דורך סט יוחנן טשריסאָסטאָם
און נאָך דעם טױט פֿון תרח, האָט גאָט געזאָגט צו אבֿרם: גײ אַרױס פֿון דײַן לאַנד, און פֿון דײַן משפּחה, און פֿון דײַן פֿאָטערס הױז, און גײ צו דעם לאַנד װאָס איך װעל דיר װײַזן. און איך װעל דיך מאַכן אַ גרױסער לשון, און װעל דיך בענטשן, און װעל גרײסן דײַן נאָמען, און װעסט געבענטשט װערן. און איך װעל בענטשן דעם װאָס בענטשט דיך, און װעל שעלטן דעם װאָס שװערט דיך, און אַלע משפּחות פֿון דער ערד װעלן געבענטשט װערן פֿון װעגן דיר (ברית י"ב, א, ב, ג). זאל אונדז קערפאַלי ונטערזוכן יעדער פון די ווערטער אין סדר צו זען די גאָט-לאַווינג נשמה פון דעם פּאַטריאַרטש.
לאָמיר נישט איגנאָרירן די ווערטער, אָבער לאָמיר באַטראַכטן ווי שווער די באַפֿעל איז. גײ אַרױס, זאָגט ער, פֿון דײַן לאַנד און פֿון דײַן משפּחה און פֿון דײַן פֿאָטערס הױז, און גײ צו דעם לאַנד װאָס איך װעל דיר װײַזן. לאָזט, זאָגט ער, דאָס װאָס איז באַװוּסט און פֿאַרלאָזלעך, און בעסער דאָס אומבאַקאַנטע און אומגעצויגענע. זען ווי פון אנהייב האט מען אויסגעלערנט דעם צדיק צו בעסערן דעם אומזעהן אויף דעם קענטיק און דעם צוקונפט פאר דעם וואס איז שוין אין זיינע הענט. מע ן הא ט אי ם ניש ט באפויל ן צ ו טא ן עפע ס אומװיכטיק ; (באפוילן) צו פארלאזן דאס לאנד וואו ער האט געוואוינט אזוי לאנג, צו פארלאזן זיין גאנצע שייך און זיין גאנצע פאטערס הויז, און גיין וואו ער האט נישט געוואוסט און נישט געזארגט. (גאָט) האָט נישט געזאָגט צו וואָס מדינה ער וויל אים ווידער באַזעצן, אָבער מיט דער אומזיכערקייט פון זיין באַפֿעל האָט ער געפּרוּווט די פרומקייט פונעם אבות: גיי, זאָגט ער, צו דער ערד, און איך וועל דיר ווייזן. טראַכטן, באַליבט, וואָס אַ דערהויבן גייסט, אַנפּאַסטיד דורך קיין לייַדנשאַפט אָדער געוווינהייטן, איז פארלאנגט צו מקיים דעם באַפֿעל. טאקע אויב אפילו איצט, ווען די פרומע אמונה האט זיך שוין פארשפרייט, האלטן פילע זיך אזוי שטארק צו די געוואוינהייטן, אז זיי וועלן בעסער באשליסן אלעס איבערצוברענגען ווי צו פארלאזן, אפילו אויב עס איז נויטיג, דעם ארט, אין וועלכן זיי האבן ביז יעצט געוואוינט, און דאס פאסירט. , ניש ט נא ר מי ט פשוט ע מענטשן , נא ר אוי ך מי ט די , ווא ם האב ן זי ך ארויסגענומע ן פו ן דע ם גערוי ש פו ן טאג־טעגלעכ ן לעב ן או ן האב ן אויסגעקליב ן דא ם מאנאטיש ע לעב ן — דעמאל ט אי ז געווע ן אל ץ נאטירלעכער , א ז דע ם צדיק ן הא ט זי ך מי ט אז א באפעל , או ן זי ך צ ו קװענקל ן מי ט דערפילונג . עס. גײ אַװעק, זאָגט ער, פֿאַרלאָזט דײַנע קרובֿים און דײַן פֿאָטערס הױז, און גײ צו דאָס לאַנד װאָס איך װעל דיר װײַזן. ווער וואָלט נישט זיין צעמישט דורך אַזאַ ווערטער? אָן דערקלערן צו אים אָדער אַ אָרט אָדער אַ לאַנד, (גאָט) פּראָוועס די נשמה פון די צדיקים מיט אַזאַ אומזיכערקייט. װע ן אז א באפעל , װאלט ן געגעב ן געװאר ן צ ו א ן אנדערן , א פשוטע ר מענטש , װאל ט ע ר געזאגט : אזוי ; דו באפעלט מיר צו פארלאזן דאס לאנד וואו איך וואוין איצט, מיין קרובה, מיין פאטערס הויז; אָבער פאַרוואָס זאָגט איר מיר ניט דעם אָרט וואו איך זאָל גיין, כּדי איך זאָל וויסן לכל-הפּחות ווי גרויס די ווײַטקייט איז? ווי אַזוי ווייס איך, אַז דאָס לאַנד וועט זײַן אַ סך בעסער און פֿרוכטיקער ווי דאָס, וואָס איך וועל פֿאַרלאָזן? אבער דער צדיק האט נישט געזאגט און נישט געטראכט אזא זאך, און קוקנדיק אויף די וויכטיקייט פון דער באפעל, האט ער באליבט דעם אומבאקאנט פאר דעם וואס איז אין זיינע הענט. נאך דערצו, אויב ער וואלט נישט געהאט קיין דערהויבן גייסט און קיין חכם, אויב ער וואלט נישט געהאט די ביכל צו פאלגן גאט אין אלעס, וואלט ער געטראפן נאך א וויכטיגע שטערונג - דעם טויט פון זיין פאטער. אי ר װײם ט װ י אפטמא ל האב ן צולי ב ד י ארבו ן פו ן זײער ע קרובים , געװאל ט שטארבן , אי ן ד י ערטער , װא ו זײער ע עלטער ן האב ן פארענדיק ט זײע ר לעבן .
4 .אזוי ר דע ם צדיק , װע ן ע ר זא ל ניש ט געװע ן זײע ר גאט־ליבנדיק , װאל ט ע ר געװע ן נאטירלעך , אוי ך װעג ן דעם , א ז מײ ן פאטע ר הא ט פו ן ליבשאפ ט צ ו מיר , פארלאז ט זײ ן הײמלאנד , פארלאז ט זײנ ע אלטע , או ן האב ן זי ך איבערגענומען . אַלע (שטערונגען), אַפֿילו געקומען אַהער, און מען קען כּמעט זאָגן, ווייַל פון מיר ער איז געשטארבן אין אַ פרעמד לאַנד; און אפילו נאָך זיין טויט, איך פּרובירן נישט צו צוריקצאָלן אים אין מין, אָבער צוריקציענ זיך, לאָזן, צוזאַמען מיט מיין פאטער 'ס משפּחה, זיין אָרן? אָבער, גאָרנישט קען האַלטן זיין פעסטקייַט; ליבע צו גאָט האט אַלץ צו זיין גרינג און באַקוועם צו אים.
אַזוי, באַליבט, גאָט 'ס טויווע צו די פּאַטריאַרטש איז זייער גרויס! די, זאָגט ער, װעל איך בענטשן װאָס בענטשן אײַך; און איך װעל שעלטן די װאָס שעלטן אײַך, און פֿון װעגן דיר װעלן געבענטשט װערן אַלע משפּחות פֿון דער ערד. דאָ ס אן אנדער טאַלאַנט! אַלע, זאָגט ער, װעלן די שבֿטים פֿון דער ערד פּרוּװן געבענטשט װערן מיט דײַן נאָמען, און זײ װעלן שטעלן זײער בעסטן כבוד אין טראָגן דײַן נאָמען.
