19.7 C
Brussels
Aso Lulu, Me 1, 2024
Aia Tatau a TagataSuia le ta'utinoga o aia tatau a Tagatanuu i le mea moni: Peresetene o le Fono Tele a UN

Suia le ta'utinoga o aia tatau a Tagatanuu i le mea moni: Peresetene o le Fono Tele a UN

FA'AALIGA: O faʻamatalaga ma manatu o loʻo toe faia i totonu o tusiga o mea ia o loʻo taʻu mai ai ma o latou lava matafaioi. Lomiga i The European Times e le otometi le faauigaina o le faamaoniga o le manatu, ae o le aia tatau e faailoa ai.

FA'ALI'ILIGA FA'AVAE: O tala uma i totonu o lenei 'upega tafa'ilagi o lo'o lomia i le gagana Peretania. O fa'aliliuga fa'aliliu o lo'o faia e ala i se fa'agasologa otometi e ta'ua o fa'aliliuga neural. Afai e masalosalo, faʻafeiloaʻi i taimi uma le tusiga muamua. Faafetai mo le malamalama.

Malo Aufaatasi Tala Fou
Malo Aufaatasi Tala Fouhttps://www.un.org
Tala Fou a Malo Aufaatasi - Tala na fatuina e le Au'aunaga Tala Fou a Malo Aufaatasi.

"I nei taimi faigata - i le mea o loʻo i ai le filemu i lalo o le taufaamatau ogaoga, ma o talanoaga ma le tipiloma o loʻo manaʻomia tele - ia avea i tatou ma faʻataʻitaʻiga o talanoaga faʻaleleia e faʻaaloalogia ai a tatou tautinoga i Tagata Atunuʻu," o le tala lea a Dennis Francis i taʻitaʻi o le lalolagi ma amepasa fonotaga i le General. Maota Fono.

Na tauaofia Sui Usufono e faamanatu le 10th aso fanau o le Fonotaga a le Lalolagi e uiga i Tagata o Atunuu, lea na toe fa'amaonia ai e atunu'u lo latou ta'utinoga i le fa'alauiloaina ma le puipuia o aia tatau a Tagata Tuto'atasi.

O le pepa o taunu'uga na fa'aalia ai le lagolago mo le fa'atinoina o le mata'ina Tautinoga a Malo Aufaatasi i Aia Tatau a Tagata Atunu'u, na fa'aaogaina i le 2007, lea na fa'atonuina tulaga aupito maualalo mo le aloa'ia, puipuia ma le fa'alauiloaina o nei aia tatau. 

Le mativa, le tutusa ma le sauaina 

Na toe tomanatu Mr. Francis i mea na ausia e le UN i lenei vaitau, e pei o le 2030 Polokalame mo Atinae Gafataulimaina, lea e folafola mai e le tuua se tasi i tua, ma le International Decade of Indigenous Languages ​​(2022-2032),lea e fa'amoemoe e fa'asao uma nei gagana ma puipuia aganu'u, tu ma aga, poto ma le poto.

“E ui lava i nei laa, O lo'o fa'apea lava ona nonofo tagata o le atunu'u i le matua'i mativa - o lo'o fa'apea lava ona pagatia i a'afiaga leaga o suiga o le tau, ma e sili atu fo'i ona feagai ma le fa'ate'aina ma le tuliesea. mai fanua o tuaa, faʻapea foʻi ma le le tutusa o avanoa i le soifua maloloina ma aʻoaʻoga, faʻatusatusa i isi vaega," o lana tala lea. 

gata i lea, O tama'ita'i o le atunu'u o lo'o fa'atoluina le tele o fa'alavelave fa'afeusuaiga i o latou olaga pe a faatusatusa i latou tagata e le o ni Tagatanuu.  

"E tatau ona tatou faʻamalosia a tatou gaioiga e faʻaliliu ai le Tautinoga a le UN 2007 i totonu suiga anoa i luga o le eleele, "O lana tala lea. 

