13.7 C
Brussels
Aso Sa, Me 12, 2024
talafeteenaiga Azerbaijan-Armenia: i tua atu o talitonuga masani

feteenaiga Azerbaijan-Armenia: i tua atu o talitonuga masani

FA'AALIGA: O faʻamatalaga ma manatu o loʻo toe faia i totonu o tusiga o mea ia o loʻo taʻu mai ai ma o latou lava matafaioi. Lomiga i The European Times e le otometi le faauigaina o le faamaoniga o le manatu, ae o le aia tatau e faailoa ai.

FA'ALI'ILIGA FA'AVAE: O tala uma i totonu o lenei 'upega tafa'ilagi o lo'o lomia i le gagana Peretania. O fa'aliliuga fa'aliliu o lo'o faia e ala i se fa'agasologa otometi e ta'ua o fa'aliliuga neural. Afai e masalosalo, faʻafeiloaʻi i taimi uma le tusiga muamua. Faafetai mo le malamalama.

Tagata Tusitala Tusitala
Tagata Tusitala Tusitala
Fa'asalalau Tusitala Fa'asalalau tala mai tagata fai sao mai le lalolagi atoa

by ERIC GOZLAN

Na tusia e Fenelon i lana tusi “Dialogue of the Dead” e faapea “o le taua o se mea leaga e faalumaina ai tagata”.

ERIC GOZLAN

E le mafai ona faafitia o taua, o lenei mala lea e faatamaia ai tagata, e luluina ai le faatafunaga. O le umi lava o se feteenaiga, o le tele foi lea o le faatupuina o le feitagai i le va o atunuu o loo aafia, ma atili ai ona faigata le toe faafoisia o le faatuatuaina o le au faatupu vevesi. Talu ai ua oo atu le feteenaʻiga i le va o Azerbaijan ma Armenia i le selau selau tausaga talu ona iai, e faigatā ona tatou vaai faalemafaufau i mafatiaga o loo onosaia e nei tagata e toʻalua, ma e taʻitoʻatasi o latou mafatiaga.

 Ou te faalogo ma faitau i tuuaiga e faapea ua faia e Azerbaijan le fasioti tagata faasaga i tagata Armenia. E pei ona taʻua e Albert Camus, “o le sesē o le faamatalaina o mea e faaopoopo atu i le lē fiafia o le lalolagi.” E tāua ona malamalama o le faaupuga “fasioti tagata” na muaʻi faailoa mai e le loia Polani o Raphael Lemkin i le 1944, i lana galuega ua faaulutalaina “Axis Rule in Occupied Europe.” E faia aʻe i le upu Eleni “genos,” o lona uiga o le “tuuga” po o le “ituaiga” faatasi ma le Latina “cide,” o lona uiga o le “fasiotia.” Na faia e Raphael Lemkin lenei faaupuga e le gata e faʻamatala ai faiga faʻavae faʻaumatia na faia e Nazis faasaga i tagata Iutaia i le taimi o le Holocaust ae faʻapea foʻi ma isi gaioiga faʻatatau e faʻaumatia vaega patino o tagata i le talafaasolopito atoa. O lea la, e lē taumatea na aafia tagata Armenia i le fasioti tagata i le 1915, ma e tatau ona faailoa atu e tagata uma. Ae ui i lea, e tutusa lava le taua o le iloa o isi faʻalavelave, e aofia ai i latou e aʻafia ai Azerbaijanis, e ala i le vaaiga tutusa o le malamalama ma le amiotonu.

E le mafai ona faafitia le matua afaina o tagata Azerbaijan i le fasioti tagata ma le fasioti tagata, ona o latou o Azerbaijani. Seʻi o tatou suʻesuʻe i lenei vaitaimi e lē o lauiloa o le talafaasolopito lea o le a fesoasoani iā ​​i tatou e malamalama atili ai i le tulaga o loo iai nei. 

Mati 31, 1918, fasioti tagata Azerbaijan

I le 1925, na tofia ai e Lenin Stepan Chaoumian e avea ma komesina tulaga ese mo le Caucasus. Ia Mati 31 o lena tausaga, mo aso e tolu, na fasiotia ai tagata Azerbaijani.

