Minn Salvatore Cernuzio – "Verità, ġustizzja, fejqan, rikonċiljazzjoni." – Dak il-kliem jesprimi l-għanijiet li delegazzjonijiet minn diversi popli indiġeni tal-Kanada ġew jaqsmu mal-Papa Franġisku din il-ġimgħa, fi sforz biex tfejjaq l-uġigħ ikkawżat mill-iskejjel residenzjali.
Żewġ delegazzjonijiet iltaqgħu mal-Papa nhar it-Tnejn f’udjenzi suċċessivi—waħda min-Nazzjon Métis u oħra mill-Poplu Inuit. Huma kienu akkumpanjati minn diversi Isqfijiet mill-Konferenza tal-Isqfijiet Kattoliċi Kanadiżi, b’kull delegazzjoni tiltaqa’ mal-Papa għal madwar siegħa.
Id-Direttur tal-Uffiċċju Stampa tas-Santa Sede, Matteo Bruni, qal fi stqarrija li l-udjenzi kienu ffukati biex jagħtu lill-Papa l-opportunità li “jisma’ u joffri spazju għall-istejjer koroh li jaqsmu s-superstiti.”
It-triq tar-rikonċiljazzjoni
Fl-indirizz tiegħu ta’ l-Angelus fis-6 ta’ Ġunju 2020, il-Papa Franġisku qasam mad-dinja d-dispjaċir tiegħu għall-aħbar drammatika li kienet waslet ftit ġimgħat qabel, tas-sejba fil-Kanada ta’ qabar tal-massa fl-Iskola Residenzjali Indjana ta’ Kamloops, b’aktar minn 200 katavru. ta’ nies indiġeni.
It-Tnejn filgħodu l-Papa Franġisku ltaqa’ ma’ żewġ delegazzjonijiet tal-popli indiġeni tal-Kanada, l-ewwel minn sensiela ta’ laqgħat li se jkomplu fil-jiem li ġejjin
L-iskoperta mmarkat simbolu ta’ passat krudili, li fittxet, mill-1880 sal-aħħar deċennji tas-seklu 20 rat istituzzjonijiet iffinanzjati mill-gvern immexxija minn organizzazzjonijiet Kristjani, biex jedukaw u jikkonvertu żgħażagħ indiġeni u jassimilahom fis-soċjetà Kanadiża prinċipali, permezz ta’ abbuż sistematiku. .
L-iskoperta f'Ġunju 2020 wasslet lill-Isqfijiet tal-Kanada biex jagħmlu apoloġija u waqqfu sensiela ta' proġetti biex jappoġġjaw lis-superstiti. L-importanza tal-proċess ta’ rikonċiljazzjoni tintwera mir-rieda tal-Papa li jilqa’ d-delegazzjonijiet fil-Vatikan it-Tnejn u l-31 ta’ Marzu, fid-dawl ta’ żjara papali futura fil-Kanada, li tħabbret billi għadha mhix ikkonfermata uffiċjalment.
Fl-1 ta’ April, il-Papa se jagħmel udjenza fis-Sala Klementina tal-Vatikan mad-diversi delegazzjonijiet u mar-rappreżentanti tal-Konferenza tal-Isqfijiet Kanadiżi.
“Qatt tard wisq biex tagħmel it-tajjeb”
Il-Papa ltaqa’ l-ewwel nhar it-Tnejn ma’ membri tan-Nazzjon Métis. Il-laqgħa kienet mimlija kliem, stejjer, u memorji, kif ukoll ħafna ġesti, kemm min-naħa tal-Papa kif ukoll tar-rappreżentanti indiġeni li sabu ruħhom mexjin triq komuni ta’ “verità, ġustizzja, fejqan, u rikonċiljazzjoni”.
Il-grupp telaq mill-Palazz Appostoliku akkumpanjat minn ħoss ta’ żewġ vjolini—simbolu tal-kultura u l-identità tal-grupp.
Imbagħad iltaqgħu mal-istampa internazzjonali fi Pjazza San Pietru biex jaqsmu d-dettalji ta’ filgħodu tagħhom.
Cassidy Caron, il-president tal-Kunsill Nazzjonali tal-Metis, qara stqarrija biex titkellem dwar in-"numri li ma jingħadux [li] issa telquna mingħajr qatt ma nstemgħu l-verità tagħhom u l-uġigħ tagħhom rikonoxxut, mingħajr qatt ma rċevew l-umanità u l-fejqan bażika ħafna li huma tant. mistħoqqa.”
"U filwaqt li ż-żmien għar-rikonoxximent, l-apoloġija u t-tpattija ilu li kien ilu," qalet, "qatt mhu tard wisq biex tagħmel it-tajjeb."
In-niket tal-Papa Franġisku
In-Nazzjon Métis għamlet il-parti tagħha, qalet is-Sinjura Caron, biex tipprepara għall-udjenza papali billi twettaq il-“ħidma diffiċli iżda essenzjali” li tisma’ u tifhem lill-vittmi u lill-familji tagħhom.
