10.2 C
Brussels
Aso Faraile, Me 3, 2024
Saienisi & TekonolosiĀkeolokiLe Sumerian King List ma Kubaba: Le Uluai Masiofo o Anamua...

Le Lisi Tupu Sumerian ma Kubaba: Le Uluai Masiofo o le Lalolagi Anamua

FA'AALIGA: O faʻamatalaga ma manatu o loʻo toe faia i totonu o tusiga o mea ia o loʻo taʻu mai ai ma o latou lava matafaioi. Lomiga i The European Times e le otometi le faauigaina o le faamaoniga o le manatu, ae o le aia tatau e faailoa ai.

FA'ALI'ILIGA FA'AVAE: O tala uma i totonu o lenei 'upega tafa'ilagi o lo'o lomia i le gagana Peretania. O fa'aliliuga fa'aliliu o lo'o faia e ala i se fa'agasologa otometi e ta'ua o fa'aliliuga neural. Afai e masalosalo, faʻafeiloaʻi i taimi uma le tusiga muamua. Faafetai mo le malamalama.

Mai Cleopatra ia Razia Sultan, o le talafaasolopito e tumu i tamaitai malolosi oe na tetee i masani o latou taimi. Ae ua e faalogo ea i le Masiofo Kubaba? Pule o Sumer pe tusa o le 2500 TLM, atonu o ia o le uluai tamaitai pule na faamaumauina i talafaasolopito anamua. O Masiofo Kubaba (Ku-Baba) o se tagata mataʻina i le talafaasolopito o Mesopotamia, e talitonu na pulea le aai-setete o Kish i le tolu meleniuma TLM. O se tasi o uluai taitai tamaitai i le talafaasolopito, o lana tala o se vaega taua o le paso mo le malamalama i le matafaioi a tamaitai i sosaiete anamua, o le tusi lea a Ancient Origins.

Kubaba ma le lisi o tupu

O le igoa o Kubaba o loʻo faʻaalia i se lisi ua taʻua o le "King List", e na o le pau lea o faamaumauga tusitusia o lana nofoaiga. O le lisi o le mea tonu lava lea e taʻu mai e le igoa - o se lisi o tupu Sumeria. O loo taʻua puupuu ai le umi o pulega a tagata taʻitoʻatasi ma le aai na pule ai le pule. I lenei lisi ua taʻua o ia o le “lugal”, po o le tupu, ae le o le “eresh” (avā a le tupu). O lenei lisi atoa, na'o lona igoa tama'ita'i ua fa'amaonia i totonu.

O Kubaba o se tasi o nai tamaitai na pule i la latou lava aia i le talafaasolopito o Mesopotamia. O le tele o lomiga o le lisi o le tupu e tuu ai na o ia i lona lava aiga, le 3rd Dynasty of Kish, ina ua mavae le faatoilaloina o Sharrumiter o Mari, ae o isi lomiga ua tuufaatasia ai o ia ma le 4th dinasty, lea na mulimuli i le pule a le tupu o Akshak. A'o le'i avea ma tupu, ua fai mai le lisi o le tupu o ia o se alewife.

O le Weidner Chronicle o se tusi talaʻi, o loo taumafai e taʻu saʻo le malumalu o Marduk i Papelonia i se vaitaimi anamua, ma e foliga mai e faaalia ai o tupu taʻitoʻatasi na tuulafoaʻia a latou sauniga saʻo ua leiloa le tulaga maualuga o Sumer. O loʻo i ai se tala puupuu o le tulaʻi mai o le "fale o Kubaba" na tupu i le nofoaiga a Puzur-Nirah o Akshak:

“I le nofoaiga a Puzur-Nirah, le tupu o Akšak, na maua ai e le au faifaiva o Esagila iʻa mo le taumafataga a le alii sili o Marduk; ‘ua ‘ave fo‘i e ‘au‘auna a le tupu le i‘a. Sa fagota le faifaiva ina ua mavae le 7 (po o le 8) aso […] i le fale o Kubaba, o le tausi fale’ai […] na latou aumaia i Esagila. O le taimi lena ua FA'AVAE[4] toe fo'i mo Esagila [...] Na avatu e Kubaba le areto i le faifaiva ma avatu vai, na ia fai atu ia te ia e ofo atu le i'a ia Esagila. O Marduk, le tupu, le perenise o le Apsû, na alofa ia te ia ma faapea atu: “Ia faapea lava!” Na ia tuuina atu ia Kubaba, le tausi faleaiga, le pule i le lalolagi atoa.”

O lona atalii o Puzur-Suen ma le atalii o lona atalii o Ur-Zababa na mulimuli atu ia te ia i luga o le nofoalii o Sumer e avea ma aiga lona fa o Kish i luga o le lisi o le tupu, i nisi o kopi e avea ma ona sui tuusao, i isi faatasi ai ma le aiga o Akshak o loʻo faʻalavelave. O Ur-Zababa e lauiloa foi o le tupu na fai mai o loo nofotupu i Sumer i le taimi o le talavou o Sargon le Sili o Akkad, o le na aumaia i le militeri le tele o Sasaʻe Lata i lalo o lana pulega i se taimi mulimuli ane.

O Ku-Papa, “le pule o le fale talimalo na faavaeina le faavae o Kiso,” e faapea na pule mo le 100 tausaga. O le pu'e iinei o le lisi e le o se puna fa'asolopito sili ona faatuatuaina. E masani ona ia faanenefu le laina i le va o tala faasolopito ma talatuu. O se faaaʻoaʻoga o lenei mea o le igoa o Enmen-lu-ana, o lē ua faapea mai na pule mo le 43,200 tausaga! Po o le nofoaiga a Kubaba lava ia, lea e taʻu mai ai e leʻi umi se 100 tausaga i le foe o Sumer! I le taimi lava e tasi, o loʻo i ai se avanoa o le faʻamatalaina o le taimi e ese mai le faiga o loʻo tatou mulimuli ai i aso nei. O se pule o le faletalimalo ua avea ma atua fafine? I talaane o le igoa o Kubaba o loo tusia ai “O le Fafine Pule o le Faletalimalo na Ia Faavaeina le Faavae o Kiso.” O le tulai mai o Kubaba i le pule i Kish ua ufitia i mealilo, ae ua ioeina o ia o se pule o le faletalimalo, atonu e fesootai ma le talitane e tusa ai ma tusitusiga anamua a Sumerian. Sa lauiloa le aai o Kiso i lona tamaoaiga ma lona malosi ma sa iai sona sao taua i le atiina aʻe o tagata Mesopotamia. Na tusia e le au suʻesuʻe a le au suʻesuʻe faʻataʻitaʻiga tamaʻitaʻi, e pei o Claudia E. Suter mo se faʻataʻitaʻiga, o Kubaba o nisi taimi na faʻaalia ai o se leoleo fale talitane, o se auala e faʻaleagaina ai o ia ma faʻaalia "le togafitia o fafine i le amataga o le sosaiete Mesopotamia e pulea e alii". I se isi itu, o le gaosia ma le faatauina atu o pia i le lalolagi anamua o Mesopotamia o se taumafaiga sili ona faaaloalogia. Sa i ai se mafutaga anamua i le va o le atua fafine ma ava, ma e tusa ai ma le failotu o Carol R. Fontaine, o le a vaai ia Kubaba o se “tamaʻitaʻi fai pisinisi faamanuiaina.” Ua leiloa le 4,500-tausaga o le maota o le tupu Sumeria talatuu Na maua o ia o se tagata agalelei ma saʻo i ana tagata faʻatau, ma maua ai lona igoa o se tagata agalelei. I le aluga o taimi na tupu ai lona talaaga ma amata ona tapuaʻia o ia o se atua fafine. Ua faamatalaina ai lona afio aʻe o se masiofo, ona e leʻi faaipoipo o ia i se tupu, e leʻi maua foʻi se pule mai se matua. O se papamaa cuneiform mai Sumer anamua o loʻo faʻaalia ai le taua o le pia i le ekonomi ma sosaiete o Mesopotamia anamua.

