Η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης αυτή την εβδομάδα ασχολήθηκε με βαθιά ριζωμένα ζητήματα διακρίσεων και δικαιωμάτων, συζητώντας τις βασικές αξίες στις οποίες ιδρύθηκε το Συμβούλιο το 1950. Η συνεχιζόμενη έρευνα εντοπίζει τις ρίζες του κειμένου στο μέρος της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για Ανθρώπινα Δικαιώματα που οριοθετούν, αλλά και περιορίζουν το δικαίωμα στην ελευθερία και την ασφάλεια του ανθρώπου.
Η Επιτροπή της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης σε α κίνηση που εγκρίθηκε το 2022, επισήμανε ότι η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΣΔΑ) είναι «η μόνη διεθνής συνθήκη για τα ανθρώπινα δικαιώματα που περιλαμβάνει περιορισμό του δικαιώματος στην ελευθερία ειδικά με βάση την προσβολή, με τη διατύπωσή της στο άρθρο 5 παράγραφος 1 ( ε), το οποίο αποκλείει ορισμένες ομάδες («κοινωνικά κακώς προσαρμοσμένα» άτομα στη διατύπωση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων) από την πλήρη απόλαυση του δικαιώματος στην ελευθερία».
Ως μέρος της έρευνας σε αυτό της Συνέλευσης Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων, Υγείας και Βιώσιμης Ανάπτυξης Η Δευτέρα πραγματοποίησε ακρόαση με ειδικούς για να μάθει περισσότερα και να συζητήσει περαιτέρω το θέμα. Οι εμπειρογνώμονες παρουσίασαν δεδομένα στα μέλη της Επιτροπής και ερωτήθηκαν σχετικά.
Ακρόαση με ειδικούς
Ο καθηγητής Dr. Marius Turda, Διευθυντής του Κέντρου Ιατρικών Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Oxford Brookes, UK περιέγραψε το ιστορικό πλαίσιο στο οποίο η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για Ανθρώπινα Δικαιώματα είχε διατυπωθεί. Ένας ειδικός στην ιστορία της ευγονικής, επεσήμανε ότι η ευγονική εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη δεκαετία του 1880 στην Αγγλία και έκτοτε εξαπλώθηκε γρήγορα και ευρέως και έγινε παγκόσμιο φαινόμενο μέσα σε μερικές δεκαετίες.
Για να κατανοήσουμε πραγματικά αυτό το φαινόμενο, πρέπει να κατανοήσουμε ότι ο κύριος σκοπός της ευγονικής «ήταν να «βελτιώσει» τη γενετική «ποιότητα» του ανθρώπινου πληθυσμού μέσω του ελέγχου της αναπαραγωγής και, στα άκρα της, μέσω της εξάλειψης όσων θεωρούνταν να είναι «ακατάλληλος», σωματικά ή/και ψυχικά».
«Από την αρχή οι ευγονιστές υποστήριξαν ότι η κοινωνία έπρεπε να προστατεύεται από τον αυξανόμενο αριθμό όσων αποκαλούσαν «ακατάλληλους», «κακοπροσαρμοσμένους», «ακατάστατους», «αδύναμους», «δυσγονικούς» και «υπο-κανονικούς». στις σωματικές και ψυχικές τους αναπηρίες. Τα σώματά τους ήταν ευγονικά σημαδεμένα, χαρακτηρίστηκαν ως τέτοια και στιγματίστηκαν ανάλογα», σημείωσε ο καθηγητής Turda.
Η ευγονική πέτυχε προφανώς την παγκόσμια φήμη με την έκθεση των στρατοπέδων συγκέντρωσης της ναζιστικής Γερμανίας τη δεκαετία του 1940. Οι Ναζί στις προσπάθειές τους να εφαρμόσουν τη βιολογία είχαν φτάσει την ευγονική στα άκρα. Ωστόσο, η ευγονική δεν τελείωσε με την ήττα της ναζιστικής Γερμανίας. Ο καθηγητής Turda επεσήμανε ότι «οι ευγονικές προτάσεις συνέχισαν να προσελκύουν πολιτική και επιστημονική υποστήριξη μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου».
