8.8 C
Brussels
NgoMvulo, Aprili 29, 2024
iYurophuI-EU-MOLDOVA - Ngaba i-Moldova iyayicinezela inkululeko yeendaba okanye inike isohlwayo sokuxhaphaza? (II)

I-EU-MOLDOVA - Ngaba i-Moldova iyayicinezela inkululeko yeendaba okanye inike isohlwayo sokuxhaphaza? (II)

INKCAZELO: Ulwazi kunye nezimvo eziveliswe kumanqaku zezo zichazwe kwaye luxanduva lwabo. Ukupapashwa kwi The European Times ayithethi ngokuzenzekelayo ukuvuma imbono, kodwa lilungelo lokuyivakalisa.

INKCAZELO YEENKCUKACHA: Onke amanqaku kule ndawo apapashwa ngesiNgesi. Iinguqulelo eziguqulelweyo zenziwa ngenkqubo ezenzekelayo eyaziwa njengeenguqulelo ze-neural. Ukuba uyathandabuza, soloko ubhekisa kwinqaku lokuqala. Enkosi ngokuqonda.

UWilly Fautre
UWilly Fautrehttps://www.hrwf.eu
UWilly Fautré, owayesakuba ngumthunywa kwiKhabhinethi yoMphathiswa weMfundo waseBelgium kunye nePalamente yaseBelgium. Ungumlawuli we Human Rights Without Frontiers (HRWF), i-NGO esekelwe eBrussels awayisungula ngoDisemba 1988. Umbutho wakhe ukhusela amalungelo oluntu ngokubanzi ngokugxila ngokukodwa kwiincinci zonqulo, inkululeko yokuthetha, amalungelo abasetyhini kunye nabantu be-LGBT. IHRWF izimele kuyo nayiphi na imibutho yezopolitiko nakuyo nayiphi na inkolo. UFautré uye wenza imisebenzi yokukhangela inyani kumalungelo oluntu kumazwe angaphezu kwama-25, kubandakanywa nemimandla eyingozi njengase-Iraq, eSandinist Nicaragua okanye kwimimandla yase-Maoist yaseNepal. Ungumhlohli kwiidyunivesithi kwicandelo lamalungelo oluntu. Upapashe amanqaku amaninzi kwiijenali zaseyunivesithi malunga nobudlelwane phakathi korhulumente kunye neenkolo. Ulilungu le-Press Club eBrussels. Ungummeli wamalungelo oluntu kwi-UN, iPalamente yaseYurophu kunye ne-OSCE.

Ekupheleni kukaFebruwari 2022, emva kokuba iRashiya ihlasele iUkraine ngomkhosi, ipalamente yaseMoldova yamisela imeko yonxunguphalo kangangeentsuku ezingama-60. Ngeli xesha, iinkqubo zikamabonwakude zaseRashiya zazilinganiselwe kweli lizwe. Ukongeza, ukufikelela kwiiwebhusayithi zeendaba Sputnik Moldova, Eurasia yonke imihla (https://eadaily.com/ru/) kunye nenani lezinye izibonelelo ziye zavalwa. I-Ofisi yoMtshutshisi Jikelele yelizwe ibhengeze ukuphehlelelwa kophando oluchasene neqela labantu “abarhanelwa ngokubhengezwa komkhethe kwiziganeko ezenzeka eUkraine”.

NguGqr Evgeniya Gidulianova kunye noWilly Fautré (Jonga iCandelo I APHA)

Ixesha lezohlwayo zaseMoldova

Ngomhla wesi-2 kuJuni ka-2022, ipalamente yaseMoldova yamkele iphakheji yezilungiso zomthetho ezinxulumene nokhuseleko lolwazi lwelizwe. IKhowudi yeeNkonzo zeMedia ezivakalayo yalungiswa ukuze ithintele ukuhanjiswa kwakhona kweendaba, iinkqubo zikamabonakude kunye neenkqubo zikanomathotholo ezinolwazi kunye nohlalutyo, umkhosi kunye nomxholo wezopolitiko, kunye neefilimu zomkhosi ezivela kumazwe angakhange avume iNkomfa yaseYurophu kwiTransfrontier Television, imeko yaseRashiya.

Nge-22 kaJuni 2022, i Umthetho omalunga nezilungiso kwiKhowudi yeeNkonzo zeMedia ezibonwayo waqalisa ukusebenza eMoldova.

Umthetho wazisa ingqikelelo yokungachazi kwaye unike namanyathelo angqongqo kwimeko yokwaphulwa, njengokuhluthwa kwelayisensi yosasazo/yokusasaza isithuba esingangeminyaka esixhenxe.

