Οι ήχοι που συνήθως προκαλούν προβλήματα στους ανθρώπους είναι είτε πολύ δυνατοί είτε πολύ ψηλοί.
«Μερικά κοινά παραδείγματα πολύ δυνατών ή υψηλής συχνότητας ήχων είναι οι συναγερμοί αυτοκινήτου που χτυπούν κοντά σας ή ένα ασθενοφόρο που περνάει στο δρόμο», λέει η Jodi Sasaki-Miraglia, διευθύντρια επαγγελματικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων στην εταιρεία κατασκευής ακουστικών βαρηκοΐας Widex USA.
«Άλλα κοινά παραδείγματα είναι τα πυροτεχνήματα, οι δυνατοί θόρυβοι κατασκευής ή η μουσική σε μια συναυλία».
Φυσικά, στην περίπτωση του συναγερμού καπνού και της σειρήνας του ασθενοφόρου, θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι το όλο θέμα τους είναι να ακούγονται δυνατά για να τραβούν την προσοχή. Στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν θα εκτεθείτε σε αυτούς τους θορύβους για πολύ καιρό. Αλλά μια συναυλία είναι πιθανό να διαρκέσει αρκετές ώρες και αν είστε αρκετά άτυχοι να ζήσετε απέναντι από ένα εργοτάξιο, ξέρετε πολύ καλά πόσο οδυνηρό μπορεί να είναι να ακούτε βουητό για μέρες.
Ενώ αυτές οι καταστάσεις είναι ενοχλητικές για όλους, για μερικούς ανθρώπους η ευαισθησία στον ήχο είναι ένα πολύ πραγματικό πρόβλημα που τους επηρεάζει σε καθημερινή βάση.
Γιατί τους συμβαίνει αυτό;
Επίπεδα δυσφορίας έντασης
Οι δυνατότεροι, υψηλότεροι ήχοι είναι γενικά πιο άβολοι να ακούτε από τους πιο ήσυχους, χαμηλότερης έντασης. Αλλά η ανοχή των ανθρώπων σε αυτά μπορεί να ποικίλλει. Ευτυχώς, υπάρχει ένα εύχρηστο τεστ που μπορεί να εκτελέσει ένας ακουολόγος για να προσδιορίσει το μοναδικό σας επίπεδο δυσφορίας λόγω έντασης.
«Το τεστ Cox, που δημιουργήθηκε από τον αείμνηστο Δρ Ρόμπιν Κοξ, PhD, του Εργαστηρίου Ερευνών Βοηθημάτων Ακοής του Πανεπιστημίου του Μέμφις, χρησιμοποιείται συχνά στις ακουολογικές κλινικές σήμερα», λέει η Sasaki-Miraglia. Σε αυτό, ο ασθενής ακούει μια σειρά από χαμηλούς έως δυνατούς ήχους και κρίνει πόσο δυνατοί του φαίνονται σε μια κλίμακα επτά βαθμών. Με βάση τα αποτελέσματα, ο ακουολόγος αποκτά μια ιδέα για το βασικό επίπεδο του επιπέδου δυσφορίας ενός ατόμου και θα είναι σε θέση να προσαρμόσει επαρκώς το ακουστικό βοήθημα που μπορεί να χρειαστεί.
Ποιες είναι όμως οι αιτίες της ευαισθησίας στον ήχο;
«Οι χαμηλότερες τιμές ευαισθησίας παρατηρούνται συνήθως σε άτομα με συγκεκριμένους τύπους απώλειας ακοής, όπως ο θόρυβος ή η νευροαισθητήρια [που επηρεάζει τις δομές του εσωτερικού αυτιού ή τα ακουστικά νεύρα]», εξηγεί η Sasaki-Miraglia.
«Τα άτομα που παρουσιάζουν κουδούνισμα ή εμβοές ή όσοι έχουν προβλήματα ακουστικής επεξεργασίας, μπορεί επίσης να έχουν χαμηλότερες από τις αναμενόμενες τιμές δυσφορίας».
Υπάρχουν επίσης διαφορετικές συνθήκες που κάνουν τους ανθρώπους να είναι ευαίσθητοι στους ήχους διαφορετικά.
Ένα παράδειγμα είναι η υπερακουσία, η οποία μερικές φορές μπορεί να είναι αποτέλεσμα άλλων ιατρικών προβλημάτων όπως η νόσος του Lyme ή οι ημικρανίες. Όπως εξηγεί η Sasaki-Miraglia, «η υπερακουσία δεν σχετίζεται με δυνατούς ήχους. Σε αυτήν την κατάσταση, οι ήχοι που φαίνονται «φυσιολογικοί» σε ένταση στους περισσότερους ανθρώπους μπορεί να είναι αφόρητα δυνατοί στους πάσχοντες». Αυτό σημαίνει ότι κάτι τόσο απλό όπως το κουδούνισμα των νομισμάτων στην τσέπη μπορεί να ακούγεται αφόρητα δυνατό και ακόμη και επώδυνο.