Ο όρος «Μη υγιής νους» που χρησιμοποιείται στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα
Στην πραγματικότητα, η ίδια η έννοια του «ασθένειου μυαλού» επανατοποθετήθηκε στην έννοια της «κακής προσαρμογής» στα μεταπολεμικά χρόνια και στη συνέχεια εφαρμόστηκε ευρύτερα για να διαιωνίσει τον ευγονικό στιγματισμό διαφόρων κοινωνικών ταυτοτήτων.
«Η σχέση μεταξύ διανοητικής αναπηρίας και κοινωνικής ακαταλληλότητας παρέμεινε αδιαμφισβήτητη. Βεβαίως, η αυξανόμενη επιρροή των περιβαλλοντικών και κοινωνικών παραγόντων στην ανάπτυξη της ανθρώπινης συμπεριφοράς αναπροσανατολίζει τη γλώσσα της ευγονικής. αλλά οι βασικές του προϋποθέσεις, όπως εκφράζονται τόσο μέσω των ομαλοποιητικών λόγων για την κοινωνική αποτελεσματικότητα όσο και μέσω των νομικών πρακτικών που επικεντρώνονται στον έλεγχο της αναπαραγωγής, συνεχίστηκαν στη μεταπολεμική περίοδο», ανέφερε ο καθηγητής Turda.
Ιστορικά, η έννοια του «μη υγιούς μυαλού» – σε όλες τις παραλλαγές της – έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της ευγονικής σκέψης και πρακτικής, και όχι μόνο στη Βρετανία.
Ο καθηγητής Turda ανέφερε ότι, «χρησιμοποιήθηκε με διάφορους τρόπους για να στιγματίσει και να απανθρωποποιήσει τα άτομα και επίσης να προωθήσει πρακτικές που εισάγουν διακρίσεις και περιθωριοποίηση ατόμων με μαθησιακές δυσκολίες. Οι ευγονικοί λόγοι ως προς το τι συνιστούσε φυσιολογικές/ανώμαλες συμπεριφορές και στάσεις πλαισιώθηκαν κεντρικά γύρω από αναπαραστάσεις ψυχικά «κατάλληλων» και «ακατάλληλων» ατόμων και τελικά οδήγησαν σε σημαντικούς νέους τρόπους κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής απαξίωσης και στη διάβρωση των δικαιωμάτων των γυναικών και άντρες που χαρακτηρίζονται ως «ακατάστατο μυαλό».
Είναι υπό το πρίσμα αυτού ευρεία αποδοχή της ευγονικής ως αναπόσπαστο μέρος της κοινωνικής πολιτικής για τον έλεγχο του πληθυσμού που πρέπει να δούμε τις προσπάθειες των εκπροσώπων του Ηνωμένου Βασιλείου, της Δανίας και της Σουηδίας στο τη διαδικασία διαμόρφωσης της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων πρότεινε και συμπεριέλαβε μια ρήτρα εξαίρεσης, η οποία θα εξουσιοδοτούσε την πολιτική της κυβέρνησης να διαχωρίζει και να εγκλωβίζει «άτομα με ακατάλληλο μυαλό, αλκοολικούς ή τοξικομανείς και αλήτες».
Λαμβάνοντας υπόψη αυτό το ευγονικό υπόβαθρο, είναι επομένως εξαιρετικά προβληματικό να συνεχιστεί η χρήση αυτής της έκφρασης στη Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
Καθ. Δρ. Marius Turda, Διευθυντής του Κέντρου Ιατρικών Ανθρωπιστικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Oxford Brookes, UK
Ο καθηγητής Turda ολοκλήρωσε την παρουσίασή του ότι «Δεδομένου αυτού του ευγονικού υπόβαθρου, είναι επομένως εξαιρετικά προβληματικό να συνεχίσει να χρησιμοποιείται αυτή η έκφραση στη Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα». Και πρόσθεσε, «Είναι σημαντικό να δίνουμε προσοχή στις λέξεις που χρησιμοποιούμε γιατί η ίδια η γλώσσα χρησιμοποιείται για τη διατήρηση των διακρίσεων. Για δεκαετίες τώρα αυτός ο ευγονικός περιγραφέας παραμένει ασήμαντος και αναμφισβήτητος. Ήρθε η ώρα για μια νέα ματιά σε όλο αυτό το πρόβλημα και για να αντιμετωπίσουμε την παρατεταμένη προσκόλληση στην ευγονική μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο».