Nge-16 kaDisemba 2022, iilayisensi zeziteshi ezintandathu eziqhagamshelwe kwi-Ilan Shor zanqunyanyiswa ngenxa yokwaphula umthetho ngokuphindaphindiweyo. Phakathi kwabo "Primul eMoldova", "RTR-Moldova", "Accent-TV", "NTV-Moldova", "TV-6", "Orhei-TV".

nt moldova EU-MOLDOVA - Ngaba iMoldova iyayicinezela inkululeko yeendaba okanye isohlwayo sobuxoki? (II)

Umongameli weBhunga loSasazo, uLiliana Vițu, uthe kwi-Eurasia Daily ukuba esi sigqibo seKomishoni yeeMeko eziNgxamisekileyo sisekelwe kwiingxelo zokubeka iliso zamalungu eBhunga kunye neengcali zeendaba ezizimeleyo. Ezi tshaneli zohlwaywa ngenxa yokusasaza ngokuphindaphindiweyo ulwazi olucalu-calulo malunga neziganeko zelizwe kunye nepropaganda malunga nemfazwe yobundlobongela nxamnye neUkraine: NTV Moldova (Izohlwayo ezingama-22), Eyona nto iphambili eMoldova (Izohlwayo ezingama-17), RTR Moldova (Izohlwayo ezingama-14), Orhei TV (Izohlwayo ezingama-13), TV6 (Izohlwayo ezingama-13), I-Accent TV (Izohlwayo ezi-5).

Inkulumbuso yaseMoldova uNatalia Gavrilița uthe kwiphepha lakhe likaFacebook: “Ezi mithombo yeendaba ziye zaphula ngokungqongqo kwaye ngokuphindaphindiweyo iKhowudi kwiiNkonzo ze-Audivisual, ingxelo ecalucalulo kunye neyobuqili malunga neziganeko zaseMoldova, kunye nezo zihlobene nemfazwe yaseUkraine."

UMphathiswa wezoBulungisa uSergiu Litvinenco kuchazwe kuFacebook, ukuba umba wokunqumamisa ilayisensi yala majelo amathandathu kufuneka ucace kakhulu: “Inkululeko yokuthetha yenye into, kodwa ipropaganda yenye. Ngoku asiyonkqubo yobuxoki, njengokuba kwakunjalo ngaphambili, xa iNkundla YaseYurophu Elwela Amalungelo Abantu nayo yawisa isigwebo esixhasa abasemagunyeni. Oku kububuxoki obucacileyo bokuthethelela imfazwe yogonyamelo, ukusasazwa kwentetho ekrwada, ukuxhokonxa intiyo yobuhlanga, nokubeka engozini ukhuseleko lwelizwe. Umsebenzi ongundoqo wombuso kukukhusela ukhuseleko lwabemi kunye nocwangco lomgaqo-siseko."

Indima yaseMoscow kwaye wayefuna i-oligarch ye-pro-Russian u-Ilhan Shor

Ilungu lePalamente uRadu Marian (iQela lokuSebenza kunye noBumbano) uthe amajelo amathandathu eTV avunywe yiKomishoni yeeMeko eziNgxamisekileyo anxulunyaniswa neMoldovan. umbaleki pro-Russian oligarch Ilan Shor etyholwa eMoldova ngokurhwaphiliza phantse ibhiliyoni enye yeedola kwiibhanki zaseMoldova. U-Shor uxhasa ngemali iqela labemi base-Russian eMoldova elibizwa ngokuba yi-ȘOR eline-ajenda yobulungu echasene ne-EU.

Ngaba iMoldova iyayicinezela inkululeko yamajelo eendaba okanye inike isohlwayo sokuxhaphaza? (II)
Sputnik Moldova-Romania | Chisinau

Kwiphepha lakhe likaFacebook, iLungu lePalamente uRadu Marian uthe “Kuyahlekisa noko ukuba abo bakhwazayo ngoku ngokunyhashwa kwe 'inkululeko yokuthetha' abanangxaki ngokubulawa kweentatheli eziphikisayo zaseRashiya, okanye ngokuhlasela ilizwe elizimeleyo, okanye ngokubanjwa kwabaqhankqalazi kulo lonke elaseRashiya. abasuka baphume baye ezitratweni bephethe iphepha elimhlophe. Iipropaganda zethu ze-pro-Kremlin azithethi nto ngayo, kwaye zihlala zithethelela ezo zenzo zobuqhetseba. Ukuthi cwaka ngeziganeko ezimanyumnyezi zaseUkraine 'asiyonkululeko yokuthetha.' Le yinxalenye ye-disinformation. "

