Irenaeus Lugdunensis
1. Qui exprobrant quod ante exitum eorum, iubente Deo, populus ab Aegyptiis omnis generis et vestium vasa tulit, et sic disposuit, unde tabernaculum fiebat in eremo; Tunc se reprehendunt ignorantes Dei iustificationes et ordines eius, sicut et presbyter dicit. Si enim Deus in exitu repraesentativo hoc facere dignatus est, nullus nunc in vero exodo, i.e. in fide qua stamus, et per quam a paganis separati sumus. Omnes enim sumus vel parvae vel magnae possessionis, quam acquisivimus de mammona iniquitatis. Unde enim habemus domos in quibus vivimus, vestes quibus nos tegimus, vasa quibus utimur, et omnia alia necessaria ad vitam nostram quotidianam, nisi ex eo quod pagani acquisivimus de nostro. avaritia an a gentilibus parentibus recepta? aut propinqui aut amici per mendacium adepti? – Non dico quod nunc assequimur, quia fideles facti sumus. Quis enim vendit et emptorem lucrum facere nolit? Et quis emit, et non vult. utiliter emat aliquid ex venditore? Quid industrialis in mercatura non ut edat? Nonne fideles, qui in aula regia sunt, ex Caesaris bonis commeatu utuntur, nec singuli pro sua facultate pauperibus provideant? Debebant Aegyptii populo, secundum pristinam bonitatem Patriarchae Ioseph, non solum rebus, sed etiam vita; et quid nobis debent pagani, a quibus accipimus et emolumenta et beneficia? Quod aegre adipiscuntur, sine difficultate credentes utuntur.
2. Usque ad illud tempus Aegyptiorum populus in gravissima servitute fuit, sicut dicit Scriptura: “Aegyptii vim faciebant filiis Israel, et in labore, et luto et luto odiosam fecerunt vitam eis. Quod in agris atque in omni opere, quod maxime premebant, laborabant; His urbibus munitis, multis annis et servitute omnis suas opes elaborabant augebantque, cum non modo non gratae essent, sed etiam omnes perdere volebant. Quid iniquum est, si paulum a sors tulerunt? et quando magnas opes haberemus, si in servitute non fuimus, et divites essemus, et exiguo praemio magnae servitutis eximus et pauperes? Velut si quis liber, vi ab alio ereptus, multis annis ei servierit, et opes suas augeat, et tunc aliquid acceptum habeat, et videatur habere aliquid ex divitiis, re vera ex multis laboribus et ex magna acquisitione; detractavit et reliquit, et quasi iniuste egisset incusatum; tum ipse iudex potius iniquus videtur ei qui vi captus est in servitutem. Tales sunt etiam, qui accusant eos, qui paulum modo ademerunt, nec ipsos accusant, qui merita parentum non intulerint, sed eos etiam in gravissimam servitutem redactos maximamque utilitatem acceperunt. eos. Isti dicunt (Israelitas) inique fecisse, pro suis laboribus, ut dixi, aurum et argentum in paucis vasis emissum, et de se ipsos dicunt — verum dicendum est, licet hoc videatur ridiculum. ad quosdam iuste agunt, cum pro aliorum laboribus in zonis suis aurum, argentum et cuprum cum inscriptione et imagine Caesaris portant.
3. Si comparamus inter nos et illos, quis justius recepturus est populum ab Aegyptiis, qui omnium debitores fuerunt, an nos a Romanis et aliis gentibus, quae nihil nobis deberent? et mundus pace per eos fruitur, et sine timore viae ambulamus et navigamus quocumque volumus. Contra tales multum prosunt verba Domini: " Hypocrite, primum trabem de oculo tuo eice, et tunc videbis (quomodo) festucam de oculo fratris tui removere." Si enim qui te de hoc accusat et de scientia gloriatur, se a societate paganorum separaverit et non habuerit aliquid alienum, sed nudus et nudis pedibus, et profugus in montibus, sicut animal quod comederit; herbae ergo indulgentiam meretur, quia nostrae civitatis necessitates ignorat. Si utitur his quae homines externas vocant, et hujus exemplum damnat, tum iniquum se esse ostendit, et talem in se causam vertit. Inveniet enim se secum ferre quod non suum est, et appetere quod non est suum; et ideo dominus dixit: nolite iudicare, ne iudicemini; iudicio enim iudicate, iudicabimini. non quod peccantes vel mala opera probant non punimus, sed nec iussa Dei injuste damnamus, cum juste sollicitus sit (^ omnia, quae pro bono serviunt. Nam, cum sciret nos esse. bene utatur bonis nostris quae ab alio accipienda sunt, qui habet, inquit, duas vestes, da pauperibus, et qui habet cibum, hoc facito: et: Esurivi, et dedistis mihi cibum; nudus, et vestivisti me. Et: Cum facis eleemosynam, ne permittas sinistra tua quid faciat dextera tua. redimentes nos de manu alterius: de manu alterius dico, non quod sit alienus a Deo mundus, sed quia ab aliis huiusmodi dona accipimus, sicut illi ab Aegyptiis qui faciebant. non cognoscimus Deum, et per hoc ipsum aedificamus mansionem Dei in nobis, quia apud Deum habitat in his qui bene faciunt, dicente Domino: Fac tibi amicos iniustis opibus, ut cum fugias, voluerint. quod enim per iniustitiam adepti sumus, cum essemus pagani, fideles facti, convertimur ad benefaciendum Domino, et iustificamur.
4. Hoc ergo primo in illa transmutativa actione necessarium fuit considerare, et ex his rebus tabernaculum Dei construitur, quia iuste accipiebant illi, ut ostendi, et in eis figurabantur, qui tunc putabantur. serviunt Deo per res alienas. Tota enim processio populi de Aegypto, secundum dispensationem Dei, erat typus et imago originis ecclesiae, quae debebat esse a paganis, et ideo ipse erat. hinc eam in hereditatem ducit, quam non Moyses servus Dei, sed Iesus Filius Dei haereditatem donat. Et si quis diligentius intueatur verba prophetarum de fine et quod Ioannes discipulus Domini vidit in revelatione, inveniet gentes easdem plagas in genere, quae tunc percusserunt Aegyptum.
S. Irenaeus Lugdunensis. Contra haereses libri V. 5. Cap. XXX.