Ir-riżultati ta’ dak ix-xogħol ġew ippreżentati lill-Papa Franġisku nhar it-Tnejn: “Il-Papa Franġisku qagħad bilqiegħda u sema’, u għamel daqqa ta’ ras meta s-superstiti tagħna qalu l-istejjer tagħhom,” qalet is-Sinjura Caron. “Is-superstiti tagħna għamlu xogħol inkredibbli f’dik il-laqgħa li qamu u jgħidu l-veritajiet tagħhom. Kienu daqshekk kuraġġużi u daqshekk kuraġġużi.”
"Għamilna x-xogħol diffiċli li nippreparaw għall-vjaġġ tagħna, għall-konversazzjoni tagħna mal-Papa," qalet. “Għamilna x-xogħol li nittraduċu kliemna lil dawk li hu kien se jifhem.”
Is-Sinjura Caron imbagħad esprimiet it-tama tagħha li l-Papa u l-Knisja universali jipproċedu wkoll bil-ħidma li jsarrfu dak il-kliem f’“azzjoni reali għall-verità, għall-ġustizzja, għall-fejqan, u għar-rikonċiljazzjoni”.
“Meta stiedna lill-Papa Franġisku biex jingħaqad magħna fi vjaġġ għall-verità, ir-rikonċiljazzjoni, il-ġustizzja u l-fejqan, l-uniku kliem li kellimna lura bl-Ingliż, ħafna minnu kien bil-lingwa tiegħu, tenna l-verità, il-ġustizzja u l-fejqan – u Nieħu dan bħala impenn personali.”
Diversi drabi l-president tal-Kunsill Nazzjonali Métis tenna l-kelma "kburija".
“Qed niċċelebraw li nkunu hawn flimkien, li nkunu hawn flimkien bħala nazzjon wieħed u fi sħubija mad-delegati tagħna tal-Inuit u tal-Ewwel Nazzjonijiet mill-Kanada wkoll,” qalet is-Sinjura Caron. "Għadna hawn u kburin li aħna Métis, u nistiednu lill-Kanadiżi jitgħallmu flimkien magħna min aħna u x'inhi l-istorja tagħna fil-Kanada."
Is-Sinjura Caron qalet li ressqet talba għal aċċess għal dokumenti miżmuma fil-Vatikan dwar skejjel residenzjali.
"Għamilna, aħna, u se nkunu qed inkomplu nsostnu ħafna minn dak li jeħtieġ in-Nazzjon Métis biex tkun żgur li tifhem il-verità sħiħa tagħna," qalet. "Se nkunu qed nitkellmu aktar mal-Papa dwar dan fl-udjenza ġenerali tal-Ġimgħa."
Ix-xhieda ta' Angie
Persuna oħra fil-grupp fi Pjazza San Pietru kienet Angie Crerar ta’ 85 sena.
B’xagħar qasir, nuċċalijiet skuri, u sash multikuluri fuq libsa sewda, waslet f’siġġu tar-roti iżda qamet bilwieqfa meta qasmet partijiet mill-istorja tagħha, l-istess li qalet lill-Papa.
Matul 10 snin li hi u ż-żewġ ħutha ċkejkna qattgħu fi skola residenzjali fit-Territorji tal-Majjistral fl-1947, “tlifna kollox, kollox; kollox ħlief ilsienna.”
"Meta tlaqna, domni aktar minn 45 sena biex nerġa' nġib dak li tlift."
Angie, madankollu, tgħid li ma tridx tiġi mgħaffġa minn memorji tal-passat, iżda pjuttost tħares lejn il-preżent.
"Aħna aktar b'saħħithom issa," qalet. “Ma kisirniex. Għadna hawn u biħsiebna ngħixu hawn għal dejjem. U se jgħinuna naħdmu magħna li għalina hija tal-biża. Għalija hija rebħa, rebħa għall-poplu tagħna għal dawk is-snin li tilfu.”
Dwar l-udjenza tagħha mal-Papa Franġisku, is-Sinjura Crerar qalet li waslet tħossha nervuża, iżda li sabet ruħha ma’ “l-iktar persuna ġentili u ġentili”.
Il-Papa saħansitra għannaqha, qalet, ħassar għexieren ta’ snin ta’ tbatija. “Kont bil-wieqfa eżatt ħdejh, kellhom iżommuni bogħod... Kienet tant sabiħa. U kien daqshekk ġentili. U kont nervuż, imma wara li tkellem miegħi, u l-lingwa tiegħu, ma fhimtux meta kien qed jitkellem, imma t-tbissima tiegħu u r-reazzjoni tiegħu, il-lingwaġġ tal-ġisem tiegħu, ħassejtni biss, raġel jien inħobb lil dan ir-raġel.”
