Iinkokeli zeebhanki zophuhliso ezili-10 zamazwe ngamazwe (MDBs) namhlanje zibhengeze amanyathelo adibeneyo okusebenza ngokufanelekileyo njengenkqubo kunye nokwandisa impembelelo kunye nobukhulu bomsebenzi wabo ukujongana nemingeni yophuhliso olungxamisekileyo.
Kwi Inqaku lembono, iinkokeli zichaze izinto eziphambili ezinokuthi zinikezelwe kwisenzo esidibeneyo kunye nesilungelelanisiweyo ngo-2024 nangaphaya kokwakhiwa kwenkqubela phambili ukususela eMarrakesh yabo. mazwi ngo-2023, njengoko amaziko abo esebenzela ukukhawulezisa inkqubela phambili Iinjongo zoPhuhliso oluPhuhliso (SDGs) kunye nokuxhasa ngcono abathengi ekujonganeni nemingeni yengingqi neyehlabathi.
Ipapashwe ekuqukumbeleni uhendo olusindlekwe yiBhanki yoPhuhliso yaMazwe ngaMazwe ngaMazwe (IDB), ebambe usihlalo ojikelezayo weQela leeNtloko ze-MDB, ezi ntshukumo zimele intsebenziswano eyomeleziweyo phakathi kwee-MDBs. Inqaku liza kusebenza njengegalelo elixabisekileyo kuMaphu weNdlela we-G20 ezayo ukuze aguqule ii-MDB zibe yinkqubo “engcono, enkulu nesebenzayo” nakwamanye amaqonga.
IiNtloko ze-MDB zizibophelele kwizinto ezinokuthi zinikezelwe kwizinto ezintlanu ezibalulekileyo:
1. Ukunyusa umthamo wenkxaso-mali ye-MDB. Ii-MDBs zilindele ukuvelisa i-headroom eyongezelelweyo yokuboleka imali ngokomyalelo we-300-400 yeebhiliyoni zeedola kule minyaka ilishumi izayo, ngenkxaso yabaninizabelo kunye namaqabane. Izenzo ziquka:
- Ukunikezela ngeseti eyahluka-hlukeneyo yezixhobo zemali ezintsha kubaninizabelo, amahlakani ophuhliso kunye neemarike ezinkulu, kuqukwa nezixhobo ze-hybrid-capital kunye ne- risk-transfer-transfer, kunye nokukhuthaza ukusasazwa kwamalungelo okuzoba awodwa e-IMF (SDRs) ngeeMDBs.
- Ukunika ingcaciso ethe kratya kwi-capitalcapital enokuthi incede ii-arhente zamaxabiso zivavanye ngcono ixabiso lenkunzi enokufowuna.
- Ukuqhubeleka nokuphumeza nokunika ingxelo kwi-G20 Capital Adequacy Framework (CAF) Ukuphonononga iingcebiso kunye nohlaziyo olunxulumeneyo.
2. Ukukhuthaza intshukumo edibeneyo yokutshintsha kwemozulu. Ii-MDBs zandisa uthethwano lwazo olufanayo kwimozulu. Izenzo ziquka:
- Ukuhambisa i indlela yokuqala eqhelekileyo yokulinganisa iziphumo zemozulu kuhlengahlengiso kunye nokunciphisa.
- Ukuqhubela phambili ukulungelelanisa imisebenzi kwiinjongo zeSivumelwano saseParis kunye nokunika ingxelo ngokubambisana malunga nokuxhaswa kwemozulu, kunye nokuzibandakanya kwinkqubo ekhokelwa yi-UN ekujoliswe kuyo kwinjongo entsha ehlangeneyo malunga nezimali zemozulu.
- Ukuqhuba nokuxhasa nokuphucula iinkqubo zokulumkisa kwangethuba kwiintlekele zendalo.
3. Ukomeleza intsebenziswano kwinqanaba lelizwe kunye nokuxhasana ngemali. Ii-MDB zibandakanyeka kwiingxoxo kunye nokuxhasa amaqonga alawulwa lilizwe kunye nelizwe ukwenza kube lula ukuba amazwe asebenzisane neebhanki. Izenzo ziquka:
- Ukuvavanya iziphakamiso kumaqonga akhokelwa lilizwe kunye nelizwe, ekuqondeni okufanayo kunye namanyathelo alandelayo, kubandakanywa ezinye ii-MDB ukuphumeza amaqonga.
- Qhubeka nokulungelelanisa iinkqubo zokuthengwa kwempahla, kubandakanywa ukuthembela kwimigaqo-nkqubo yokuthengwa kwempahla yomnye nomnye ukunciphisa iindleko zentengiselwano kunye nokwandisa ukusebenza kakuhle nokuzinza.
- Ukukhawulezisa ukuxhaswa ngemali ngokubambisana kweeprojekthi zecandelo likarhulumente ngokusungulwa okutsha IPortal yeNtsebenziswano yoNxibelelwano ngeMali.
4. Ukukhuthaza ukuhlanganisa icandelo labucala. Ii-MDBs zizinikele ekwandiseni inkxaso-mali yecandelo labucala ukulungiselela iinjongo zophuhliso, kuqukwa nokulandela iindlela ezintsha kunye nezixhobo zemali. Izenzo ziquka:
- Ukwandisa ukubolekwa kwemali yasekhaya kunye nezisombululo zotshintshiselwano lwamazwe angaphandle ukunyusa utyalo-mali lwabucala. Ii-MDBs zisebenzela ukuchonga iindlela ezinobungakanani.
- Ukwandisa uhlobo kunye nokwahlula-hlula kweenkcukacha-manani ezithi i-MDBs kunye namaZiko oPhuhliso lwezeMali (DFIs) zikhutshwe iGlobal Emerging Markets Risk Database (GEMs) I-Consortium, exhasa abatyali-mali ukuba bahlole ngcono imingcipheko yotyalo-mali kunye namathuba.
5. Ukuphucula impumelelo yophuhliso kunye nefuthe. Ii-MDBs zivumile ukunyusa ugxininiso kwimpembelelo yomsebenzi wazo. Izenzo ziquka:
- Ukwandisa intsebenziswano kuvandlakanyo lwempembelelo edibeneyo, kubandakanywa ngokwabelana ngeendlela zokubeka iliso kunye nokuvavanya impembelelo, kunye nokulandela amanyathelo okulungelelanisa apho kuluncedo.
- Ukuthatha isitokhwe sezalathi zentsebenzo eziphambili (KPIs) kwindalo kunye nebhayoloji eyantlukwano esetyenziswayo ngoku kunye nokuphonononga ukuba nokwenzeka kolungelelwaniso lwezinye izalathisi ngaphambi kweCOP30 ngo-2025.
Ngolwazi oluthe kratya jonga i Inqaku lembono.