Άλλοι άνθρωποι βιώνουν παράλογο θυμό σε συγκεκριμένους θορύβους, ο οποίος οφείλεται σε μισοφωνία. Πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι αυτή η πάθηση είναι πιο συχνή από ό,τι πιστευόταν προηγουμένως, επηρεάζοντας έως και έναν στους πέντε ανθρώπους μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Μια μελέτη δείχνει ότι οι ήχοι που τα άτομα με μισοφωνία βρίσκουν ανυπόφορους στην πραγματικότητα ενεργοποιούν νευρικά κυκλώματα που ελέγχουν την κίνηση των μυών του προσώπου και δεν αποτελούν πρόβλημα με το ακουστικό σύστημα επεξεργασίας του εγκεφάλου, όπως θα περίμενε κανείς. Αυτό φαίνεται να δίνει στους ανθρώπους την αίσθηση ότι αυτοί οι ήχοι «μπαίνουν» στο σώμα τους, οδηγώντας σε συναισθήματα θυμού ή αηδίας.
Η Sasaki-Miraglia λέει ότι κοινά ερεθίσματα είναι οι θόρυβοι άλλων ανθρώπων που «μασούν, αναπνέουν ή καθαρίζουν το λαιμό τους».
Σε μερικούς ανθρώπους, η αντιπάθεια των δυνατών θορύβων μπορεί να εξελιχθεί σε μια πλήρη αγχώδη διαταραχή που ονομάζεται φωνοφοβία. Δεν σχετίζεται απαραιτήτως με προβλήματα ακοής, αλλά μπορεί να είναι πιο συχνή σε άτομα με δυσκολίες αισθητηριακής επεξεργασίας – όπως μπορεί να εντοπιστούν σε αυτιστικά άτομα – και σε άτομα που πάσχουν από ημικρανία. Όπως κάθε φοβία, η φωνοφοβία είναι ένας ακραίος, παράλογος φόβος και οι πάσχοντες μπορεί να βιώσουν πανικό όταν εκτίθενται σε δυνατούς θορύβους ή ακόμα και στην απειλή τους.
Αλλά όπως τα σκουπίδια ενός ατόμου είναι ο θησαυρός του άλλου, έτσι και το νόμισμα ευαισθησίας στον ήχο έχει δύο όψεις. Ορισμένοι ήχοι που προκαλούν ευαισθησία και ακόμη και μισοφωνία σε μερικούς ανθρώπους μπορεί να είναι απόλυτη ευτυχία για άλλους. Μια πρόσφατη τάση στο TikTok το αποδεικνύει με εξαιρετικό τρόπο: όταν οι άνθρωποι άρχισαν να κυλούν εύθραυστα αντικείμενα – ειδικά γυάλινα μπουκάλια – κάτω από τις σκάλες…
Αυτή η συμφωνία του χτυπήματος και του σπασίματος θα έκανε πολλούς ανθρώπους να καλύπτουν τα αυτιά τους, αλλά άλλοι ορκίζονται ότι προκαλεί μια χαρούμενη αίσθηση που ονομάζεται Autonomous Sensory Meridian Response (ASMR), μερικές φορές πιο εύγλωττα γνωστό ως «εγκεφαλικός οργασμός». Εκείνοι που βιώνουν αυτή την αντίδραση συχνά την περιγράφουν ως μια χαλαρωτική αίσθηση μυρμηκίασης που προκαλείται από διάφορους ήχους - για κάποιους, είναι σπάσιμο του γυαλιού, για άλλους, ψίθυρος, χτύπημα, ακόμη και βούρτσισμα μαλλιών.
Υπάρχει τρόπος αντιμετώπισης της ευαισθησίας στον ήχο;
"Εάν έχετε ευαισθησία στον ήχο, η καλύτερη πορεία δράσης είναι να ζητήσετε συμβουλές από έναν εξουσιοδοτημένο ακουολόγο", λέει η Sasaki-Miraglia. «Θα σας παρέχει μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση, επιλογές θεραπείας και στοχευμένη εκπαίδευση για την ατομική σας κατάσταση ευαισθησίας στον ήχο. Δεν είναι ασυνήθιστο να βρούμε πολλούς παράγοντες που συμβάλλουν».
Είναι σημαντικό να αναζητήσετε ατομική ιατρική συμβουλή καθώς η θεραπεία της υπερακουσίας ή των εμβοών σε ένα άτομο μπορεί να είναι πολύ διαφορετική από ένα άλλο.
Εάν η ευαισθησία σας στον ήχο σας προκαλεί άγχος, που σημαίνει ότι μπορεί να έχετε φωνοφοβία, μπορεί να προταθούν διαφορετικές θεραπείες από έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας, όπως η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία.
Όλοι έχουμε να αντιμετωπίσουμε ενοχλητικούς θορύβους από καιρό σε καιρό, αλλά μερικές φορές αυτή η ενόχληση μπορεί να μετατραπεί σε κάτι πολύ περισσότερο. Εάν η ευαισθησία στους ήχους επηρεάζει την κανονική σας ζωή, ίσως είναι καιρός να ζητήσετε ιατρική συμβουλή – μπορεί να υπάρχουν περισσότερες θεραπευτικές επιλογές από ό,τι νομίζετε!
Όπως καταλήγει η Sasaki-Miraglia, «Ανεξάρτητα από την αιτία, η σωστή διαβούλευση και διάγνωση από έναν ακουολόγο μπορεί να βελτιώσει τα αποτελέσματα των ασθενών και την ποιότητα της ζωής σας».
