Қиссаи Номиқ ва Мамадағо табъизи муназзами диниро фош мекунад
Қариб як сол мешавад, ки дӯстони беҳтарин Намиқ Бунёдзода (32) ва Мамадаға Абдуллаев (32) аз ватани худ – Озарбойҷон барои фирор аз табъизи мазҳабӣ ба далели эътиқодашон рафтанд. Ҳардуи онҳо аъзои Дини Аҳмади Сулҳ ва Нур, ҷунбиши нави мазҳабӣ ҳастанд, ки дар кишварҳои мусулмоннишин ба далели эътиқодҳое, ки аз ҷониби уламои асосии динии мусалмонон бидъат дониста мешаванд, сахт таъқиб карда мешаванд.
Дар Дини сулху нури Ахмади (бо Ҷамъияти Аҳмадия, ки дар асри 19 аз ҷониби Мирзо Ғулом Аҳмад дар заминаи суннии таъсисёфта, ки бо он ҳеҷ иртиботе надорад, омехта накунем) як ҷунбиши нави мазҳабист, ки решаҳои худро дар исломи дувоздаҳ шиа пайдо мекунад.
Пас аз таҳаммули ҳамлаҳои хушунатомези аъзои масҷиди маҳаллии худ, таҳдиди ҳамсояҳо ва хонаводаи худ ва дар ниҳоят аз ҷониби мақомоти озарӣ ба далели эъломи сулҳомез аз эътиқоди худ боздошт шуданд, Намиқ ва Маммадағҳа ба сафари хатарноке ба суи амн баромаданд ва билохира ба Латвия расиданд. ки холо онхо панохгох талаб мекунанд. Ҳикояи онҳо ба мушкилоте, ки тарафдорони Аҳмади Сулҳ ва Нур дар Озарбойҷон рӯ ба рӯ мешаванд, равшанӣ меандозад, ки дар он ҷо амал кардани эътиқоди онҳо бо нархи гарон меояд.
Дар бораи амалҳои либералии Дини Аҳмади Сулҳ ва Нур
Аъзои Дини Сулҳу Нури Аҳмади бо ақидааш аз исломи умда тафовут дошта, дар Озарбойҷон ҳадафи табъиз, хушунат ва зулм қарор гирифтаанд. Сарфи назар аз кафолати конститутсионии озодии дин дар кишвар, онҳо худро барои риояи осоиштаи эътиқоди худ дар канор монда ва таъқиб мекунанд.
Ҳамчун мӯъминон ба Дини сулҳ ва нури Аҳмади, пайравии онҳо ба таълимотҳое, ки аз ҷониби исломи асосӣ бидъат дониста мешуданд, боиси боздоштҳо ва таҳдидҳои маҷбуран аз эътиқоди худ гаштан гардид. Дар ниҳоят, онҳо маҷбур шуданд, ки кишварашонро тарк кунанд.
Дини Аҳмадӣ эътиқодҳои хосе дорад, ки ба таълимоти маъмулии исломӣ мухолифат мекунанд. Аз ин рӯ, он муддати тӯлонӣ дар Озарбойҷон як манбаи баҳс буд. Пайравони ин мазҳаб, ки ақаллиятро дар миллати умдатан мусалмон ташкил медиҳанд, бо табъиз, таъқибу хушунат аз дасти фаъолони ҷомеа ва давлат рӯбарӯ шудаанд.
Таъқиби дини Аҳмадӣ аз таълимоти аслии он сарчашма мегирад, ки аз баъзе эътиқодҳои суннатии ислом фарқ мекунанд. Ин таълимотҳо қабули амалҳо, аз қабили истеъмоли нӯшокиҳои спиртӣ, ҳарчанд мӯътадил ва эътирофи интихоби занон дар мавриди пӯшидани рӯймолро дар бар мегирад. Илова бар ин, аъзоёни эътиқод расму оинҳои хоси намоз, аз ҷумла мафҳуми намози панҷвақтаи ҳатмиро зери суол мебаранд ва бар ин боваранд, ки моҳи рӯза (Рамазон) ҳар сол моҳи декабр рост меояд. Онҳо инчунин макони анъанавии Каъба, муқаддастарин макони исломро ба чолиш кашида, мегӯянд, ки он дар Петраи муосири Урдун аст, на Макка.