Na faamatalaina e se Siamani e igoa iā Kulne mea na tutupu i Baku i le 1925: “Na osofaʻia e tagata Aramenia nofoaga o Musalimi (Azerbaijani) ma fasiotia uma tagata na nonofo ai, ma tuʻia i latou i a latou pusi. I ni nai aso mulimuli ane, na eliina mai i se lua tino oti o tagata Azerbaijan e 87. Ua sasaa tino, tipi ese isu, male tino. E leʻi faʻaalia e tagata Armenia le alofa mo tamaiti poʻo tagata matutua".

I le taimi o le fasiotiga o Mati, na maua ai tino oti o fafine Azerbaijani e 57 i se itumalo e tasi o Baku, na tipi ese o latou taliga ma isu ma o latou manava matala. O teine ​​ma tamaitai na tutuiina i le puipui, ma o le falemai o le aai, lea na taumafai ai tagata e 2,000 e sosola ese mai osofaiga, na susunuina.

O le ave'esea o Azerbaijani mai Armenia 1948-1953

Iā Tesema 1947, na tusi atu ai e taʻitaʻi Komunisi o Armenia se tusi iā Stalin. I lena tusi, na latou malilie ai e siitia le 130,000 Azerbaijani mai Armenia i Azerbaijan, ma maua ai avanoa mo tagata Armenia e o mai i Armenia mai fafo. O faʻamatalaga o le aveʻesea o loʻo faʻamatalaina foi i le USSR Council of Ministers Decree Nu. 754. O le fuafuaga o le aveʻesea e tusa ma le 100,000 tagata i le fanua laugatasi o Kura-Aras (Azerbaijan Soviet Socialist Republic) i vaega e tolu: 10,000 i le 1948, 40,000 i le 1949 ma le 50,000 i le 1950.

O le ave'esea o Azerbaijani mai Armenia i le 1988-1989

Ia Ianuari 1988, i lalo o le taʻitaʻiga a le USSR, e silia ma le 250,000 Azerbaijanis ma le 18,000 Kurds na tuliesea mai o latou tuaa fanua. Iā Tesema 7 o lenā tausaga, na taia ai le itulagi i se mafuiʻe mataʻutia. O tagata o le nuu o Azeri na siitia atu i Azerbaijan ma i le 1989 atoa na latou talosagaina le aia tatau e toe foi ai ma taui mo meatotino na leiloa i le faalavelave. Ae ui i lea, na faafitia e le au pulega i Spitak ma Yerevan e faapea o le au Azeri e toʻalua na afaina, ma finau na latou tuua Spitak i lo latou lava loto malie.

Le fasioti tagata i le 1992

Le Fasioti Tagata Khodjaly: I le aso 25 o Fepuari ma le 26, 1992, i le taimi o le taua a Nagorno-Karabakh, na osofaʻia ai e le au Armenia le taulaga o Khodjaly, lea na tele ina nofoia e Azeris. O le osofaʻiga o le taulaga na iʻu ai i le maliliu o le faitau selau o tagata Azerbaijani, e aofia ai fafine, tamaiti ma tagata matutua. O lenei fasiotiga tagata na matua taʻusalaina e le lalolagi faavaomalo.

Garadaghly fasioti tagata: Iā Fepuari 1992, na osofaʻia ai e ʻautau a Armenia le nuu o Garadaghly, i fafo atu o Nagorno-Karabakh, ma fasiotia ai le toʻatele o tagata Azerbaijani.

Fasiotia i Maragha: Ia Aperila 1992, na osofaʻia ai e ʻautau a Armenia le nuu o Maragha, o loo i Nagorno-Karabakh, ma fasiotia ai le tele o tagata lautele.

I le taimi nei, ua sili atu le malamalama i tala faasolopito, ua faigofie ai ona tatou malamalama i le tulaga o iai nei.

Ina ua uma osofaʻiga faasaga iā i latou ma tagata lautele, na osofaʻia ai e ʻautau a Azerbaijan le ʻautau a Armenia i Karabakh iā Setema 19. I le aso na sosoo ai, na musu Armenia e auina atu ni fitafita i le itulagi ina ia tetee atu i osofaʻiga, ma faaalia ai ni feeseeseaʻiga i totonu o Armenia. E lua malo ma'oti a Armenia: o le totonugalemu i Yerevan, na filifilia e tagata, ma le tasi i Karabakh, na lagolagoina e oligarchs Rusia.

