“O le maliega o saito e o se fa'ailoga e mafai ai se talanoaga i le va o itu auai i le sailiga e faʻamama ai mafatiaga o tagata," fai Ms. DiCarlo, aloaia le Sui Failautusi Aoao mo Mataupu tau Political and Peacebuilding.
Na ia faaopoopo mai o le UN o loʻo faia taumafaiga uma e lagolago ai le faʻatinoina o le fefaʻatauaiga, lea na sainia i le vaiaso talu ai i Türkiye.
E mana'omia taumafaiga fa'alemalo
O le aʻafiaga o le taua i le lalolagi atoa e "manino manino", o le tala lea a Ms. DiCarlo, ma matauina o taunuuga o le a sili atu ona faʻaalia pe a umi le taua, aemaise lava i le amataga o le taumalulu.
"E ui lava i le faʻamalosia o atinaʻe i luga o saito ma faʻamaʻi, matou te matua popole lava e uiga i le leai o ni faʻamoemoega mo se suiga agai i le toe amataina o taumafaiga faʻavaomalo e faʻamutaina le taua,” o lana tala lea i le Fono.
"O faʻamatalaga faʻateleina mai soʻo se itu, e aofia ai le faʻalauteleina o feeseeseaiga faʻafanua poʻo le teenaina o le tulaga o le setete o Iukureini, e le ogatasi ma le agaga faʻaleleia na faʻaalia i Istanbul."
O loo faaauau pea osofaiga
Fai mai Ms. DiCarlo talu mai lana talanoaga mulimuli i le faaiuga o Iuni, o osofaʻiga mataʻutia a le au a Rusia o loʻo faʻaauau pea, ma faʻaitiitia ai le tele o aai ma taulaga i Iukureini i le malepelepe.
Ua faateleina foi le numera o tagata lautele na maliliu, manunu'a, pe manu'a. E oʻo mai i le Aso Lulu, e 12,272 tagata na maliliu, e aofia ai ma le 5,237 maliu, e tusa ai ma le ofisa o aia tatau a le UN, OHCHR.
"O le mea lea e fai ma sui o le 1,641 fou tagata na maliliu talu mai laʻu faʻamatalaga mulimuli: 506 na maliliu ma 1,135 na manuʻa. O fuainumera ia e fa'atatau i fa'alavelave fa'amaonia; to numera moni e matua maualuga lava,”O lana tala lea.
Fa'amata'u i le taumalulu
Na lapataia foi e Ms. DiCarlo e uiga i taumafaiga na lipotia e suia fausaga pulega i luga o le eleele, e aofia ai taumafai e faʻafeiloaʻi pulega faʻalotoifale i nofoaga e pulea e Rusia, lea e laga ai popolega ogaoga e uiga i aafiaga faapolokiki o le taua.
“A o ulu atu le feteenaiga i se vaega e sili atu ona faaumiumi, ua faateleina le gauai atu i ana fesoasoani mo se taimi umi, toe faaleleia, toe fausia, ma aafiaga faaleagafesootai-tamaoaiga. A o faʻaitiitia le taumafanafana, o le manaʻoga mo le faʻatulagaina o le taumalulu o loʻo faʻateleina foi, ”o lana tala lea.
“O le mea e faanoanoa ai, o talanoaga faapolokiki ua i ai toeitiiti lava malepe, tuua ai tagata e aunoa ma le faamoemoe e vave oo mai le filemu. "
O lo'o fa'aauau pea ona fa'amauina e lala sooupu a le UN le fa'aleagaina ma le fa'aleagaina o atina'e lautele e pei o fale, a'oga ma falema'i.
O le aʻafiaga i le vaega o le soifua maloloina e "aemaise lava le mataʻutia", o lana tala lea, e pei ona i ai 414 osofaʻiga i le taimi nei, ma iʻu ai i le 85 maliu ma le 100 manuʻa.
"E aofia ai le 350 osofaʻiga i nofoaga i nofoaga o feteʻenaʻiga, lea e tusa ma le 316,000 tagata gasegase na togafitia i le masina," o lana tala lea.
Fesoasoani i le faitau miliona
Talu mai le amataga o le taua, ua tuuina atu e le UN ma paaga fesoasoani fesoasoani i nisi 11 miliona tagata, e aofia ai i le tulaga o mea'ai ma fesoasoani tau soifua, auaunaga tau puipuiga, fa'amama maina, ma le mauaina o vai saogalemu ma tumama.
Toeitiiti atoa le ono miliona Ukrainian sulufai ua maua malu i Europa atoa. Talu ona amata le taua i le aso 24 o Fepuari, o le sopoia o tuaoi mai Iukureini ua sili atu i le 9.5 miliona, ae o le sopoia i Ukraine e 3.8 miliona.
"Matou te popole o le taumalulu o le a faigata ai ona maua e le au sulufaʻi poʻo le nuʻu ua toe foʻi mai le avanoa i fale ma tausi soifua maloloina," o le tala lea a Ms. DiCarlo.
Aafiaga i fafine
Sa ia fa'ailoa fo'i le a'afiaga o le taua i tama'ita'i ma teine, aemaise lava i vaega e pei o le saogalemu o mea'ai ma le soifua maloloina.
O le avanoa o tamaitai i auaunaga faʻalesoifua maloloina, e aofia ai le soifua maloloina o feusuaiga ma fanautama, ua vave ona faʻaleagaina, faʻapea foʻi ma le mauaina o le soifua maloloina o pepe faatoa fananau mai ma tamaiti. O i latou foi lea ua tele nafa ma a'oga i le fale, ona o le avanoa i aoaoga ua matua faigata lava ona o le taufaamatau faifaipea o pomu.
"E le gata i lea, o fafine i Iukureini e feagai matua faateleina le saogalemu ma le puipuiga tulaga lamatia,” o lana faaopoopo mai lea.
"O faʻalavelave faʻaleagaina e faʻatatau i itupa, e aofia ai tuʻuaʻiga o sauaga faʻafeusuaiga i feteʻenaʻiga ua faʻateleina, ae o auaunaga mo i latou na sao mai e leʻo tuʻuina atu atoatoa. E foliga mai foi o le toʻatele o tagata ua afaina ma tagata na sao mai ua le mafai ona lipotia a latou mataupu.
Na faamamafaina e Ms. DiCarlo e faapitoa lava mo mafuaaga nei e tatau ai i tamaitai ona avea ma tagata auai anoa i talanoaga ma fuafuaga e fausia ai le lumanai o le atunuu, e aofia ai feutagaiga o le filemu, taumafaiga toe faaleleia, atinae o le filemu ma taumafaiga e tali atu ai.