Ia mautinoa aia tatau 

Li Jinhua, o le ulu o le UN Department of Economic and Social Affairs, na matauina e faapea o le le lava o le auai lelei e le Atunu'u i fa'agaioiga o atina'e o lo'o fa'aauau pea ona avea ma fa'alavelave tele i le fa'alauteleina o taumafaiga i le atunu'u.  

Ae ui i lea, faatasi ai ma le fesoasoani a UN, o nisi o malo ua latou faʻaaogaina fuafuaga faʻatino a le atunuʻu ma isi faiga e lagolago ai le faʻatinoina lelei o le taʻutinoga mataʻina i luga o aia tatau a Atunuu.  

Na ia una’ia atunu’u ina ia fa’atuina ni faiga mautu e iloa ma fa’amautinoa ai aia tatau tu’ufa’atasia o Tagata Tuto’atasi, e aofia ai le aia tatau o le fa’atosina ma le tuto’atasi, fa’apea fo’i ma a latou meatotino fa’asolopito ma aia fa’aleaganu’u. 

"E tatau i Sui Usufono ona tapunia avanoa faifai pea i le faʻatinoga e ala i faʻalavelave faʻatatau o lo'o ogatasi ma tulafono, tu ma aga a Tagata Atunu'u. Ole fa'atupega sili atu sa'o, umi ma fa'amoemoe e tatau ona avea ma vaega ole fofo, "o lana faʻaopoopo mai lea. 

'Tagata o le Lalolagi' 

O le Sui Peresetene o Polivia, David Choquehuanca, na ia faailoa mai luitau o loo feagai ma tagata o le lalolagi, amata mai i lenei igoa. 

"Ina ia amata, e tatau ona tatou iloa ma le le mautonu, ua tatou faatagaina i tatou lava e papatisoina i le igoa o Tagata Tutoatasi," o lana tala lea, ae filifili mo faaupuga "tagata o le atunuu o tuaa" ma "tagata Tina o le Lalolagi"

Fai mai a ia, o tagata Indigenous e auai i mea a le UN "e pei o ni tino malepelepe, ua faʻaumatia lo tatou malosi ma le leai o se fausaga" ona o le "Eurocentric, anthropocentric ma le egocentric approaches" e sili atu nai lo le "cosmobiocentric approaches" latou te pele. 

Aga'i i le auai atoatoa

Faatasi ai ma le Agenda 2030 ua lata mai, o le Taitaifono o le Fono Tumau a Malo Aufaatasi i Mataupu Tau Atunuu, Hindou Oumarou Ibrahim, fa'amamafaina le taua o le fa'aaofia ai o Tagata Aganu'u i iloiloga ofo fua a le atunu'u i le agai i luma i atinae gafataulimaina. 

"E manaʻomia le faʻapitoa mo tamaʻitaʻi ma teine ​​​​Indigenous, o latou e tausia a tatou tu ma aga ma malamalamaaga i le ola gafataulimaina," o lana faʻaopoopo mai lea. 

Na valaʻau foi Ms. Ibrahim mo le faʻalauiloaina o fuafuaga a le Atunuʻu, e aofia ai mai le 2013 Alta Conference i Norway, lea na faʻatulagaina ai le UN World Conference na faia i le tausaga na sosoo ai. 

"Matou te toe taʻua le valaau a Alta mo le faʻavaeina o faiga i le UN mo lo matou auai atoatoa ma fautua mo le tofiaina vave o se Failautusi-Aoao mo Tagata Initia," o lana tala lea. 

Na ia faʻaopoopo mai, i totonu o nuʻu a le Atunuʻu, e faʻalogoina leo uma - mai i toeaina popoto e oʻo ia i latou faatoa amata ona tautala.  

Faʻamatalaga punaoa

- Faasalalauga -

Sili atu mai le tusitala

- FA'AALIGA FA'AVAE -spot_img
- Faasalalauga -
- Faasalalauga -
- Faasalalauga -spot_img
- Faasalalauga -

Tatau faitau

Tala fou

- Faasalalauga -