O le Palemia o le malo tutotonu, Nikol Pachinian, ua leva ona faailoa lona naunau e faalatalata atu i le Iunaite Setete mo se taimi umi, ma ua silia ma le tausaga o feutagai ma le malo o Baku. I nai vaiaso talu ai, na faalauiloa ai e Nikol Pachinian lona faamoemoe e aloaia le pule a Azerbaijan i luga o Karabagh.

I le aso 6 o Setema, na maua ai e le lalolagi se ata o Anna Hakobyan, le faletua o le Palemia o Armenia, o loʻo susulu aʻo ia faatalofa ma Volodymyr Zelensky. O Mrs Hakobyan sa i Kiev i le valaaulia a le faletua o le Peresetene Ukrainian, Olena Zelenska, e auai i le fonotaga faaletausaga a tamaitai muamua ma taitoalua, tuuto atu i le soifua maloloina o le mafaufau. I le taimi o lana asiasiga muamua i le laumua o Iukureini, na aloaia ai e Anna Hakobyan le tuʻuina atu, mo le taimi muamua talu mai le osofaʻiga a Rusia ia Fepuari 2022, o fesoasoani alofa mai Armenia i Iukureini. E ui ina fa'atauva'a - e tusa ma le afe masini fa'akomepiuta mo tamaiti a'oga - o lenei fesoasoani e tele lona taua fa'atusa.

O le malo o Karabakh, lagolagoina e pei ona tatou iloa e Putin ma le au oligarchs Rusia, e leai se manaʻo e faʻalatalata atu i le Iunaite Setete poʻo Iukureini. O le mea lea, i le aso 19 o Setema, na taumafai ai se osofaʻiga e aveese le Pachinian mai le pule.

O le filemu i le Caucasus e taua mo le tele o mafuaaga:

Tulaga fa'aitulagi: O le Caucasus o se itulagi fa'apitonu'u fa'apitonu'u, ma le tele o atunu'u e vavalalata le tasi i le isi, e aofia ai Rusia, Turkey, Iran, Armenia ma Azerbaijan. O fete'ena'iga i totonu o lenei itulagi e mafai ona i ai ni a'afiaga fa'aletonu e o'o atu i tua atu o ona tuaoi.

Malosiaga: O le Caucasus o se vaega autu mo le felauaiga o le malosi, aemaise o le suauu ma le kesi masani. O paipa e felavasa'i i le itulagi, e ave ai nei punaoa i Europa ma isi maketi faavaomalo. Soʻo se feteʻenaʻiga poʻo le le mautonu i totonu o le itulagi e mafai ona faʻalavelaveina le sapalai o le malosi, faʻatasi ai ma aʻafiaga tau tamaoaiga ma geopolitical.

mautu papalagi: O le le mautonu i le Caucasus e mafai ona i ai ni aʻafiaga mo le saogalemu o Europa. O fete'ena'iga fa'aauupegaina po'o fa'alavelave alofa i lenei itulagi e mafai ona o'o atu ai i femalaga'iga a tagata sulufa'i, vevesi i le va o atunu'u tuaoi o Europa ma fa'alavelaveina auala e tu'uina atu ai le malosi, o ia mea uma e mafai ona a'afia ai le saogalemu ma le mautu o le konetineta.

Le Tusitala: O se tagata tomai faapitoa i le geopolitics ma le diplomacy tutusa, o Eric GOZLAN o se faufautua a le malo ma e taitaia le International Council for Diplomacy an Dialogue (www.icdd.info)
O Eric Gozlan ua valaauina o se tagata poto faapitoa i le Fono Aoao a le Atunuu ma le Senate i mataupu e feagai ma le tutusa o le tipiloma ma le faalelalolagi.
Ia Iuni 2019, na ia saofagā i le lipoti a le UN Special Rapporteur e uiga i le anti-Semitism.
Ia Setema 2018, na ia maua ai le Taui o le Filemu mai Prince Laurent o Peleseuma mo lana tauiviga mo le faalelalolagi i Europa.
Na ia auai i le tele o konafesi e lua i le filemu i Korea, Rusia, le Iunaite Setete, Bahrain, Peleseuma, Egelani, Italia, Romania…
O lana tusi fou: Extremism ma radicalism: laina o mafaufauga e alu ese ai

- Faasalalauga -

Sili atu mai le tusitala

- FA'AALIGA FA'AVAE -spot_img
- Faasalalauga -
- Faasalalauga -
- Faasalalauga -spot_img
- Faasalalauga -

Tatau faitau

Tala fou

- Faasalalauga -