VALLETTA / WARSAW / ANKARA, 15 Mati 2024 - I le lotolotoi o le faʻateleina o le faʻaituau ma sauaga faasaga i tagata Mosalemi i le faʻatupulaia o numera o atunuʻu, e manaʻomia taumafaiga sili atu e fausia ai talanoaga ma tetee atu i le ita i-Muslim, o le Faalapotopotoga mo le Puipuiga ma le Galulue Faʻatasi i Europa fai mai i se faamatalaga i le aso nei Aso Fa'avaomalo e Fete'ena'i Islamophobia.
O le Taitaifono-o-Ofisa o le OSCE, Minisita o le Va i Fafo ma Europa Mataupu ma Fefaatauaiga a Malta Ian Borg na taʻua e faapea "I lenei aso, ua faamanatu mai ai lo tatou tiute faʻatasi e tetee atu i le faʻaituau ma talia le eseesega"faamamafaina e faapea"O lo tatou malosi o loʻo taoto i lo tatou lotogatasi ma la tatou faaiuga le maluelue e faʻaleleia sosaiete lea e manumalo ai talanoaga i luga o fefinauaiga, malamalama i luga o le fefe ma le faapalepale i le faʻaituau - o se sosaiete e puipuia ma fiafia ai tagata uma i saolotoga taua ma aia tatau..” Na valaau le Minisita Borg i Setete uma o loʻo auai "ia fa'ateleina tautinoga ma gaioiga mo lenei taumafaiga taua, taumafai e fa'afailele se si'osi'omaga e mafai ai e tagata uma ona ola saoloto mai le ita ma le fa'ailoga tagata."
O le 'ino'ino i tagata mai fa'alapotopotoga fa'alelotu po'o talitonuga fa'apitoa e seasea tupu fa'atasi, e masani ona o faatasi ma isi ituaiga o le le faapalepale. O sauaga ma le fa'ailoga tagata e le gata ina afaina ai tagata ta'ito'atasi ma nu'u o lo'o a'afia ai, ae mafai fo'i ona fa'aleagaina ai le saogalemu i luga o le OSCE itulagi, faatasi ai ma feeseeseaiga e ono faateteleina i feeseeseaiga lautele.
Ua fa'atupula'ia le ita i tagata Mosalemi aemaise lava talu mai le toe fa'afouina o taua i Sasa'e Tutotonu ia Oketopa o le tausaga na te'a nei, fa'atasi ai ma le ita i luga o le initaneti ma le tuusao ole tautalaga, taufa'amata'u ma sauaga e i ai se a'afiaga leaga i nu'u Mosalemi, ae maise lava fafine ma teine. Ua iloa e setete o le OSCE le manaʻoga mo taʻitaʻi faʻapolokiki ma faipule e teena ma taʻusalaina faʻaaliga o le faʻailoga lanu, xenophobia, ma le le faapalepale e faasaga i Muslims ma isi vaega faʻalelotu, aʻo faʻaauau pea ona faʻaaloalo i le saolotoga e faʻaalia.
"O uiga le lelei ma amioga o le le faapalepale ma le faailoga tagata e faasaga i tagata Mosalemi ua faateleina i tausaga talu ai nei, ua sili atu ai le taua o le faia o se gaioiga faanatinati ma mautinoa tatou te aloese mai le faalumaina po o le taufaaleaga,”Fai mai ODIHR Faatonu Matteo Mecacci. "I le taimi lava e tasi, o loʻo faʻamalosia i tatou i le faʻatupulaia o le iloa e manaʻomia le tele o talanoaga ma le malamalama. Ou te talitonu e tatau ona tumau lenei mea o se sao taua e manumalo ai i le faʻaituau ma le ita i-Muslim."
O Setete uma o lo'o auai i le OSCE ua latou tautino e tetee atu i le fa'ailoga tagata ma le 'ino'ino solitulafono, ma o le matafaioi muamua a malo le fa'amautinoaina o lo'o saogalemu tagatanu'u uma, po'o a lava o latou talaaga, ma fa'alauiloa le fa'aaloalo ma talanoaga. O le lagolagoina o atunuu i le itulagi o le OSCE i le tetee atu i solitulafono o le inoino i tagata Mosalemi ose vaega taua o galuega a le ODIHR, ae e ui o loo maua faamatalaga e uiga i le inoino i Muslim i le ODIHR's fa'amaumauga o solitulafono inoino, o le tele o tagata afaina i le OSCE eria e mumusu e lipoti atu o latou aafiaga i pulega.
O tagata afaina i le inoino e masani ona liliu atu i faalapotopotoga a tagata lautele e lipoti atu se solitulafono, saili fesoasoani, ma maua auaunaga latou te manaomia. E ala i le galulue faʻatasi ma sosaiete lautele, e mafai e setete ona atiaʻe gaioiga lelei ma faʻatatau e foia ai solitulafono ita ma faʻafetaui manaoga eseese o tagata taʻitoʻatasi ua afaina.
O le sa'olotoga o tapuaiga po'o talitonuga ose aia tatau fa'aletagata e ta'u mai ai le aia tatau a tagata ta'ito'atasi e maua, talia, pe tu'ua se lotu po'o se talitonuga. O lona autu o le malamalama lea o le faaaloalo i o tatou eseesega e na o le pau lea o le auala tatou te nonofo faatasi ai ma le filemu. I lenei tulaga, o talanoaga ma le malamalama i le va o lotu ma aganuu ua tulaʻi mai e avea o se meafaigaluega taua, e ofoina atu se faʻavae mo fefaʻatauaʻiga matala, faʻaaloalo e sili atu i tuaʻoi faʻalelotu. E ala i nei fegalegaleaiga anoa, e mafai ai ona tatou maua ni mea e tutusa ai, talisapaia o tatou eseesega, ma fausia se ala autasi ma ogatasi i luma.
O le Sui Patino o le Nofoa-o-Ofisa i luga o le Feteenaʻi o le le faapalepale ma le Faʻaituau faasaga i Mosalemi, o le Amapasa o Evren Dagdelen Akgun, na ia taʻua e faapea "Mataupu o taumafaiga ma le loto i ai e faaleagaina ai le paia o Islama, o tagata Musalimi o loʻo faʻataʻitaʻiina, osofaʻia; O tulaga o o latou talitonuga ua taʻufaatauvaaina po o aganuu ua faʻaalia o se taufaʻatau ma faʻamaonia i foliga o popolega saogalemu ua salalau lautele, e oʻo lava i tulaga masani i nisi o atunuu." Na ia faamamafaina e faapea "o taumafaiga e foia nei faafitauli i lo latou atoaga o le a le gata ina fesoasoani i sosaiete fealofani ae faapea foi i le filemu faavaomalo." Na unaʻia e Dagdelen Akgun setete uma o loʻo auai e suʻe ni auala e faʻatino lelei ai a latou tautinoga.
I le faailoaina o le faailoga tagata ma le inoino o loo feagai ma le tele o Mosalemi i le lalolagi atoa, ua faalauiloa ai e Malo Aufaatasi le aso 15 o Mati o le International Day e Combat Islamophobia. O setete uma o le OSCE e iai tuuto i le tetee atu i le faailoga tagata, le faapalepale ma le faailoga tagata e faasaga i Muslims ma tagata o isi lotu.