Таъқиби Намиқ Бунёдзода ва Мамадағо Абдуллоев
Озмоиши Намиқ ва Мамадағо аз замоне оғоз шуд, ки онҳо дар соли 2018 ба дини сулҳу нури Аҳмадиро ошкоро пазируфта, эътиқоди худро тавассути шабакаҳои иҷтимоӣ паҳн карданд ва бо ҷомеаи маҳаллии худ дар Боку робита доштанд. Бо вуҷуди ин, онҳо бо вокуниш ва адоват рӯбарӯ шуданд, бахусус пас аз нашри китоби муқаддаси худ "Ҳадафи хирадмандон" дар моҳи декабри соли 2022.
Масҷиди маҳаллии онҳо ба муқобили онҳо баромад ва аъзоёни худро барои таҳқир ва тарсонидани онҳо сафарбар кард. Онҳо ҳадафи мавъизаҳои ҷумъа буданд ва ҷамоатро аз “таълимоти гумроҳкунандаи” онҳо ҳушдор медоданд. Таҳдидҳо ба миён меомаданд, тиҷораташон зарар мебинад ва онҳо ба таҳқири ҷисмонӣ ва лафзӣ дучор мешуданд, ки ҳамааш ба далели эътиқоди динии худ. Дӯкони хӯроквории онҳо, ки як вақтҳо тиҷорати пешрафта буд, ҳадафи бойкотҳо ва таҳдидҳои аз ҷониби пешвоёни дини маҳаллӣ ташкилшуда гардид. Мамадага накл мекунад:
"Мо дар дӯкон будем, ки як издиҳоми мардон аз масҷиди маҳаллӣ ворид шуданд ва моро бидъат, ки ақидаҳои шайтониро паҳн мекунанд, хонданд. Вақте ки мо ба таҳдидҳои онҳо тоб наовардем, онҳо ашёро аз рафҳо партофтанд ва огоҳ карданд: 'Давом диҳед ва шумо хоҳед дид, ки мо чӣ кор хоҳем кард. Ту ва дӯконро ба хок месузем'».
Вақте ки ҳамсояҳо ва аъзоёни ҷамоати маҳаллӣ алайҳи Намиқ ва Мамадағо ба полис шикоят бурданд, вазъ ба нуқтаи авҷ расид. Дар ниҳоят, онҳо аз ҷониби полиси либоси шаҳрвандӣ дар 24 апрели соли 2023 бо иттиҳоми сохта боздошт шуданд. Бозпурсӣ ва таҳдид бо оқибатҳои вазнин, аз ҷумла лату кӯб ва ҳамла онҳоро маҷбур карданд, ки аз эътиқоди худ даст кашанд, то раҳоии худро таъмин кунанд ва бо имзои баёния ваъда доданд, ки ҳама гуна фаъолиятҳои динии марбут ба Дини сулҳу нури Аҳмадиро қатъ мекунанд.
Бо вуҷуди риояи онҳо, таъқиб идома дошт ва назорат ва таҳдид ба воқеияти ҳамарӯза табдил ёфт. Намиқ ва Маммадага аз тарси бехатарии худ ва наметавонанд озодона эътиқоди худро ба ҷо оранд, тасмими мушкиле карданд, ки аз Озарбойҷон фирор кунанд ва аз Латвия паноҳандагӣ дархост кунанд.
Таъқиби дигар намояндагони Дини Аҳмади Сулҳу Нур дар Озарбойҷон
Ҳикояи онҳо як ҳодисаи алоҳида нест. Дар Озарбойҷон, ки намояндагони мазҳаби Аҳмади ақаллият ҳастанд, бисёриҳо бо чунин мушкилот рӯбарӯ мешаванд. Мирҷалил Алиев (29) шоми як шаб бо чаҳор узви дигари мазҳаб пас аз берун шудан аз студияе, ки онҳо барои таҳияи барномаҳо дар бораи мазҳаб дар YouTube таъсис дода буданд, боздошт шуданд. Дар шӯъбаи полис ба онҳо таҳдид карданд, ки агар бори дигар дар бораи эътиқод ба таври оммавӣ сухан гӯянд, ҳабс хоҳанд кард. Аммо Мирҷалил мисли бисёре аз дигар намояндагони мазҳаби Озарбойҷон, ошкоро дар бораи мазҳаби худ сӯҳбат ва таблиғ карданро вазифаи динии худ медонад.