E i ai se tala e faapea o na taʻitaʻi e leʻi faamamaluina le atua o Marduk i taulaga iʻa i le malumalu o Esagila na feagai ma se iuga lē fiafia. E talitonuina na fafagaina e Kubaba se faifaiva ma o se taui na fai atu ia te ia e ofo atu ana iʻa i le malumalu o Esagila. E lē o se mea e faateʻia ai le agalelei o Marduk i le tali atu: “Ia faapea lava,” o le tala lea a le atua, ma na ia “tuuina atu iā Kubaba, le pule o le faletalimalo, le pule silisili ese i le lalolagi atoa.” O nisi faamatalaga e faapea o ia o se sui o le pulega a le aiga o Kiso ma na ia mauaina le nofoālii mai lona tamā. O isi e fai mai o ia o se tamaitai masani na tulai i le pule e ala i ona lava tomai ma uiga. Po o le ā lava le mea moni, o Kubaba o se taʻitaʻi lelei na ia tuua se faailoga tumau iā Kish. O Mea na ausia e le Masiofo Kubaba I tu ma aga a Sumerian anamua, e leʻi noatia le malo i se laumua tumau, ae na siitia mai lea nofoaga i lea nofoaga, na tuuina atu e atua o se aai ma siitia atu i lo latou loto. I luma o Qubaba, e na o ia lava le sui o le Tolu Malo o Kish, o le laumua sa i Mari mo le silia ma le seneturi ma siitia atu i Akshak ina ua mavae Qubaba. Peitaʻi, na toe siitia e le atalii o Kubaba o Puzer-Suen ma le atalii o le atalii o Ur-Zababa le laumua i Kiso. Facade o le Malumalu o Inanna i Uruk, Iraq. O atua fafine e liligiina le vai faaola.

O se tasi o mea sili ona taua a Kubaba o le fausiaina o se malumalu na faapaiaina mo le atua fafine o Inanna. O lenei malumalu sa tu i le lotolotoi o Kiso ma o se tasi o nofoaga sili ona taua faalelotu i le itulagi. O Kubaba e talitonuina o ia o se tagata tapuaʻi tuuto o Inanna ma o le malumalu o se ata o ona talitonuga ma tulaga faʻalelotu. Le Auala na Faia ai le Vateatea: Le Sumerian Version E Faigata ona Aua le Faamemelo I le faaopoopo atu i ana galuega faʻalelotu, sa avea foi Kubaba ma taʻitaʻiʻau i le ulu o se autau malosi. Fai mai na ia faalauteleina le teritori a Kiso e ala i se faasologa o taua a le militeri na fesoasoani e faatuina Kiso o se malosiaga tele i le itulagi. O le malosi faamiliteli a Qubaba o se vaega taua i lana pulega ma fesoasoani e faamautinoa le faaauauina o lona puleaina o Kish. Aiseā na muta ai lana nofoaiga? Na feagai Kubaba ma teteega mai aai-setete tauva ma mai Kiso lava ia. Fai mai nisi na faatoilaloina o ia e ona lava tagatanuu, ae o isi tala lelei o loʻo fautua mai na ia faʻateʻaina le nofoalii ma malolo ai i le nofo toatasi.

Ata: Le Sumerian King List o loʻo tusia i luga o le Weld-Blundell Prism, faʻatasi ai ma tusitusiga / Public Domain

- Faasalalauga -

Sili atu mai le tusitala

- FA'AALIGA FA'AVAE -spot_img
- Faasalalauga -
- Faasalalauga -
- Faasalalauga -spot_img
- Faasalalauga -

Tatau faitau

Tala fou

- Faasalalauga -