Μελέτη στην Ελλάδα δείχνει πώς τα καιρικά φαινόμενα επηρεάζουν την πολιτιστική κληρονομιά
Η άνοδος της θερμοκρασίας, η παρατεταμένη ζέστη και η ξηρασία επηρεάζουν την κλιματική αλλαγή παγκοσμίως. Τώρα, η πρώτη μελέτη στην Ελλάδα που εξετάζει την επίδραση της κλιματικής αλλαγής στο μελλοντικό μικροκλίμα των ιστορικών μνημείων και αντικειμένων μας δείχνει πώς τα ακραία καιρικά φαινόμενα θα επηρεάσουν επίσης την πολιτιστική κληρονομιά της χώρας.
«Όπως το ανθρώπινο σώμα, έτσι και τα μνημεία είναι φτιαγμένα για να αντέχουν σε διαφορετικές θερμοκρασίες. Χάρη στα δεδομένα μας, μπορέσαμε να υπολογίσουμε τον αντίκτυπο της κλιματικής κρίσης σε αντικείμενα σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους», δήλωσε στην Καθημερινή στη Μετεωρολογία και Κλιματολογία του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, η συγγραφέας της μελέτης Ευστατία Τρίνγκα, διδάκτωρ και ερευνήτρια.
Για τη συλλογή των απαραίτητων δεδομένων, αισθητήρες μέτρησης θερμοκρασίας και υγρασίας έχουν τοποθετηθεί στον αρχαιολογικό χώρο και μουσείο στους Δελφούς, καθώς και στο αρχαιολογικό μουσείο Θεσσαλονίκης και στη βυζαντινή εκκλησία του 5ου αιώνα «Παναγία Αχειροποίητος».
Συνολικά, τα ευρήματα της μελέτης είναι ότι ο συνδυασμός αυξανόμενων θερμοκρασιών και υψηλότερων επιπέδων υγρασίας τα επόμενα χρόνια θα μπορούσε να επηρεάσει σοβαρά τη χημική σύνθεση ορισμένων υλικών που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή ή την παραγωγή αντικειμένων, επιταχύνοντας έτσι την αποσύνθεσή τους ή συμβάλλοντας στην εξάπλωση καταστροφικών μούχλας . Οι προκλήσεις είναι ακόμη μεγαλύτερες για τα υπαίθρια μνημεία, τα οποία «θα πρέπει να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες θερμοκρασίας», εξηγεί ο Tringa.
Η μελέτη δείχνει συγκεκριμένα ότι η πιθανότητα ζημιάς αυξάνεται καθώς το κλίμα θερμαίνεται. «Μέχρι το 2099, θα υπάρχουν 12 τοις εκατό περισσότερα χρόνια σε κίνδυνο για μνημεία από ό,τι στο παρελθόν», λέει, επισημαίνοντας τις τρέχουσες τάσεις της θερμοκρασίας.
Αλλαγές παρατηρούνται και στο εσωτερικό των δύο μουσείων, αν και είναι εξοπλισμένα με συστήματα κλιματισμού. Το καλοκαίρι, η θερμοκρασία στο εσωτερικό τους παρέμενε κάτω από τους 30 βαθμούς Κελσίου, ακόμη και όταν η εξωτερική θερμοκρασία έφτανε τους 40 βαθμούς Κελσίου. Στην εκκλησία, όμως, η εσωτερική θερμοκρασία ανέβαινε ανάλογα με την εξωτερική θερμοκρασία, φτάνοντας μερικές φορές τους 35 βαθμούς Κελσίου.
«Τα επίπεδα θερμοκρασίας στα μουσεία δεν άλλαξαν σημαντικά, αν και είδαμε μια ξαφνική άνοδο τον Ιούλιο του περασμένου έτους κατά τη διάρκεια του πολύ μεγάλου καύσωνα», λέει ο Tringa.
Χωρίς κλιματισμό, με πολλές ξύλινες λεπτομέρειες στο ταβάνι και με αγιογραφίες 800 ετών, η βυζαντινή εκκλησία, αντίθετα, είναι πολύ πιο ευάλωτη. Ο εξοπλισμός τέτοιων μνημείων με συστήματα κλιματισμού υποδεικνύεται σαφώς.
«Αυτό που είναι ενδιαφέρον από την άποψή μας αφορά την ποσότητα ενέργειας που θα πρέπει να καταναλώνουν τα μουσεία στο μέλλον για να διατηρήσουν αυτές τις συγκεκριμένες θερμοκρασίες», προσθέτει.
Ερωτηθείς εάν υπάρχει λίστα με μουσεία ή μνημεία που πρέπει να τεθούν σε προτεραιότητα, ο Τρίνγκα τόνισε ότι «όλα τα μνημεία μας είναι σημαντικά. Αυτό που πρέπει να έχουν στο μυαλό τους οι άνθρωποι είναι ότι προστατεύοντας το παρελθόν, βελτιώνουμε το μέλλον».
Φωτογραφία από τον Josiah Lewis: https://www.pexels.com/photo/stonewall-palace-772689/