איר זעט, ווי ניט דער עלטער און נישט עפּעס אַנדערש, וואָס האָט אים געקאָנט פֿאַרבינדן מיטן לעבן אין שטוב, האָט אים געדינט ווי אַ שטערונג; פֿאַרקערט, ליבע צו גאָט האָט אַלצדינג קאַנגקערד. אזוי אז די נשמה איז פרייליך און אויפמערקזאם, באקומט זי אלע שטערונגען, אלעס לויפט צו זיין באליבטע אביעקט, און נישט קיין חילוק וואסערע שוועריגקייטן, ווערט עס ביי זיי נישט פארשפעטיקט, נאר אלעס לויפט פארביי און שטעלט זיך אפ נישט פארן דערגרייכן דעם וויל. דעריבע ר הא ט דע ר דאזיקע ר צדיק , כאט ש ע ר הא ט געקענ ט זי ך אפגעהאלט ן דור ך דע ר עלטער ע או ן פי ל אנדער ע שטערונגען , פו ן ד י אל ע בונדן , או ן װ י א יונגערמאן , קראפטיק ע או ן ניש ט מי ט אלץ , הא ט ע ר זי ך געאײל ט או ן זי ך געאײל ט אויסצופיל ן דע ם באפעל . האר. און עס איז אוממעגלעך פֿאַר ווער עס יז, וואָס באַשלאָסן צו טאָן עפּעס הערלעך און וואַליאַנט, צו טאָן דאָס אָן באַוואָרפן זיך אין שטייַגן קעגן אַלץ וואָס קען שטערן אַזאַ אַ פאַרנעמונג. דער צדיק האט דאס גוט געװאוםט, און אלץ איבערלאזנדיק אן אויפמערקזאמקײט, אן טראכטן װעגן געװיםן, אדער קרובות, אדער טאטנ׳ם הויז, אדער זײן (פאטנ׳ם) ארבן, אדער אפילו זײן עלטער, האט ער צוגעטראגן אלע מחשבות נאר דערויף, װי װאויל. ער זאָל מקיים זײַן דעם באַפֿעל פֿון גאָט. או ן דא ן הא ט זי ך געטראג ן א װאונדערלעכ ע דערזע ן : א מאן , אי ן גרויםע ר עלטער , מי ט זײ ן פרו י אוי ך עלטער ע או ן מי ט פי ל קנעכט , הא ט זי ך באװעג ן אפיל ו ניש ט וויסנדי ק װא ו זײ ן װאנדער ן װע ט זי ך פארענדיקן . און אויב איר אויך טראַכטן וועגן ווי שווער די ראָודז זענען געווען אין דער צייט (דעמאָלט איז געווען אוממעגלעך, ווי איצט, פריי צו טשעפּען ווער עס יז, און אַזוי מאַכן די נסיעה מיט קאַנוויניאַנס, ווייַל אין אַלע ערטער עס זענען געווען פאַרשידענע אויטאריטעטן, און טראַוואַלערז מוזן זיין געשיקט. פון אײן בעל־בתים צום צװײטן און כמעט יעדן טאג אריבער פון מלוכה צו מלוכה), דעמאלט װאלט די דאזיקע אומשטאנד געװען פאר דעם צדיק א גענויגן שטערונג, װען ער װאלט נישט געהאט קײן גרויםע ליבשאפט (צו גאט) און גרײטקײט צו מקיים זיין געבאט. אָבער ער האָט צעריסן אַלע די מניעות ווי אַ שפינוועב, און ... ווייל פארשטארקט זיין מיינונג מיט אמונה און אונטערגעגעבן צו די גרויסקייט פון דעם איינער וואס צוגעזאגט, ער געגאנגען אויף זיין נסיעה.
זעט איר, אַז סײַ מעלה, און סײַ וויצע, זײַנען אָפֿהענגיק ניט פֿון דער נאַטור, נאָר פֿון אונדזער פֿרײַען ווילן?
