IBhanki Enkulu yaseZimbabwe ibhengeze ukuba izakuqala ukwenza iingqekembe zegolide kwinyanga yeKhala. Esi sigqibo sijolise ekuthinteleni izinga lokunyuka kwamaxabiso ezinto ezirekhodiweyo, nto leyo ekhokelele ekuthotyweni ngamandla kwemali yasekuhlaleni. Irhuluneli yebhanki ephakathi uJohn Mangudya uthe kwingxelo yokuba ezi ngqekembe ziye zathengiswa ngoJulayi 25. Zinokuthengwa ngokuhlawula ngemali yasekhaya, iidola zaseMelika kunye nezinye iimali zangaphandle. Ixabiso labo lihlengahlengiswa ngokwexabiso lamazwe ngamazwe legolide neendleko zemveliso, inika ingxelo iReuters. Le ngqekembe ye-“Mosi-oa-tunya” ithiywe ngeeNgxangxasi zeVictoria, gama elo eliligama layo ngolwimi lwesiLozi. Inokutshintshwa ngemali kwaye ithengiswe ngaphakathi nangaphandle kwelizwe, ibika ibhanki ephakathi. Ingqekembe yegolide iya kuba netroyi enye yegolide kwaye inokuthengwa kumcokisi wegolide iFidelity Gold Refinery, umenzi wezacholo zegolide walapha ekhaya i-Aurex kunye neebhanki zasekuhlaleni. Iingqekembe zegolide ziqhele ukusetyenziswa ngabatyali-mali ukubiyela ukuhla nokunyuka kwamaxabiso kunye namaxesha emfazwe. I-Zimbabwe inyuse izinga layo lenzala eliphambili ukusuka kwi-80% ukuya kwirekhodi lama-200% kwaye yabonisa ukuba iceba ukuqaphela idola yaseMelika njengethenda esemthethweni kwiminyaka emihlanu.
Ukukhula oku kuvuselela iinkumbulo zabemi malunga nesiphithiphithi sezoqoqosho ngexesha likaMongameli uRobert Mugabe lolawulo lweminyaka elishumi elinesine. Ukunyuka kwamaxabiso ngonyaka, okufike kwi-192% ngenyanga yeSilimela, kuphazamise iinzame zikaMongameli Emmerson Mnangagwa wokuvuselela uqoqosho. IZimbabwe yagqibela ukutshintshela ekusebenziseni imali yamazwe angaphandle ngo-2009 xa idola yaseZimbabwe yaphulukana nexabiso layo. Urhulumente wamkele intlawulo ngemali yasekhaya kwakhona ngo-2019, kodwa ngoku ilizwe liphinde lajongana nengxaki eqhelekileyo.
Ifoto: iStock