Valeriu Pașa, intloko ye-Watchdog.MD Community, wabhala kwiphepha lakhe le-Facebook: "UNgaba la majelo kamabonwakude abeka isoyikiso kukhuseleko lweRiphabhliki yaseMoldova? Kanjalo! Ngoba? Ngenxa yokuba zilawulwa ngokuthe ngqo okanye ngokusebenzisa abalamleli (ezifana Shor okanye abanini RTR amagama) yi Russian Federation. IMoscow ibixhasa kwaye ixhasa ezi jelo zeTV iminyaka… inikezela ngexabiso elihlekisayo ilungelo lokuphinda usasaze imixholo ebiza imali eninzi evela kuhlahlo lwabiwo-mali lukarhulumente waseRussia kunye nohlahlo lwabiwo-mali lwentengiso olufakwe kumaphephandaba aseRussia ziinkampani zikarhulumente ezifana neGazprom kunye nabanye abaninzi. Eli asilobali litsha, beliqhubeka ukusukela ngo-1993. "

Iintloko zezitishi zikamabonwakude "Primul eMoldova", "RTR-Moldova", "Accent-TV", "NTV-Moldova", "TV-6", "Orhei-TV" zabhena ngokuchasene nezenzo zabasemagunyeni enkundleni. .

Ngaba iMoldova iyayicinezela inkululeko yamajelo eendaba okanye inike isohlwayo sokuxhaphaza? (II)
Intloko yeSputnik yagxothwa eMoldova

Ngomhla we-13 kuSeptemba 2023, abasemagunyeni baseMoldova bagxotha Vitaly Denisov, intloko yeSputnik Moldova phantsi kwe-EU kunye ne-Moldovan sanctions. Waphinda wagwetywa iminyaka eli-10 yokungena kweli lizwe. I-General Inspectorate for Migration yeRiphabhlikhi inike ingxelo yokuba uDenisov wamkelwa njengomntu ongafunekiyo eMoldova ngenxa “imisebenzi ebeka emngciphekweni ukhuseleko lwesizwe.” Kamva, inkonzo yaseMoldova yase Radio Svoboda wafumanisa ukuba uDenisov unobudlelwane obuxengaxenga kakhulu nobuntatheli kwaye mhlawumbi ligosa lomsebenzi weZiko leNkonzo eKhethekileyo ye-72 (iyunithi yomkhosi 54777). Le yunithi iyaziwa ngokubandakanyeka kwiinaliti zolwazi kunye ne-disinformation kubaphulaphuli bangaphandle.

IMoscow isoyikisa

Nge-3 ka-Okthobha ka-2023, unozakuzaku waseMoldova eRashiya, uLilian Darii, wabizelwa kuye iSebe Lemicimbi Yangaphandle YaseRashiya. Umphathiswa watyhola iMoldova “ngokutshutshisa amajelo eendaba athetha isiRashiya ngempembelelo yezopolitiko,” ecaphula ukugxothwa kwentloko yesebe leendaba iSputnik Moldova, uVitaly Denisov, ngenxa yokunxulumana. kunye nobukrelekrele bomkhosi weRussian Federation.

UMbutho WaseRashiya wavala ukungena kwabantu abaninzi okunxulumene ngokuthe ngqo nokuthintelwa kwenkululeko yokuthetha namalungelo eentatheli zaseRashiya eMoldova, kwakunye nokuphembelela abantu abachasene neRashiya.

Ngomhla wama-24 ku-Okthobha ka-2023, i-Arhente yeendaba zaseRashiya TASS ingxelo yokuba iNkonzo yoLwazi kunye noKhuseleko yaseMoldova ivalele ukufikelela kwimithombo ye-Intanethi engaphezu kwe-20 yemithombo yeendaba yaseRashiya. Iqela labo likuluhlu lwezohlwayo ze-EU.

Ngomhla wama-30 kuOktobha 2023, umalathisi weNkonzo yoLwazi noKhuseleko yaseMoldova, uAlexandru Musteața, watyikitya isivumelwano. umyalelo ukuthintela ukufikelela kubasebenzisi eMoldova kwiindawo ze-31.

