Kolomupia, Sepania ma le ituaiga o Polivia o loo fefinauai ona o lana kalone ma ana oa na goto i le sami Karipiane.
I le faaiʻuga o Me 1708, na folau atu ai le kalone Sepania o “San Jose” mai Panama mo le atunuu. O loʻo i ai se 'oa tele i luga o le vaʻa - o loʻo tumu i luga o le 200 tone o auro, siliva, tupe siliva, emeralds, ma isi, aoina mai kolone i le Atu Karipeane. Na faʻalagolago le Tupu o Philip V i nei punaoa e faʻatupeina ai le Taua o le Succession Spanish. Peitaʻi, i le aso 8 o Iuni, na fetaiaʻi ai “San Jose” ma vaa a Peretania. I le totonugalemu o le taua, na tupu ai se afi ma i le mavae ai o itula e alu ai le vaa i lana malaga mulimuli - i le pito i lalo o le sami, toso le auvaa 600 ma le oa. O le galleon a Sepania ma ona ʻoa e lē mafaitaulia na avea o se talatuu e lē mafai ona taofia le faaosoosoina o tagata suʻesuʻe i tala eli ma tagata tuli ʻoa.
O le galleon e 64 ana fana, o paelo na teuteuina i togitogiga tulaga ese o dolphins. I le 2015, na faalauiloa atu ai ma le mataʻina e le malo o Kolomupia ua maua le galleon. “O lenei ʻoa o le oloa aupito sili lea ona tāua ua maua i le talafaasolopito o tagata,” na olioli ai le peresitene o Kolomupia i lenā taimi, o Juan Manuel Santos. Ae o le loloto tele e faigata ai ma fa'agesegese le su'esu'ega. Na o le aso 27 o Novema, 2018 na agai atu ai le REMUS 6000 robotic submarine o le US-based Woods Hole Oceanographic Institution i le vaa ma mafai ai ona pueina ata o le malepelepe, e aofia ai ma fana apamemea tulaga ese na togitogia i dolphins. O nisi o ata i lalo o le sami na faʻaalia i na o aso talu ai. Latou te faʻaalia tupe siliva, mea teuteu, porcelain, ceramics, etc. artifacts. O loo vaaia foi le aufana o le kalone ma vaega o lona tino ua ufitia i limu ma atigi.
O loʻo natia e le pulega i Bogotá le nofoaga, ae o le San Jose e talitonuina o loʻo taoto i lalo e tusa ma le 40km mai le taulaga o Cartagena de Indias. O lana uta o lo'o ta'ua e tusa ma le $1 piliona ma le $2 piliona i tau o aso nei. O mea uma lava o loʻo i ai i le vaega o suʻesuʻega ma faʻatusatusaga o le tau o le 'oa e matua faʻatatau lava - o mea na maua ma o latou taunuuga o loʻo ufitia i le faalilolilo, ma o le latou faʻaaogaina o le a avea ma se galuega sili ona faigata ma taugata.
O ai e ana le oa?
Ua tele tausaga o finauina lenei mea. E manatu Colombia o loʻo i ai uma aia tatau, talu ai na maua le "San Jose" i totonu o ona vai. Ae Spain e iai fo'i fa'amatalaga - a'o mea uma, o le va'a pa'u o se vaega o lana va'a. O Initia o le ituaiga o Khara-Khara o Polivia e talitonu foi o se vaega o le oa e ana ia i latou, talu ai e sau mai le manava o latou fanua ma sa eliina e o latou tuaa (O Bolivia o le fale o le sili siliva siliva i le lalolagi).
O loʻo finau foʻi pulega i Bogotá ma kamupani tumaoti, o loʻo taumafai foi e faʻamaonia i totonu o faamasinoga ma faʻamasinoga latou te agavaa i se vaega o mea taua o loʻo taoto i lalo. O le kamupani Amerika Sea Search Armada (SSA) fai mai na maua le vaa i tua i le amataga o le 1980s ma o le tagata muamua na maua latou te agavaa i le 50% pasene o aseta. O le SSA na i ai se maliliega ma le sa avea muamua ma Peresetene Kolomupia Juan Manuel Santos e faasoa atu oa, ua faamaonia e le Faamasinoga Maualuga i Bogotá. Ae le mafai e le kamupani Amerika ona faʻamaonia o ia o le tagata muamua na maua, aua o faʻamaumauga o loʻo faʻaalia e le tutusa ma le nofoaga moni o le galleon.
O le isi feeseeseaiga e tulaʻi mai - ma Maritime Archeology Consultants (MAC), o loʻo mananaʻo i se 45% sea, aua na latou maua se faʻatagaina ma auai i galuega suʻesuʻe manuia. Na faʻatonuina e le faʻamasinoga o le 45% o loʻo fesiligia e le o faʻatatau i mea uma na maua, ae naʻo aseta le taua - o mea uma taua i "San Jose" o se vaega o le aganuu ma tala faasolopito o Bolivia ma e le noatia i le "vaega". O le feeseeseaiga na oo i le faamasinoga a le setete - na faila e le kamupani tumaoti se tagi mo le 17 piliona tala, ma fai mai o Colombia o loo nofo aitalafu ai i le aofaiga tele mo le tau o le faatulagaina o malaga i lalo o le sami ma le le faataunuuina o le konekarate ... Ae na teena le tagi ona e le mafai.
O loʻo i ai fuafuaga a le pulega i Bogotá e fai se falemataaga i Cartagena e faʻaalia ai oa ma isi faʻaaliga mai le malepelepe o le vaʻa lauiloa. Ma e le gata mai ia te ia - latalata i "San Jose" na maua ai e le au suʻesuʻe ni isi vaʻa se lua, faʻapea foʻi ma isi mea e 13 e leʻi suʻesuʻeina. E iai le talitonuga e faitau selau va’a anamua ma va’a tuai i le alititai o lo’o fa’ata’ali’oli’o ai, o lo’o fa’atalitali fo’i ina ia maua.