O se vaega o tagata tomai faapitoa tutoatasi a le UN i le Aso Lulu na unaʻia le Malo o Mekisiko e suʻesuʻe ma molia i latou o loʻo osofaʻia ma fasiotia tamaʻitaʻi o loʻo sailia o latou aiga o loʻo misi.
"Matou te le fiafia ona o i latou o loʻo sailia mo tagata o aiga ma e pele ia i latou o loʻo faʻaauau pea ona tulimataʻia ma feagai ma sauaga i Mekisiko," o le latou tala lea i se faʻamatalaga, na tuʻuina atu ina ua mavae ni faʻalavelave se lua talu ai nei.
Fasiotia sauā o tama'ita'i fa'amalosi
Aia tatau a tagata na fanaina le tagata tetee ia Teresa Magueyal a o tietie i lana uila i Celaya, Guanajuato state, i le aso 2 o Me. O lona atalii, José Luis Apaseo Magueyal, 34, na mou atu i le tolu tausaga talu ai.
O Ms. Magueyal o se vaega o se vaega na fausia e aiga o tagata ua mou atu ma o le lona ono o volenitia na fasiotia talu mai le 2021, e tusa ai ma lipoti a le aufaasālalau.
I le lua masina na muamua atu, na osofaʻia ai Araceli Rodríguez Nava, o lē o loʻo saʻilia ma le lē faavaivai mo lana tama na leiloa, i Chilpancingo, le laumua o le setete o Guerrero. O le mea na tupu na tupu i le aso 4 o Mati.
O tamaitai uma e lua na faamanuiaina i le puipuiga a le malo mo tagata puipuia aia tatau ma tusitala, o le tala lea a le au atamamai o le UN. E ui lava o latou mataupu o loʻo faʻaauau pea i lalo o suʻesuʻega, o faʻamatalaga e uiga i lona aoga ua utiuti.
Ia mautinoa le saolotoga ma le saogalemu
Na unaʻia e le au atamamai a le UN le pulega a Mekisiko ina ia mautinoa o tagata puipuia aia tatau a tagata o loʻo galulue i le faʻamalosia o le mou ese atu e mafai ona faʻagaioia ma le saogalemu.
Na latou fai mai o le faʻamalosia o le mou atu ma osofaʻiga e faʻatatau i nei tagata faʻamalosi e fesoʻotaʻi ma le i ai o vaega faʻatulagaina solitulafono, faʻamalosi, fefaʻatauaʻiga o tagata, fesoʻotaʻiga faomea, faiga piʻopiʻo ma le taupulepulega faʻatasi ma pulega.
E le gata i lea, o le galue i se siosiomaga faifai pea o le fefe, taufaamatau ma le le mautonu e i ai se aafiaga taufaafefe i aiga o tagata ua afaina, sosaiete lautele, tagata puipuia aia tatau, ma faalapotopotoga.
Su'esu'e ma molia
Na latou faʻaopoopo mai o le tele o tagata e puipuia aia tatau o fafine ma tagata matutua, faʻateleina lo latou tulaga lamatia o le tulituliloaina.
“E matua popole lava le fa'aauauina pea o le fa'asalaina o solitulafono e faasaga i tagata e puipuia aia tatau ma tagata fa'amalosi e ui lava ina fa'aulu fa'asea. Faiga puipuia ma puipuiga mo tagata afaina ma faʻamoemoe o osofaʻiga e leʻo tuʻuina atu, pe le aoga, "o le latou tala lea.
"E manaʻomia e le Malo o Mekisiko ona vave suʻesuʻe, molia, ma tuʻuina atu faʻasalaga talafeagai i soʻo se tagata e nafa ma solitulafono ua tuʻuaʻia".
Fa'aaoga faiga uma
E pei ona tuuina atu le latou faamatalaga i luga o le Aso Faava-o-malo o Tagata Puapuagatia o le Toesea Faamalosia, na uunaʻia ai e le tagata poto faapitoa a Malo Aufaatasi le Malo o Mekisiko “ina ia faaaogā faiga talafeagai uma e puipuia ai le faaleagaina e lē mafai ona toe faaleleia o le ola ma le faamaoni o i latou o loo saʻili mo ē ua mou atu faamalosi, tagata o o latou aiga, faalapotopotoga a tagata lautele, faalapotopotoga ma tagata faigaluega lautele.”
Na latou matauina na valaau le tauvaga a le peresetene De Frente a la Libertad o loʻo faʻagasolo i Mekisiko lea o loʻo tuʻuina atu ai le faʻaaliga sili atu i tulaga lamatia o loʻo feagai ma le au tusitala ma tagata faʻamalosia aia tatau i totonu o le atunuʻu.
Na latou fai mai ua oʻo i le taimi mo pulega e faia ai ni faiga lelei e puipuia ai aia tatau a tagata soifua o loʻo sailia le mea moni ma le amiotonu.
E uiga i tagata atamamai o aia tatau a UN
O le faamatalaga na tuuina mai e Mary Lawlor, UN Special Rapporteur i le tulaga o tagata e puipuia aia tatau; Reem Alsalem, UN Special Rapporteur i sauaga faasaga i fafine ma teine, ma Claudia Mahler, Toto'atasi Tuto'atasi i le fa'amalieina o aia tatau uma a tagata e tagata matutua.
Na faamaonia e a Vaega Galulue UN ma Komiti o ana fa'atonuga e aofia ai le fa'amalosia po'o le leiloa fa'afuase'i.
O tagata atamamai na tofia e le UN Aufono Aia Tatau a Tagata ma galue i luga o le lotofuatiaifo.
E le o ni tagata faigaluega a le UN ma e le maua se totogi mo a latou galuega.
Centro de Estudios Ecunémicos - E afe ma afe fafine i Mekisiko e suʻe a latou fanau ua misi.