UN News analankhula ndi Commissioner, Aina Randriambelo, amene anafotokoza zimene dziko lawo likuchita pofuna kulimbikitsa kufanana pakati pa amuna ndi akazi komanso kumvetsa bwino tanthauzo la kuchitirana nkhanza zokhudza kugonana.
Commissioner Aina Randriambelo, Chief Inspector of Police ku Madagascar.
“Ndinadabwa kwambiri nditamva kuti mtsikana wa zaka 12 amene anapita kusukulu ina yolimbikitsa anthu kusukulu anaululira wapolisi kuti anagwiriridwa kwa zaka ziwiri ndi mtsikana wake wazaka 40. bambo wakale.
Iye analimba mtima kufotokoza kuti anachitiridwa nkhanzazi, chifukwa cha kusalidwa kumene kukuchitika m’dera lathu. Nthawi zina, mabanja amakana ana omwe amatsutsa izi.
Iye ndi wamng’ono, chotero tinayenera kuuza amayi ake, amene ananena kuti samadziŵa kalikonse za nkhanzazi, kuti anali ndi thayo lalamulo la kupereka chinenezo chimenechi, chimene anachita. Tinafotokoza udindo wake walamulo, komanso mfundo yakuti monga mayi, iye anali mzere woyamba wa chitetezo kwa mwana wake wamkazi.
Ndakhala ndikugwira ntchito yokhudzana ndi nkhanza za amayi kwa zaka zoposa 20, ndipo ngakhale kuli kofunikira kuti ndipitirizebe ukadaulo wanga, zochitika izi zimakukhudzani. Koma, koma ndikusangalalanso kuti tinatha kusintha pochitapo kanthu mwachangu kuti tithetse nkhanzazi.
Anamangidwa ndikudikirira kuzengedwa mlandu
Apolisi anena izi pawailesi yakanema ngati chenjezo kwa ena komanso kuchenjeza anthu ena omwe akuchitiridwa nkhanza zomwezi. Bamboyo tsopano ali m’ndende kudikirira kuti atuluke, ndipo akapezeka kuti ndi wolakwa, akuyenera kukhala m’ndende kwa zaka 12.
Apolisi a dzikolo adakhazikitsa chitetezo cha dipatimenti ya ana aang'ono zaka 20 zapitazo ndipo mu 2017 adakhazikitsa ndondomeko zothana ndi nkhanza za amayi. Ndondomekozi zikuphatikizapo kupeza chithandizo chamankhwala.
Takhazikitsanso magulu asanu ndi anayi a apolisi a amayi okha kuti athandize anthu omwe akuzunzidwa. Komanso, pali malamulo atsopano m'chilango chathu omwe amathandizira kuti anthu azizengereza mwachangu milandu yokhudza nkhanza.
Monga gulu, tidakali ndi ntchito yoti tiwonetsetse kuti anthu azindikira ufulu wa anthu, makamaka m'banja. Amayi ena samamvetsetsa nkomwe lingaliro la kuvomera. Amuna kaŵirikaŵiri samamvetsetsa kusiyana pakati pa kusonyeza ulamuliro wa makolo m’banja mwawo ndi kukhala wachiwawa, ndipo pali lingaliro lakuti zimene zimachitika panyumba ndi nkhani yaumwini. Chotero, chiwawa kaŵirikaŵiri chimavomerezedwa kukhala mbali ya moyo wabanja. Nthawi zambiri anthu safuna kudzudzula, choncho padzatenga nthawi kuti asinthe maganizo a anthu.
Apolisi ku Madagascar alengeza za kumangidwa kwa munthu yemwe akumuganizira kuti wazunza.
Maphunziro a Ufulu Wachibadwidwe
Bungwe la UN Population Fund (UNFPA) yathandizira maphunziro okhudza za ufulu wa anthu. Izi ndizofunikira chifukwa ndi pamene anthu amvetsetsa ufulu wawo m'pamene amatha kuzindikira kuti ufulu wawo waponderezedwa. Choncho, wozunzidwayo sangadziwe kuti ndi wozunzidwa ndipo sangabwere kudzanena za nkhanza zomwe zingatheke.
Malinga ndi momwe apolisi amawonera, ndikuyembekezera kuti chilungamo chichitike
Tikuwonetsetsanso kuti amayi ndi ana akuzindikira kufunika koyezetsa magazi pambuyo poti nkhanza zogonana zachitika. Uwu ndi umboni wofunikira muzochitika zilizonse zomwe zimaperekedwa kukhoti.
UNICEF watithandiza kukhazikitsa malo osamalira ana ozunzidwa ndi nkhanza za kugonana, zomwe zimaphatikizapo phukusi la chithandizo chophatikizana chomwe amafunikira: chithandizo chamaganizo ndi kutsatizana ndi ogwira ntchito zachitukuko omwe amaperekedwa ndi dipatimenti ya anthu ndi chithandizo chamankhwala ndi madokotala achipatala.
Pali apolisi omwe ali nawo kuti ayankhe madandaulo chifukwa ngati ozunzidwa abwerera kwawo, ndizotheka kuti abweza mawu awo makamaka ngati aopsezedwa kuti awabwezera.
UNICEF yathandiziranso maphunziro a anthu ogwira nawo ntchito.
Ndikuuzidwa kuti mtsikanayo akuyenda bwino, koma ndimadzifunsa momwe angayambukire m'kupita kwanthawi. Kodi adzatha kugonana, adzasalidwa ndi uphungu wamtundu wanji womwe adzalandira kuti athe kuthana ndi zowawa zake?
Malinga ndi momwe apolisi amawonera, ndikuyembekezera kuti chilungamo chichitike. ”
