I lana saunoaga i le fono faaletausaga a le Fono i Sineva e uiga i le puipuia o aia tatau a tamaitai ma teine, na taʻua ai e le Komesina Maualuga a le UN o se galuega faanatinati, ma e manaʻomia le leai o se faapalepale o sauaga faʻavae i itupa.
Na ia faamamafaina le mataʻutia o le mea moni e faapea o tamaʻitaʻi e puipuia aia tatau a tagata, tamaitai tusitala, ma i latou o loʻo i ofisa o le malo ma tulaga faʻapolokiki, e masani ona oʻo mai i lalo o osofaʻiga "leaga".
Fa'amaumauga mata'utia
"O ia gaioiga e faia ma le loto i ai, e faʻatatau ia i latou o loʻo vaʻaia o luʻitau tu ma aga masani o aiga ma itupa poʻo tu ma aga masani faʻaleagaina", o le tala lea a Mr. Türk.
"E manino lo latou faʻamoemoe", na ia faʻaopoopo mai ai, "ia faʻatino le pulea, faʻaauauina le faʻatonuina ma le tu'imomomoina faiga fa'apolokiki ma fa'anaunauga o fafine ma teine.”
Ina ia faataʻitaʻia lena mea, na faasino atu e Mr. Türk se suʻesuʻega talu ai nei na faia e UN Tamaʻitaʻi i atunuu e 39. Na maua o le 81.8 pasene o tamaitai faipule na aafia i sauaga i le mafaufau, ae o le 44.4 pasene na lipotia mai na faamataʻuina i le oti, toso teine, sasa, ma le ave faamalosi.
E le gata i lea, 25.5 pasene na onosaia nisi ituaiga o sauaga faaletino.
O le isi suesuega, e UNESCO, fa'atatau e 73 pasene o tamaitai tusitala na feagai ma sauaga i luga ole laiga, e aofia ai le fa'asalalauina o tala fou, ata fa'afoma'i, ma fa'amata'u tu'u sa'o ma osofa'iga.
Le faapalepale e leai
O le fa'afetauia o le fa'ailoga tagata fa'apitoa e mana'omia ai suiga atoatoa ma fa'atonu. O le Komesina Maualuga o Türk na valaʻauina le faʻamalosia o tulafono faʻavae a le atunuʻu e faʻamautinoa ai le tutusa o alii ma tamaitai ma puipuia tamaitai mai sauaga, i luga ole laiga ma luga ole laiga.
"E tatau ona tatou faʻaaogaina tulafono faʻavae ma leai se faapalepale mo sauaga fa'atatau i itupa ma fa'atūina ni faiga fa'ailoa lelei mo i latou o lo'o a'afia ai," o le fa'aaliga lea a le Komesina Maualuga.
O faiga sima, e le tumau ma tumau, e mana'omia vave. Na faamamafaina e Mr. Türk o le mana'omia o quota mo tama'ita'i i le olaga faitele ma faiga fa'apolokiki. E talitonu o ia e tatau ona tuuina atu tamaitai sili atu le avanoa e palota ai e tautua i faalapotopotoga a le malo. Mo lena, o faʻasalalauga faʻalauiloa ma isi ituaiga o fesoasoani i tamaʻitaʻi o loʻo mananaʻo e tuʻuina atu o latou taimi i faiga faʻapolokiki e manaʻomia.
Lagolagoina lea tulaga, Reem Alsalem, Special Rapporteur i sauaga faasaga i fafine ma teine, o ia foi na saunoa i le Fono i le Aso Faraile na faapea mai: “E tatau ona tatou taofia le galu o sauaga faasaga i tamaitai ma teine i tulaga tumaoti, lautele ma faaupufai o le olaga ma e tatau ona tatou faia nei. "
Luiina manatu tuai
O le faateleina o le auai e tatau ona amata i le suia o amioga masani fai mai le ofisa o aia tatau a le UN (OHCHR) alii.
“E tatau foi ona tatou luiina manatu tuai e fa'agata ai galuega fa'alotoifale ma le tausiga na'o fafine ma teine," na ia fa'amalosia ai, fa'aopoopo mai o fa'amalosiga tau tamaoaiga, faiga fa'aagafesootai ma faiga fa'atauva'a e mafai ona fa'amalosia malosi e fa'ateleina le tutusa i le aotelega.
Fai mai Mr. Türk faaleleia aʻoga ose tulaga taua mo le tutusa o le auai o tamaitai i mataupu tau le Malo. Na ia faamamafaina le taua o le faʻamalosia o le auai i faʻalapotopotoga masani a tama e pei o le saienisi, tekinolosi, inisinia, ma le matematika (STEM). E tatau ona aofia ai faiga a'oa'oga ma mataupu aoaoina fafine e fai ma fa'ata'ita'iga ma faailoga o latou sao i le talafaasolopito atoa i fa'ailoa le leai o se va'aia ma le fa'ailoaina.
“O tamaitai e fai ma afa o tagata. Tulaga tutusa o alii ma tamaitai e le o se mataupu e maua ai na o tamaitai, ae ose sailiga fa'atasi e manuia ai sosaiete atoa,” o le tala lea a Mr. Türk, ma valaau atu i Sui Usufono ma le Fono “ia tautino e ave gaioiga mautu ma suiga e foia ai sauaga fa'atatau i itupa faasaga i tamaitai ma teine i le olaga lautele ma faaupufai, ma ia faalauiloa lo latou auai ma le taitaiga.”