O lo'o fa'amoemoe e tula'i mai i tamaiti uma ile 2050, e tusa ai ma Regina De Dominicis, UNICEF Fa'atonu Fa'aitulagi Europa ma Asia Tutotonu.
Fai mai a ia, o atunuu iina o loʻo lagona le vevela o faʻafitauli o le tau, ma o le soifua maloloina ma le soifua manuia o tamaiti o loʻo sili ona pagatia.
"O le tele o aʻafiaga le lelei i le soifua maloloina o loʻo i ai nei ma le lumanaʻi o se vaega taua o fanau a le itulagi e tatau ona avea ma faʻamalosi mo malo e faʻanatinati faʻatupeina i le faʻaitiitia ma le fetuunaiga o faiga," o lana faʻaopoopo mai lea.
Tamaiti ua lamatia
le tala fai mai o tamaiti e sili ona afaina i aʻafiaga o galu vevela ona o latou vevela autu e maualuga maualuga ma vave atu nai lo tagata matutua, e tuʻu ai i latou i le lamatiaga o maʻi ogaoga e aofia ai le vevela.
E lē gata i lea, o galu vevela e a'afia ai a'oa'oga a le fanau e ala i le fa'alavelaveina o lo latou mafai ona fa'atonu ma a'oa'o.
E ui ina tulaga ese le a'afia o tamaiti i a'afiaga o galu vevela, na ta'ua e le UNICEF o le to'atele o tagata matutua e o'o i le vevela e 'ese'ese, e faigata ai i matua ma tagata tausi ona iloa tulaga mata'utia po'o fa'ailoga o ma'i e a'afia i le vevela i tamaiti.
I tausaga talu ai nei, o galu vevela i Europa ma Asia Tutotonu ua faʻateleina e aunoa ma ni faʻailoga o le paʻu, ma o le tele o taimi ua setiina e faʻateleina atili.
Na lapataia e le lipoti e faapea, i lalo o le fua faatatau sili ona le mautonu o le siʻitia o le vevela o le lalolagi i le 1.7 tikeri Celsius, o se lumanaʻi o loʻo faʻatali i tama ma teine i le itulagi. E oo atu i le 2050, o tamaiti uma ua valoia e oo i le maualuga o le galu vevela.
E tusa ma le 81 pasene o tamaiti o le a aafia i ni vaitaimi faaumiumi o galu vevela, ae 28 pasene o le a feagai ma tulaga e sili atu ona ogaoga o le galu vevela.
Tuʻi le vevela
Ina ia puipuia tamaiti, o loʻo faʻamatalaina e le UNICEF ni fautuaga se ono mo Malo i Europa atoa ma Asia Tutotonu.
E aofia ai le faʻapipiʻiina o le faʻaitiitia o le vevela ma le fetuunaiga i tautinoga e fesoʻotaʻi ma le tau ma le faʻaitiitia o faʻalavelave faʻafuaseʻi ma faiga faʻavae faʻalavelave faʻafuaseʻi, faʻatumauina tamaiti i le totonugalemu o fuafuaga uma.
E tatau foi i malo ona teu faafaigaluega i le tausiga o le soifua maloloina muamua e lagolago ai le puipuia, vave gaioiga, suʻesuʻega, ma togafitiga o maʻi e aʻafia i le vevela i tamaiti, e aofia ai le aʻoaʻoina o tagata faigaluega soifua maloloina ma faiaoga.
E mafai ona latou fa'aputu atili fa'aagaga i faiga fa'atamaoaiga vave o le tau a le atunu'u, fa'atino su'esu'ega fa'alesiosiomaga fa'apitonu'u, ma lagolagoina tapenaga mo fa'alavelave fa'afuase'i ma atina'e maufetuuna'i.