Kwa mujibu wa Shirika la Chakula na Kilimo (FAO), ni wakati tu chakula kinapokuwa salama ndipo tunaweza kufaidika kikamilifu kutokana na thamani yake ya lishe na kutokana na manufaa ya kiakili na kijamii ya kushiriki mlo salama.
"Vyakula visivyo salama ndio chanzo cha magonjwa mengi na huchangia hali mbaya za kiafya, kama vile kudhoofisha ukuaji na maendeleo, upungufu wa virutubishi, magonjwa yasiyoambukiza au ya kuambukiza na magonjwa ya akili," FAO ilisema.
Ugonjwa unaoweza kuepukika
Magonjwa yanayosababishwa na chakula huathiri mtu mmoja kati ya 10 duniani kote kila mwaka, kuanzia kuhara hadi saratani. Kwa bahati nzuri, nyingi zinaweza kuzuilika.
Jinsi tunavyounda mifumo ya chakula na misururu ya usambazaji inaweza kuzuia hatari za kuambukiza na za sumu, na vile vile vimelea vya microbial (bakteria, virusi na vimelea), mabaki ya kemikali na sumu ya viumbe, kufikia sahani zetu.
"Tunahitaji kubadilisha mifumo ya chakula ili kutoa afya bora, na tunahitaji kufanya hivyo kwa njia endelevu,” ilisema FAO. "Watengenezaji sera wa mifumo ya chakula, watendaji na wawekezaji wanapaswa kurekebisha shughuli zao ili kuongeza uzalishaji na matumizi endelevu ya vyakula salama."
Shirika hilo la Umoja wa Mataifa pia limekumbusha kwamba mabadiliko ya kimfumo kwa afya bora yatasababisha chakula salama - kuwezesha muhimu kwa maendeleo ya muda mrefu na sharti la kufikia malengo. Malengo ya Maendeleo ya endelevu (SDGs).
Je, unajua?
- Chakula kisicho salama chenye bakteria hatari, virusi, vimelea au vitu vya kemikali husababisha magonjwa zaidi ya 200.
- Makadirio ya hivi majuzi yanaonyesha kuwa athari za chakula kisicho salama hugharimu uchumi wa chini na wa kati karibu dola bilioni 95 katika uzalishaji unaopotea kila mwaka.
- Mbinu bora za usafi katika sekta ya chakula na kilimo husaidia kupunguza kuibuka na kuenea kwa magonjwa yanayosababishwa na chakula.
Hatua za afya
Shirika la Afya Ulimwenguni (WHO) ametoa wito wa kuwepo kwa hatua mahususi katika sekta mbalimbali ili kufanya chakula kuwa salama zaidi, kwa kuanzia na hatua za kisera za kuimarisha mifumo ya kitaifa ya usalama wa chakula na kuhakikisha kwamba kunafuatwa na viwango vya usalama wa chakula.
Hii inahitaji ushirikiano katika ngazi za ndani, kitaifa, kikanda na kimataifa.
Biashara za chakula lazima zifuate viwango vya kimataifa vya chakula na kushirikisha wafanyakazi, wasambazaji na wadau wengine ili kukuza na kuendeleza utamaduni wa usalama wa chakula..
Wakati huo huo, taasisi za elimu na mahali pa kazi zinahitaji kukuza utunzaji salama wa chakula na kusaidia usalama wa chakula.
Washirika katika ustawi
Tangu mwaka 2018 Baraza Kuu lilipoanzisha siku hiyo, FAO na WHO kwa pamoja wamewezesha kuadhimishwa kwake, kwa ushirikiano na Nchi Wanachama na wengine.
FAO inashughulikia masuala ya usalama wa chakula kwenye msururu wa chakula wakati wa uzalishaji na usindikaji, wakati WHO kwa kawaida husimamia uhusiano ndani ya sekta ya afya ya umma.
Siku ya Usalama wa Chakula Duniani 2022 inakuja siku kumi baada ya kupitishwa kwa sasisho Mkakati wa Kimataifa wa WHO wa Usalama wa Chakula, hatua muhimu katika kazi ya kukuza afya, kuweka ulimwengu salama na kuwalinda walio hatarini.