דערנאָך, כּדי מיר זאָלן וויסן אין וואָס סיטואַציע דאָס לאַנד איז געווען, זאָגט ער: די כנענים האָבן דעמאלט געלעבט אויף דער ערד. דער ברוך משה האט געמאכט די דאזיקע הערה נישט אן קיין תכלית, נאר כדי איר זאלט דערקענען די חכמת הנשמה פונעם אבות און פון דעם, אז ער, וויבאלד די דאזיקע ערטער זענען נאך געווען פארנומען פון די כנענים, האט געדארפט לעבן ווי א וואנדערער און וואנדערער, ווי עטלעכע. אויסגעשטרעקט אָרעמאַן, ווי ער האט צו, ווייל, טאָמער, קיין באַשיצן. און דאָך האָט ער זיך אויך נישט באַקלאָגט אויף דעם, און ניט געזאָגט: וואָס איז דאָס? איך, װאָס האָב געלעבט אין חרן מיט אַזאַ כּבֿוד און כּבֿוד, מוז איצט, װי אַ װאָרצלער, װי אַ װאַנדער און אַ פֿרעמדער, לעבן דאָ און דאָ פֿון רחמנות, זוכן שלום פֿאַר זיך אין אַן אָרעמער מקלט ― און דאָס קען איך אױך נישט באַקומען, אָבער איך בין געצווונגען צו לעבן אין געצעלטן און כאַץ און פאַרטראָגן אַלע אנדערע דיזאַסטערז!
7. אבער כדי מיר זאלן נישט צופיל פארזעצן די לערנען, לאמיר זיך דא אפשטעלן און פארענדיקן דאס ווארט, בעטן דיין ליבשאפט אז איר זאלט נאכמאכן די גייסטיקע באשטעלונג פון דעם צדיק. באמת, עס וועט זיין גאָר מאָדנע אויב, בשעת דער צדיק, גערופן פון (זיין) לאַנד צו (אנדערן) לאַנד, האט געוויזן אַזאַ פאָלגעוודיקייַט אַז ניט עלטער, ניט אנדערע מניעות וואָס מיר האָבן גערעכנט, און ניט די ומבאַקוועמקייַט פון די (דעמאָלט) צײט , או ן אנדער ע שװעריקײטן , װא ס האב ן אי ם געקענ ט אפשטעל ן האב ן אי ם ניש ט געקענ ט אפהיט ן פו ן געהײםן , אבע ר צעבראכ ן אל ע בונדן , אי ז ע ר , דע ר אלטע ר אנטלאפ ן או ן זי ך געאײלט , װ י א פרײלעכ ע יוגנט , מי ט זײ ן פרו י ניש ט או ן קנעכט , צ ו דערפילן . די מצוה פון גאָט, מיר, פֿאַרקערט, זענען נישט גערופן פון ערד צו ערד, אָבער פון ערד צו הימל, מיר וועלן נישט ווייַזן די זעלבע ברען אין פאָלגעוודיקייַט ווי די צדיקים, אָבער מיר וועלן פאָרשטעלן ליידיק און נישט באַטייטיק סיבות, און מיר וועלן ניט זיין געפירט אַוועק דורך די גרויסקייט פון (גאָט ס) הבטחות אָדער די אַנימפּאָרטאַנס פון וואָס איז קענטיק, ווי ערדישע און צייַטווייַליק, אדער די כשיוועס פון די קאַללער, - אויף די פאַרקערט, מיר וועלן אַנטדעקן אַזאַ ינטענטמאַנט אַז מיר וועלן בעסער וועלן די צייַטווייַליק צו די שטענדיק בלייבן, די ערד צו די הימל, און מיר וועלן שטעלן די זאַך וואָס קען קיינמאָל ענדיקן נידעריקער ווי די וואָס פליעס אַוועק איידער עס איז ארויס.
מקור: סט יוחנן טשריסאָסטאָם. שמועסן אויף ספר בראשית.
שמועס XXXI. און תרח האָט געגעבן װאַסער צו אבֿרם און זײַנע זין נחורן, און צו לוט דעם זון פֿון זײַן זון אַרן, און זײַן שװיגער שָׂרַי, די װײַב פֿון זײַן זון אבֿרם; און איך האָב אים אַרױסגעצױגן פֿון לאַנד פֿון די כַּשׂדים, און געגאנגען קיין ארץ כנען, און געקומען אפילו קיין חרן, און זיך דארטן געזעסן (בראשית יא, 31)
יללוסטראַטיוו פאָטאָ: אַלטע טעסטאַמענט העברעיש.
