O le numera o loʻo sosola ese mai sauaga i Sudan talu mai le taua i le va o fitafita tauva na amata i le ogatotonu o Aperila i Khartoum, vave faʻalavelaveina le atunuʻu atoa, ua sili atu nei i le 100,000.
O le tele o tagata taunuu mai i sasaʻe o Chad - aemaise lava Ouaddaï, Sila, ma Wadi Fira itumalo - e mai le itulagi Darfur, lea na matua aʻafia i sauaga mo le tele o tausaga, faʻamanatu. UNHCR.
E afe ma afe isi o loo feoai
"O lipoti mai a matou 'au i luga o le tuaoi o loʻo faʻaalia ai o galu fou o tagata taunuu mai o loʻo faʻaauau pea", o le tala lea a le lala sooupu i se faʻasalalauga faʻasalalau, ma faʻatatau e oʻo atu i le 200,000 tagata e ono faʻamalosia e sosola i sasaʻe o Chad i le tolu masina a sau.
UNHCR ma ana paaga o loʻo galulue vavalalata ma le malo o Chadian, tuʻuina atu le lagolago ma le faʻamaopoopoina o le tali atu i faʻalavelave faʻafuaseʻi e faʻatautaia ai manaʻoga o tagata sulufaʻi faatoa taunuu mai.
Laura Lo Castro, Sui UNHCR i Chad, fai mai o tagata fesoasoani "sa galue i le uati i le tuuina atu o auaunaga tau puipuiga, e aofia ai fesoasoani faʻapitoa i tagata o loʻo sao mai sauaga ma tamaiti e lamatia, fausiaina o lua ma vaieli, faʻapipiʻiina o faleese faʻafuaseʻi, faʻatautaia falemaʻi feaveaʻi, faʻatulagaina o faʻalavelave faʻalavelave faʻafeiloaʻi, faʻateleina le malosi o tolauapiga e faʻafeiloaʻi ai tagata sulufaʻi faatoa taunuu mai i tolauapiga o loʻo i ai nei, fausiaina o fale ma faʻalapotopotoga. atinae tetele ma ua amata ona matou fausia ni tolauapiga fou.”
Fai mai le lala sooupu ua lata mai le vaitau o timuga, e manaʻomia ai se faʻamalositino tele e ave ai tagata sulufaʻi mai nofoaga tuaoi mo lo latou saogalemu ma puipuiga.
Fa'atosina e fausia ni tolauapiga fou
"Matou te manaʻomia le faʻatulagaina vave o tolauapiga fou ma faʻaopoopoga o tolauapiga o loʻo i ai nei", o le tala lea a le lala sooupu. “E pei o tagata talimalo e matua afaina lava i le tulaga i Sudan, o nisi e mana'omia ona fa'alautele atu le fesoasoani i ē e sili ona vaivai i totonu o tagata talimalo.”
Na fa'amamafaina e le UNHCR o le tele o fa'atupega e mana'omia e tu'uina atu ai fesoasoani fa'aola.
Fa'alavelave umi
A o lei oo mai lenei faalavelave, Ua uma ona talimalo Chad toeitiiti 589,000 tagata sulufai, e aofia ai le 409,819 Sudanese ua sosola ese mai feteenaiga i Darfur, e oʻo mai ia Mati 2023.
Toeitiiti 128,000 tagata sulufai o loʻo i totonu o le atunuʻu mai le Central African Republic; 21,287 Nigerians sola ese mai sauaga a Boko Haram, o lo'o i ai i le Vaituloto; 28,311 Cameroonians afaina i feeseeseaiga i le va o tagata, ma le 1,507 tagata sulufai mai isi atunuu.
E le gata i lea, e tusa ma le 381,289 Chadians ua faimalaga i totonu, aemaise lava i le Vaituloto o Chad Province.
O lo'o fa'aauau pea e nu'u fa'ate'aina feagai ma le le mautonu i Chad ma atunu’u tuaoi, ua fa’aopoopoina i le le maua o mea’ai, le paleni o taumafa, aafiaga o suiga o le tau, ma le leai o ni avanoa e ola ai.
O le umi o le natura o le faʻateʻaina o loʻo faʻalavelaveina auaunaga, punaoa faʻanatura, ma le felagolagomaʻi, fai mai UNHCR.
'Sila o le fa'amoemoe'
"Mo aiga ua liaʻiina i le faʻalavelave, o le fesoasoani alofa o lo latou faʻamoemoega lea," o le faʻaopoopo mai lea a Ms Lo Castro. Matou te fa'alagolago i le agalelei ma le agalelei oa matou paaga e fa'apotopoto fa'atasi e fa'amautinoa le saunia o puipuiga taua ma fesoasoani laveai ola. Faʻatasi, e mafai ona tatou faʻaolaina ola ma toe faʻafoʻisia le mamalu ia i latou o loʻo manaʻomia tele".
O loʻo i ai se manaʻoga mo le $ 214.1 miliona faʻanatinati, e tuʻuina atu ai le puipuiga faʻaola ola ma le fesoasoani i Chad na faʻaumatia faʻamalosi, lea e aofia ai le $ 72.4 miliona mo le faʻalavelave faʻafuaseʻi mo tagata sulufaʻi o loʻo sosola ese mai feteenaiga i Sudan, toe taʻua e UNHCR.