Ia Novema 2023, o feutanaiga i le va o le EU ma Ausetalia mo se Maliega Fefaatauaiga Saoloto (FTA) na paʻu. Na mafua ona o le malosi o manaoga mai le EU i luga o faʻailoga faʻafanua puipuia - o le mafai ona faʻatau atu uaina ma isi oloa mai se itulagi faʻapitoa - faʻapea foʻi ma le le mafai ona faʻaogaina le avanoa i maketi mo faʻatoʻaga auina atu i fafo.
I ni nai vaiaso mulimuli ane, na aliali mai ai o le faʻalavelave faifaipea i feutagaiga a le EU-Mercosur - e mafua ona o manaoga o le siosiomaga ma le faʻaleagaina o vaomatua mai Brussels - e leʻi foia, ma fai mai le Peresetene Pasila Lula o le EU "ua leai se fetuutuunai".
I le taimi lava e tasi, na faʻamaeʻaina e le au faʻatalanoaga a le EU se isi taamilosaga o feutagaiga ma Initonesia e fesoʻotaʻi ma le FTA fuafuaina: toetoe lava leai se alualu i luma ua faia mo le toeitiiti atoa le ono masina, ma o lenei fonotaga lata mai e leai se eseesega.
E manino le ata:
O faʻamaoniga e faʻaalia ai e le o se faʻafitauli lea i le matou paaga faʻatalanoa. I le 12 masina ua tuanaʻi, ua maeʻa e Initonesia se maliliega ma United Arab Emirates (i lalo ifo o le tausaga). Na fa'afou talu ai nei lona tulaga o iai maliliega ma Iapani, ma o feutanaiga ma Kanata ma le Eurasian Economic Union, faatasi ai ma isi. E na'o totonu lava feutagaiga ma le EU ua iloa e Initonesia le alualu i luma e tuai ma faigata.
E le gata o feutanaiga a le FTA: o se mataupu a le World Trade Organization (WTO) faasaga i le EU, na faila e Initonesia e faamoemoe e pule vave. O lenei mataupu, e faaopoopo atu i feeseeseaiga o loʻo i ai nei i luga o le Renewable Energy Directive ma le nickel exports, o lona uiga o Indonesia o loʻo vaʻaia a tatou faiga faʻavae e puipuia ma tetee i fefaʻatauaiga. O le palota a le Peresetene o loʻo faʻatulagaina ia Fepuari: o le au muamua o Prabowo na fai mai ma le manino o Initonesia "e le manaʻomia le EU," faʻamaonia "faʻalua tulaga" i faiga faʻavae fefaʻatauaʻiga a le EU.
O le a la le ala i luma mo le mafutaga?
O le palota a le EU, ma le tofiaina o se Komisi fou, e manaʻomia ona faʻaalia se suiga o le auala. O le faʻalauiloaina o oloa faʻatau atu a le EU, ma le faʻalauteleina o avanoa maketi i tagata tetele i le lumanaʻi e pei o Initonesia ma Initia, e tatau ona avea ma faʻamuamua. E mana'omia le suia o le fa'alavelave fa'atekinolosi i ta'ita'iga fa'apolokiki malosi ma le ta'utinoga i pa'aga tau fefa'ataua'iga fou.
O le fa'aulufaleina o nei atunu'u pa'aga i vaega o faiga fa'avae a le EU e a'afia ai i latou - e pei o le Green Deal - e taua fo'i. E foliga mai ua sese le Komisi i le tele o le tali atu a le EU Deforestation Regulation: 14 atunuu atiaʻe, e aofia ai Initonesia, na sainia se tusi tatala e faʻasalaina ai, ma o luʻitau a le WTO e mautinoa ua lata mai. O fa'atalanoaga talafeagai ma feso'ota'iga fa'a-va-malo e mafai ona taofia ai lenei mea mai le avea ma fa'afitauli. O lena faʻatalanoaga e manaʻomia ona oʻo atu i tua atu o Amepasa: Initonesia o loʻo i ai le faitau miliona o faifaatoaga laiti o loʻo gaosia le suauu pama, paʻu, kofe, ma o le a afaina tele i tulafono a le EU. O le leai o se aapa atu o lona uiga o na leo ua matua ita nei i le EU.
Initonesia lautele e le faʻafefe. O loʻo faʻaauau pea le faia o feutagaiga ma le Komisi, ma o nisi o Sui Usufono - aemaise lava Siamani ma Netherlands - o loʻo faia ni talanoaga lelei. Ae o le itu o femalagaaiga o se popolega: e le mafai ona matou gafatia le isi 5 tausaga o le tumau i fefaʻatauaʻiga fefaʻatauaʻiga, aʻo faʻatupu vevesi faʻapolokiki i luga o pa puipui o fefaʻatauaʻiga a le EU (o le tele o ia mea e leʻi amataina).
O faiga palota e mafai, ma e tatau, ona maua ai se amataga fou mo itu uma e lua. E faapena foi mo Initia (palota ia Aperila-Me), ma atonu foi i le Iunaite Setete (Novema). O le mea autu e fesoʻotaʻi ai nei mea uma e naʻo latou galulue pe a fai e mamafa le Komisi fou i le faʻalauiloaina o avanoa e auina atu i fafo a le EU - ma faʻaititia pa puipui o fefaʻatauaʻiga nai lo le faʻatupuina o le tele.