13.5 C
Brussels
ULwesibili, April 30, 2024
AsiaI-IRAQ, uKhadinali Sako ubalekela e-Baghdad uya e-Kurdistan

I-IRAQ, uKhadinali Sako ubalekela e-Baghdad uya e-Kurdistan

Isinyathelo esengeziwe esithathwayo ekwandeni kokubandlululwa kanye nokuntengantenga emphakathini wamaKrestu. Izokwenzani i-EU?

ISIVIVINYO: Ulwazi nemibono ekhiqizwe kabusha ezihlokweni yilabo abakushoyo futhi kuwumthwalo wabo siqu. Ukushicilelwa ku The European Times akusho ngokuzenzakalelayo ukuvumela umbono, kodwa ilungelo lokuwuveza.

IZINGUQUKO ZOKUNQAPHELA: Zonke iziqephu zendatshana ezikule sayithi zishicilelwa ngesiNgisi. Izinguqulo ezihunyushiwe zenziwa ngenqubo ezenzakalelayo eyaziwa ngokuthi ukuhumusha kwe-neural. Uma ungabaza, bheka njalo isihloko sokuqala. Ngiyabonga ngokuqondisisa.

Willy Fautre
Willy Fautrehttps://www.hrwf.eu
U-Willy Fautré, owayeyisikhulu esiphezulu kwiKhabhinethi yoMnyango Wezemfundo wase-Belgian kanye nasePhalamende lase-Belgian. Ungumqondisi we Human Rights Without Frontiers (HRWF), i-NGO ezinze e-Brussels ayisungula ngo-December 1988. Inhlangano yakhe ivikela amalungelo abantu jikelele ngokugxila okukhethekile kubantu abancane bezinhlanga nezenkolo, inkululeko yokukhuluma, amalungelo abesifazane kanye nabantu be-LGBT. I-HRWF izimele kunoma iyiphi inhlangano yezepolitiki nanoma iyiphi inkolo. UFautré wenze umsebenzi wokuthola iqiniso ngamalungelo abantu emazweni angaphezu kuka-25, okuhlanganisa nasezifundeni eziyingozi njengase-Iraq, eNicaragua yamaSandinist noma ezindaweni eziphethwe yiMaoist eNepal. Ungumfundisi emanyuvesi emkhakheni wamalungelo abantu. Ushicilele izihloko eziningi kumajenali asenyuvesi mayelana nobudlelwano phakathi kombuso nezinkolo. Uyilungu le-Press Club eBrussels. Ungummeli wamalungelo abantu e-UN, ePhalamende LaseYurophu nase-OSCE.

Isinyathelo esengeziwe esithathwayo ekwandeni kokubandlululwa kanye nokuntengantenga emphakathini wamaKrestu. Izokwenzani i-EU?

NgoLwesihlanu zingama-21 kuJulayi, uMbhishobhi uSako weSonto LamaKatolika LamaKhaledi wafika e-Erbil ngemva kokuhoxiswa kwakamuva kwesimemezelo esibalulekile esiqinisekisa isikhundla sakhe esisemthethweni nokuvikeleka kwakhe njengomholi wenkolo. Lapho efuna indawo ephephile, wamukelwa ngemfudumalo iziphathimandla zamaKurd.

Ngomhla zi-3 kuJulayi, uMongameli wase-Iraq u-Abdul Latif Rashid wahoxisa isimemezelo sikamongameli esikhethekile esakhishwa ngo-2013 ngowayengumongameli uJalal Talabani esanikeza uKhadinali Sako amandla okuphatha izindaba zamaKhaledi futhi wamamukela ngokusemthethweni njengenhloko yeSonto LamaKatolika lamaKhaledi.

Esitatimendeni esisemthethweni, ihhovisi likaMengameli wase-Iraq lisivikele isinqumo sokuhoxiswa komthetho kamongameli, lathi asinasisekelo kumthethosisekelo njengoba imithetho kamongameli ikhishelwa kuphela labo abasebenza ezikhungweni zikahulumeni, ezindlini zongqongqoshe, noma emakomitini kahulumeni. 

“Impela, isikhungo sezenkolo asithathwa njengesikahulumeni, umfundisi ophethe akathathwa njengesisebenzi sikahulumeni, ukuze akhiphe isimemezelo sokuqokwa kwakhe,” sifundeka kanjalo isitatimende sikamongameli. 