Ngaba iMoldova iyayicinezela inkululeko yamajelo eendaba okanye inike isohlwayo sokuxhaphaza? (II)
Sputnik Moldova

Kwangolo suku lunye, iKomishoni yeeMeko eziNgxamisekileyo yenza isigqibo ukunqumamisa iilayisensi zamajelo ama-6 eTV “okukhuthaza umdla wamazwe angaphandle”: amajelo eTV e-Orizont TV, i-ITV, iPrime, iPublika TV, iCanal 2 kunye neCanal 3.

Inkulumbuso yaseMoldova uDorin Recean uphawule kwiphepha lakhe likaFacebook “IMoldova iphantsi kohlaselo lwe-hybrid yiRussian Federation yonke imihla. Kwiiveki zakutshanje, ubunzulu bezoyikiso ezinjalo buye banda. IRashiya, ngokusebenzisa amaqela olwaphulo-mthetho olucwangcisiweyo, ifuna ukuphembelela unyulo lwasekhaya kunye nokunciphisa inkqubo yentando yesininzi. (…). La majelo eTV angaphantsi kwamaqela olwaphulo-mthetho asePlahotniuc naseShor, ajoyine iinzame zawo ezijolise ekudambiseni imeko yaseMoldova.. "

Ukuziphindezela, iMoscow yazisa i-ambassador yaseMoldova ukuvinjelwa kokungena kwi-Russian Federation "ngenani lamagosa eRiphabhliki yaseMoldova".

Ukuququmbela, kubalulekile ukukhankanya ukuba kwi-World Press Index kuquka amazwe angama-180, Abarhwebi ngaphandle kweeMida ibekwe eMoldova kwezi zikhundla zilandelayo kule minyaka mithathu idlulileyo: 89 ngo 2021, 40 ngaphakathi 2022 kunye ne28 2023. Ukongezelela, i-Amnesty International, i-Human Rights Watch kunye neKomiti yoKhuseleko lweeNtatheli zeendaba ziye zaqwalasela kwiingxelo zabo zokugqibela ukuba inkululeko yeendaba eMoldova ayiyona nto ibalulekileyo kwaye ayifanelekanga ukuba ihlanganiswe ngokuthe ngqo.

malunga Evgeniya Gidulianova

Evgeniia Gidulianova

Evgeniya Gidulianova unePh.D. kuMthetho kwaye wayenguNjingalwazi oDityaniswayo kwiSebe leNkqubo yoLwaphulo-mthetho ye-Odesa Law Academy phakathi kuka-2006 no-2021.

Ngoku uligqwetha kwimisebenzi yabucala kunye nomcebisi we-NGO esekwe eBrussels Human Rights Without Frontiers.

(*) Ilan Shor yi-oligarch eyazalelwa kwaSirayeli yaseMoldova kunye nezopolitiko. Ngo-2014, uShor “wayenomdla” a siskemu ebone i-US$1 yebhiliyoni yanyamalala kwiibhanki zaseMoldova, rokukhokelela kwilahleko epheleleyo elingana ne-12% ye-GDP yaseMoldova kunye nokubanjwa kwabo bangaphambili. Inkulumbuso uVlad Filat. NgoJuni 2017, wagwetywa iminyaka eyi-7.5 entolongweni engekho kuba buqhetseba kwaye ukurhwaphiliza imali kwaye ngomhla we-14 ku-Epreli 2023 isigwebo sakhe sanyuswa saba yiminyaka eyi-15. Zonke ii-asethi zikaShor zaseMoldova nazo zamiswa. Emva kokuchitha ixesha evalelwe endlwini wabalekela kuyo Sirayeli  ngo-2019, apho ahlala khona ngoku.

Nge-26 ka-Okthobha 2022, i eunited States wamnika isohlwayo ngenxa yokusebenza kwakhe "nabaphathi be-oligarchs abonakele kunye namaqumrhu aseMoscow ukudala udushe lwezopolitiko eMoldova". I-UK kunye ne-EU  ukwagunyazisa uShor. Iqela lakhe le-pro-Russian, le ȘOR Ipati, yavalwa yi INkundla yoMgaqo-siseko yaseMoldova nge-19 Juni 2023 emva kweenyanga ze mbhikisho eququzelelwe liqela lakhe. Ngokutsho kwenkundla, olu qhankqalazo lwenzelwe ukudodobalisa iMoldova kunye nokuphembelela a ubukuqo-mbuso ukuze kufakwe urhulumente we-pro-Russian.

- Ukukhangisa -

Okunye okuvela kumbhali

- UMXHOLO OPHELELEYO -indawo_img
- Ukukhangisa -
- Ukukhangisa -
- Ukukhangisa -indawo_img
- Ukukhangisa -

Funeka ufunde

Amanqaku amasha

- Ukukhangisa -