Οι κύριες έννοιες και ο ορισμός της υγείας: Η ικανότητα ενός ατόμου να προσαρμόζεται στο περιβάλλον του.
Ο ορισμός της υγείας διατυπώθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και ακούγεται ως εξής: «Υγεία δεν είναι απλώς η απουσία ασθένειας, αλλά μια κατάσταση σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας».
Στη γενική έννοια της υγείας διακρίνονται δύο συστατικά: η πνευματική υγεία και η σωματική υγεία.
Η πνευματική υγεία ενός ανθρώπου είναι το σύστημα της κατανόησής του και η στάση του απέναντι στον κόσμο γύρω του. Εξαρτάται από την ικανότητα οικοδόμησης σχέσεων με άλλους ανθρώπους, την ικανότητα ανάλυσης της κατάστασης, πρόβλεψης της εξέλιξης διαφόρων καταστάσεων και, σύμφωνα με αυτό, οικοδόμησης προτύπων συμπεριφοράς.
Η πνευματική και ηθική υγεία έχει μια από τις θεμελιώδεις έννοιες για τον άνθρωπο, την οικογένεια, την κοινωνία και το κράτος.
Η πνευματική υγεία διασφαλίζεται και επιτυγχάνεται μέσω της ικανότητας να ζει σε αρμονία με τον εαυτό του, με τους συγγενείς, τους φίλους και την κοινωνία.
Μια τέτοια κατάσταση της πνευματικής σφαίρας του ατόμου, που του επιτρέπει να μεταμορφώσει την πραγματικότητα σύμφωνα με τις ηθικές, πολιτιστικές και θρησκευτικές αξίες για να διατηρήσει τη ζωή του ατόμου και του κόσμου στο σύνολό του.
Η πνευματική σφαίρα της προσωπικότητας είναι η περιοχή των ιδανικών και των αξιών, που αντιπροσωπεύουν προσανατολισμούς κάθε δραστηριότητας της ζωής. Αυτά τα ιδανικά και οι αξίες μπορεί να διαφέρουν ως προς τα ηθικά κριτήρια και να σχετίζονται τόσο με το καλό όσο και με το κακό.
Η ηθική υγεία καθορίζεται από εκείνες τις αρχές που αποτελούν τη βάση για την κοινωνική ζωή της ανθρώπινης κοινωνίας.
Η κοινωνική υγεία είναι η κατάσταση της κοινωνικής δραστηριότητας ενός ατόμου προς τον κόσμο, η ικανότητά του να δημιουργεί και να διατηρεί κοινωνικές συνδέσεις και σχέσεις. Το ποιοτικό περιεχόμενο αυτής της κοινωνικής δραστηριότητας, το επίπεδο της εποικοδομητικότητας ή της καταστροφικότητάς της καθορίζεται από το επίπεδο της πνευματικής υγείας του ατόμου.
Και ενώ η διαδικασία αλλαγής στη σωματική υγεία βρίσκεται μόνο σε καθοδική καμπύλη, στην πνευματική (κοινωνική και ψυχική) αλλάζει άνισα, περνώντας από σκαμπανεβάσματα περισσότερες από μία φορές.
Έτσι η συνολική κατάσταση της υγείας αποδεικνύεται ότι είναι δύσκολο να επιτευχθεί και είναι πολύ ασταθής με την πάροδο του χρόνου λόγω της μεταβλητότητας όλων αυτών των μορφών υγείας. Η κατάσταση της απόλυτης υγείας στον άνθρωπο είναι ένα σπάνιο φαινόμενο και είναι περισσότερο ιδανικό παρά πραγματικό φαινόμενο.
Η ιδέα του ατόμου για την υγεία είναι μια αντανάκλαση των υφιστάμενων θεωρητικών μοντέλων υγείας στην κοινωνία.
Αρμονικό μοντέλο υγείας – βασίζεται στην κατανόηση της υγείας ως αρμονίας μεταξύ ανθρώπου και κόσμου.
Μοντέλο προσαρμογής για την υγεία – παρόμοιο με το πρώτο, αλλά με έμφαση στους μηχανισμούς προσαρμογής στις μεταβαλλόμενες συνθήκες του εσωτερικού και εξωτερικού βιοκοινωνικού περιβάλλοντος.
Ανθρωποκεντρικό μοντέλο ανθρώπινης υγείας – βασίζεται στην ιδέα του ανώτερου (πνευματικού) σκοπού του ανθρώπου και, κατά συνέπεια, στον ηγετικό ρόλο της πνευματικής υγείας μεταξύ όλων των συνιστωσών αυτού του πολύπλευρου φαινομένου.
Ο άνθρωπος αναγνωρίζεται ότι έχει απεριόριστες δυνατότητες για τη βελτίωση της εσωτερικής του γαλήνης και, κατά συνέπεια, για την ποιοτική βελτίωση της σωματικής και κοινωνικής του υγείας.
Εικονογράφηση: Διατηρημένες τοιχογραφίες στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στο χωριό Oreshets – πνευματική περιοχή Belogradchik, Βουλγαρία.