Бино ба гузоришҳо, дар ҳоли ҳозир дар кишвар 70 нафар аз диндорон ба сар мебаранд, ки бисёре аз онҳо мавриди озори ҷисмонӣ ва таъқиби ниҳодҳои иктишофӣ ё пулис қарор мегиранд. Ба бисёриҳо тибқи муқаррароти қонунӣ, ба мисли моддаи 167-и қонуни ҷиноӣ, ки тавлид ё паҳн кардани маводи диниро бидуни иҷозати пешакӣ манъ мекунад, таҳдид карда шудааст.
Моҳи майи соли 2023 пайравони мазҳаб дар Озарбойҷон ба таъқиби пулис алайҳи намояндагони мазҳаб дар Озарбойҷон эътироз карданд. Онҳоро маъмурони пулис боздошт ва аз идомаи раҳпаймоӣ ҷилавгирӣ карданд. Аъзои тазоҳуроти осоишта аз ҷониби полис ё Хадамоти амнияти давлатӣ бо иттиҳоми вайрон кардани тартиботи ҷамъиятӣ ва паҳн кардани дини эътирофнашуда дар кишвар боздошт шуданд.
Дар роҳи бадарға
Номиқ, Мамадағо, Мирҷалил ва 21 нафари дигар аз озариҳо ба Туркия фирор карданд. Онҳо бахше аз 104 узви Дини Аҳмади Сулҳ ва Нур буданд, ки дар гузаргоҳи расмии сарҳадӣ бо Булғористон кӯшиши дархости паноҳандагӣ доштанд, вале аз ҷониби мақомоти Туркия бо зӯроварӣ бозпас гирифта шуданд ва онҳоро лату кӯб карданд ва дар шароити даҳшатнок панҷ моҳ маҷбуран боздошт карданд.
Бар зидди онҳо фармони депортатсия содир шуда буд, ки боиси дахолати Созмони Милали Муттаҳид ва дигар созмонҳои ҳуқуқи башар гардид, ки онҳоро ҳамчун ақаллияти мазҳабии таъқибшаванда эътироф карданд. Таваҷҷуҳи ҷомеа ба ин парванда дар ниҳоят боиси он шуд, ки додгоҳи Туркия ба фоидаи ин гурӯҳ ҳукм баровард ва ҳама фармонҳои депортатсия алайҳи онҳоро лағв кунад ва изҳор дошт, ки амали онҳо дар марз комилан дар доираи қонун аст. Аммо ин ошкорбаёнӣ бори дигар барои аҳли мазҳаби озарӣ хатар эҷод кард. Муъминоне мисли Мирҷалил, ки маҷбур шуда буданд, ки санадеро имзо кунанд, ки онҳоро ба таври оммавӣ амал кардан ва таблиғ кардани эътиқоди худро манъ мекунад, акнун аҳдномаро шикастанд ва хатари бозгардонидан ба Озарбойҷонро боз ҳам бештар доштанд.
Таъқиб алайҳи аъзои эътиқод дар Озарбойҷон як ҳодисаи ҷудогона нест, балки як ҷузъи мавҷҳои таъқиботест, ки аз замони интишори Инҷили расмии дини “Ҳадафи хирадмандон” алайҳи ин ақаллияти мазҳабӣ сар зад. сарвари дин Або Ас-Содик.
In Алҷазоир ва Эрон аъзои он ба ҳабс ва зиндон дучор шуда, аз истифодаи ҳуқуқҳои худ ба озодиҳои динӣ манъ карда шуданд ва дар Ироқ онҳо ба хонаҳои худ аз ҷониби милисаҳои мусаллаҳ ҳамлаҳои тирандозӣ кардаанд ва олимон даъват кардаанд, ки онҳо кушта шаванд. Дар Малайзия, ин мазҳаб "гурӯҳи мазҳабии каҷрав" эълон шуда ва саҳифаҳои иҷтимоъӣ бо муҳтавои ин мазҳаб баста шудаанд.
Барои Намиқ ва Мамадағо, сарфи назар аз боздошти беадолатона дар Туркия беш аз панҷ моҳ, онҳо дар тааҳҳудоти худ барои ба таври осоишта амал кардани дини худ устувор боқӣ мемонанд. Ҳоло онҳо дар Латвия зиндагӣ мекунанд, ҳадаф доранд, ки зиндагии худро барқарор кунанд ва аз озодии нави дину эътиқоди худ баҳра баранд.
