Zonke iipanda zehlabathi zezaseTshayina, kodwa iBeijing ibiqashisa ngezilwanyana kumazwe angaphandle ukusukela ngo-1984.
Iipanda ezintathu ezinkulu ezivela kwi-Washington Zoo ziya kubuyela e-China njengoko bekucwangcisiwe ngoDisemba ophelileyo, isithethi seSebe lezangaphandle lase-China uMao Ning uxelele inkcazo emfutshane.
Wabuzwa ukuba le ntshukumo ibonakalisa ubudlelwane obuwohlokayo phakathi kwe-US ne-China phantsi kwento ebizwa ngokuba yi-panda diplomacy.
“Iipanda ezinkulu azipheleli nje ekubeni bubutyebi belizwe laseTshayina, kodwa zikwamkelwe kwaye ziyathandwa ngabantu kwihlabathi liphela, kwaye kunokuthiwa zingoonozakuzaku kunye neebhulorho zobuhlobo.” <…> Sikulungele ukuqhubeka nokusebenza kunye namaqabane, kuquka ne-United States, ukuqinisa intsebenziswano kwintsimi yokukhusela izilwanyana ezisengozini, "kusho uMao Ning.
Izilwanyana zase-Atlanta, eSan Diego naseMemphis mhlawumbi sele bezidlulisile iipanda zabo okanye baya kukwenza oko ekupheleni konyaka ozayo, ngokutsho kweBloomberg. Ngaloo ndlela, zonke iipanda ziya kushiya i-US.
Ngo-Epreli, uBeijing wathatha i-Ya Ya i-panda kwi-Zoo yaseMemphis, eyathunyelwa e-United States njengonozakuzaku wobudlelwane ngo-2003.
Umyezo wezilwanyana ubhengeze ngoDisemba ka-2022 ukuba uza kubuyisela i-Ya Ya e-China, ephela iminyaka engama-20 yophando lwentsebenziswano.
NgoFebruwari, iingcali zaseTshayina zafumanisa ukuba unesifo solusu esabangela ukuqothuka kweenwele, kodwa impilo yepanda yayiqhelekile.
Zonke iipanda zehlabathi zezaseTshayina, kodwa iBeijing ibiqashisa ngezilwanyana kumazwe angaphandle ukusukela ngo-1984.
Esi sixhobo sozakuzaku koluntu esisetyenziswa yiTshayina ukuphucula ubudlelwane namazwe angaphandle sibizwa ngokuba yipanda diplomacy.
Phakathi kwezizathu ezingezizo ezezopolitiko zokubuya kweepanda kukuba iipanda zifikelela kwiminyaka ekufuneka zibuyele eTshayina: ukuhamba kwezinye izilwanyana kuye kwahlehliswa ngenxa yobhubhani we-coronavirus, iarhente yaphawula.
Ukongeza, ngo-2021, abasemagunyeni baseTshayina bathoba imeko yolondolozo lwe-pandas ukusuka "esichengeni" ukuya "sesichengeni", njengoko inani labo endle laqala ukuchacha kwaye lafikelela kwi-1.8 lamawaka abantu.
I-China sele isenza inethiwekhi yayo yeepaki zelizwe ezinokuthi zingasafuni ukuthumela izilwanyana phesheya ukuze zifuywe kwaye zigcinwe, inqaku lathi.
Umthombo waseBloomberg oqhelene neziphumo zolawulo lukaMongameli wase-US uJoe Biden ngalo mbandela wathi iWashington iceba ukuxoxa nge-panda yokuqeshisa kunye neBeijing ngaphambi kokuba izilwanyana ezisuka kwi-Zoo yase-Washington zihambe ziye e-China.
ULiu Pengu, isithethi sozakuzo waseTshayina eWashington, uthe la mazwe mabini "axoxa ngentsebenziswano yexesha elizayo kwicandelo lolondolozo lwepanda enkulu kunye nophando."
Ebuzwa ngamathemba othethathethwano olongezelelekileyo, isithethi seSebe leSizwe sixelele i-arhente ukuba isivumelwano se-panda sasingekho phakathi koorhulumente, kodwa phakathi kwe-National Zoo kunye ne-China Wildlife Conservation Association.
Ugxininise ukuba intsebenziswano ukuza kuthi ga ngoku "sisenzo sobubele kumacala omabini".
UPandas Mei Xiang kunye noTian Tian beza kwiZoo yaseWashington ngo-2000 njengenxalenye yesivumelwano phakathi kwe-zoo kunye ne-China Wildlife Association.
Esi sibini bekufanele sihlale iminyaka elishumi kuphando kunye nenkqubo yokuzala, kodwa isivumelwano kunye neTshayina sandiswa amaxesha amaninzi.
Nge-21 ka-Agasti ka-2020, esi sibini sabeleka itakane eliyindoda eligama lingu-Xiao Qi Ji, kwaye kwangaloo nyaka mnye umzi wogcino-zilwanyana wabhengeza ukuba usayine olunye ulwandiso lweminyaka emithathu ukugcina zontathu iipanda de kube sekupheleni kuka-2023.
Ifoto engumzekelo nguDiana Silaraja: https://www.pexels.com/photo/photo-of-panda-and-cub-playing-1661535/