O sui o faʻalapotopotoga faʻalelotu ma talitonuga, faʻatasi ai ma tagata popoto, na faʻapotopoto talu ai nei e talanoaina le mataupu o le tetee atu i solitulafono o le inoino i lotu, i se itu na faʻatulagaina e le OSCE Office for Democratic Institutions and Human Rights (ODIHR).
O se Taulai atu i Fa'ailoga o Soligatulafono 'ino'ino i Lotu
O le mea na tupu na faia i autafa o le Warsaw Human Dimension Conference, fa'atulagaina e le 2023 OSCE Chairpersonship of North Macedonia fa'atasi ai ma le lagolago a le ODIHR. Na fa'amamafaina e le au auai le taua o le fa'atupuina o se sosaiete fa'atasi e fa'avae i luga o le va fealoa'i ina ia fo'ia lelei ai lenei fa'afitauli a'o fa'aopoopoina se fa'atatauga fa'apitoa i mea e amata mai ai solitulafono o le 'ino'ino.
Na latou faailoa mai e ui o nisi o faailoga tagata e le mafai ona faauigaina o solitulafono inoino ma faauigaga ua malilie i ai nei, o nisi uiga faalemalo ma faiga fa'avae o lo'o totōina fatu mo solitulafono o le 'ino'ino fa'alelotu e tutupu fa'asaga i nisi o lotu fa'alelotu.
Puipuia o Nuu ma Fa'atupuina se Si'osi'omaga Manuia
O se tasi o itu taua na faʻamamafaina e le au auai o le manaʻomia lea o le galulue mo le puipuia o nuʻu mai solitulafono e mafua ai le inoino. E aofia ai le fa'atinoina o faiga fa'avae ma fuafuaga e fa'amautinoa ai le saogalemu ma le soifua manuia o nu'u fa'alelotu po'o talitonuga. Ae ui i lea, sa faamamafaina foi o le tetee atu i le inoino i tapuaiga e sili atu nai lo le puipuia o solitulafono. E tutusa lava le taua o le fausia o se siosiomaga e mafai ai e nei afioaga ona olaola ma olaola.
Fausiaina o le Fealofani ma le Malamalama
Ina ia mafai ona tetee atu i solitulafono tetee lotu, na faamamafaina e tagata auai le taua o le faatupuina o le faaaloalo ma le malamalama. Na latou fa'amamafaina le mana'omia o faiga fa'avae ma fa'atalanoaga moni e una'ia ai le fa'atasi ma le taliaina o faiga fa'alelotu po'o talitonuga. Kishan Manocha, le Ulu o le ODIHR Tolerance and Non-Discrimination department, na ia taʻua e faapea o lenei faiga e le gata ina mafai ai e tagata taitoatasi ma nuu ona ola saoloto mai le inoino, ae mafai ai foi ona latou olaola.
Fa'atalanoaina Soligatulafono 'ino'ino ma Lotu Fa'alelotu
O talanoaga i le mea na tupu na taulai atu i tautinoga a setete o le OSCE e foia ai le le faapalepale tetee i tapuaiga ma solitulafono o le inoino. E aofia ai solitulafono e mafua ona o le faaituau faasaga i Kerisiano, Iutaia, Mosalemi, ma tagata o isi lotu, ma o le mea lea na tupu ai se sui o le Ekalesia a Scientology o ai na fa'aalia le fa'ailoga tagata ma faʻaleagaina o lo'o fa'aoso e le au pulega Siamani e faasaga i lenei nuu.
Na fa'atalanoaina fo'i e i latou na auai faiga lelei i le tetee atu i solitulafono o le 'ino'ino ma le fa'atalanoaina o a'afiaga o solitulafono e fa'aosofia e le tele o fa'aituau.
- Fa'atasi ma nu'u ua a'afia: Na fa'amamafaina e sui auai le taua o le fa'atasi ma nu'u e sili ona a'afia i solitulafono fa'a'ino'ino fa'alelotu ina ia malamalama ai io latou mana'oga fa'apitoa mo le puipuiga.
- Faʻaalia le tautinoga: Na faʻamalosia le pulega e faʻaalia se tautinoga moni i le puipuia o le saolotoga o tapuaiga poʻo talitonuga mo tagata uma. E aofia ai le vave fa'asalaina o solitulafono o le 'ino'ino e tetee i lotu ma le faia o ni faiga e fa'amautinoa ai le saogalemu o nu'u fa'alelotu po'o talitonuga.
- Fausiaina o le fa'alagolago ma le fa'atasi: O le felagolagoma'i anoa ma feso'ota'iga ma nu'u fa'atatau e tatau ona i ai i le totonugalemu o taumafaiga a le setete e fausia ni sosaiete tutusa, tatala, ma fa'atasi.
Fuafuaga a le ODIHR
I le taimi o le fa'amoemoe, na tu'uina atu ai e le ODIHR ana mea eseese polokalame, punaoa, ma meafaigaluega e mafai ona fa'aogaina e Setete o lo'o auai le OSCE ma sosaiete fa'ale-aganu'u e fo'ia ai le 'ino'ino i lotu. O se tasi punaoa iloga o le ODIHR's Hate Crime Report, lea e maua ai faʻamatalaga ma faʻamatalaga i solitulafono ita i totonu o le OSCE.
I le aotelega, o le mea na tupu na avea o se faʻavae mo tagata auai e faʻatalanoaina luitau o loʻo iai nei ma fefaʻasoaaʻi manatu i le tetee atu i le inoino i lotu. O fa'amatalaga autu e fa'ailoa mai ai le taua o le fa'atasi, fa'aaloalo, ma feso'ota'iga anoa ma nu'u ua a'afia i le fausiaina o sosaiete e sa'oloto mai le ita ma le fa'ailoga tagata. E ala i le faʻaleleia o se siosiomaga e mafai ai e faʻalapotopotoga faʻalelotu ma talitonuga ona olaola, o le faʻamoemoe o le fausiaina o sosaiete tutusa, tatala, ma faʻatasi mo tagata uma.
O failauga o Eric Roux (Co-Chair, ForRB Roundtable Brussels-EU), Christine Mirre (Faatonu, Coordination des Associations et des Particuliers pour la Liberté de Conscience - CAP Freedom of Conscience), Alexander Verkhovskiy (Faatonu, SOVA Research Center), Isabella Sargsyan (Faatonu Polokalama, Eurasia Partnership Foundation; Sui Usufono, ODIHR Panel of Experts on Freedom of Religion or Talitonuga) ma Ivan Arjona-Pelado (Peresitene, Ofisa Europa o le Ekalesia a Scientology mo Mataupu Lautele ma Aia Tatau a Tagata).