ali ndi zaka 58, koma manda ake, kapena manda, sanapezekepo. Ndipo asayansi akulingalirabe komwe kungakhale. Zowonadi, mbiri yochulukirapo yasungidwa pamisonkhano yankhondo kuposa malo omwe adayikidwa.
“Mabuku okhawo amene adakalipo amene amatchula za maliro a Attila ndi buku la wolemba mbiri wachigothic Jordanes, amene anakhalako m’zaka za m’ma 6 AD. Ntchito yakaleyi imatchedwa "Pa chiyambi ndi ntchito za Getae" kapena "Getica". M'bukuli, Jordanes analemba kuti Attila anaikidwa m'bokosi la katatu.Choyamba, chomwe thupi linkagona, linapangidwa ndi golidi, lachiwiri linali lasiliva, ndipo bokosi lakunja linali lachitsulo.Malinga ndi Jordanes, mtengo wapatali. zitsulo zinali chizindikiro cha chuma chimene mtsogoleri wawo anapezera a Hun, ndipo chitsulo chinaimira mphamvu yankhondo ya fuko lakale limeneli,” akutero Zsofia Masek wa ku Hungarian Academy of Sciences.
Malinga ndi zolemba zomwe Yordano adasiya, anthu onse omwe adamanga manda a Attila adaphedwa. Izi zinachitidwa kuti aliyense asadziwe za malo ake oikidwa. Malinga ndi buku la wolemba mbiri wa Gothic, Attila anaikidwa m'manda pamodzi ndi miyala yamtengo wapatali ndi zodzikongoletsera, komanso zida.
Asayansi amakhulupirira kuti malo enieni a manda a mtsogoleri wa Huns ndi ovuta kwambiri kupeza. Ndipo ngakhale izi zitachitika, ndipo manda awa apezeka, palibe chitsimikizo kuti sanafunkhidwe ndikuwonongedwa kwa nthawi yayitali.
"Ndikuganiza kuti akadaikidwa kwinakwake kudera la Great Hungarian Lowland (chigwachi chimatenga pafupifupi theka la gawo la Hungary yamakono ndipo amatchedwanso Alfeld - ed.). Kwinakwake kuno, Attila, m'mawu amakono, anali ndi likulu lake. Ndipo mwinamwake manda a mtsogoleri wa Huns ali pafupi ndi malo awa, zikuwoneka kwa ine kuti tiyenera kuyang'ana malo awa pafupi ndi mtsinje. Mwinamwake manda ameneŵa anapulumuka, pokhapokha ngati anabedwa zaka mazana ambiri zapitazo,” akutero Laszlo Vespremi wa pa Yunivesite ya Chikatolika ya . Pazmani Peter ku Budapest, Hungary.
Malinga ndi wasayansi, anthu ambiri akhala akuyesera kuti apeze manda a Attila kuyambira zaka za m'ma 13. Koma malowa ankafufuzidwa makamaka pafupi ndi mabwinja a midzi yakale ya Aroma. Koma palibe amene anapezapo kalikonse.
Žofia Masek amathandiziranso lingaliro lakuti manda a Attila ayenera kuyang'aniridwa ku Great Hungarian Plain. Koma mwina manda awa ali m'gawo la Serbia yamakono kapena Romania, kumene kulinso mbali za m'chigwachi, wasayansi amakhulupirira.
"Pali kuthekera kuti manda a Attila apezeka kale. Kungoti malirowa sanagwirizane ndi mtsogoleri wa Huns mwanjira iliyonse. mitembo ya anthu inapezedwa ndipo sizikudziŵikabe kuti zinthu zimenezi zinali zotani,” akutero Valeria Kulchar wa pa yunivesite ya Szeged, ku Hungary.
Malinga ndi Masek, ndizotheka kuti manda a Attila sadzapezeka, ndipo izi zidzakhalabe chinsinsi mpaka kalekale.
Chithunzi: Sayansi Yamoyo | Mtsogoleri wankhondo wakale wotchuka anamwalira ali ndi zaka 58 pausiku waukwati wake, atakwatira mkazi wake watsopano.