Ngokusho komthombo wezindaba waseKurdish uRudaw, isinqumo sikamongameli wase-Iraq size ngemuva kokuhlangana noRayan al-Kaldani, inhloko ye-Babylon Movement, iqembu lezepolitiki elineqembu lezempi elibizwa nge-“Babylon Brigades”, elizisholo ukuthi lingamaKristu kodwa empeleni lisebenzisana ne-pro-Iranian Popular Mobilization Forces (PMF) kanye ne-Islamic Revolutionary Guard Corps (IR). Inhloso ka-Al-Kaldani wukubekela eceleni i-Patriarchate yamaKhaledi futhi athathe indima yokumela amaKristu ezweni.

Isinqumo sikamongameli wase-Iraq sengeza kwezinye izenzakalo ezimbi eziholela ngokusobala ekunyamaleni okuhleliwe komphakathi wamaKrestu ezindaweni zawo zomlando e-Iraq.

Okukhathazayo ikakhulukazi

  • ukuthathwa komhlaba ngokungemthetho endaweni yobuKristu yaseNineve Plain;
  • imithetho emisha yokhetho ethinta ukwabiwa kwezihlalo ezibekelwe abamele ukhetho abangamaKristu;
  • ukuqoqwa kwedatha nguhulumeni wase-Iraq ukuze akhe “isizindalwazi” semiphakathi yamaKrestu;
  • abezindaba kanye nomkhankaso wezenhlalo wokucekela phansi isithunzi sikaKhadinali Sako;
  • ukuqaliswa komthetho ovimbela ukungenisa nokudayiswa kotshwala, okuhlanganisa newayini elidingekayo emisebenzini yokukhulekela yemiphakathi yamaKrestu.

UKhadinali Sako kanye neBabylon Movement

UKhadinali Sako, owahlela uhambo oluyingqophamlando lukaPapa uFrancis e-Iraq ngo-2021, waqokwa njengoKhadinali weBandla lamaKhatholika lamaKhatholika ngupapa eVatican ngo-2018.

USako kanye neBabylon Movement eholwa nguKildani, osolwa ngokuba yimbangela yokuhoxiswa kwesinqumo sikamongameli, sekunesikhathi eside bebambene phezulu nempi yamagama.

Ngakolunye uhlangothi, inzalamizi ihlale igxeka umholi wamasosha ngokuzisholo ukuthi umele izithakazelo zamaKristu naphezu kokuba iqembu lakhe lawina izihlalo ezine kwezinhlanu ezinikezwe amaKristu okhethweni lwasephalamende yase-Iraq yango-2021. Abazongenela ukhetho babesekelwa kabanzi futhi ngokusobala amabutho ezombusazwe amaShiite ahlangene ne-Iran kulowo mfelandawonye ongezona ezemvelo.

Ngakolunye uhlangothi, uKildani usole uSako ngokungena kwezombusazwe nokulimaza isithunzi seBandla lamaKhaledi.

U-Kildani ukhiphe isitatimende esola uSako ngokuthuthela esifundeni saseKurdistan "ebalekela ukubhekana namajaji ase-Iraq emacaleni abekwe wona." 

U-Kildani uphinde waphika ukuthi uSako wabiza inhlangano yakhe njengeqembu. “Siyinhlangano yepolitiki asiwona ama-brigades. Siyiqembu lezepolitiki elibamba iqhaza kwezepolitiki futhi siyingxenye yeRunning the State Coalition,” sifundeka isitatimende. 

UKhadinali Sako ebaleka eBaghdad

Encishwe noma yikuphi ukuqashelwa okusemthethweni, uKhadinali Sako umemezele ukusuka kwakhe e-Baghdad ukuya e-Kurdistan esitatimendeni sabezindaba esikhishwe ngomhla ziyi-15 kuJulayi. Isizathu sokuthi anikeze umkhankaso obhekiswe kuye kanye nokushushiswa komphakathi wangakubo.

Ekuqaleni kukaMeyi, inhloko yeBandla lamaKhaledi wazithola esenkabeni yomkhankaso wabezindaba onolaka, kulandela izitatimende zakhe ezibucayi mayelana nokumelwa kwezepolitiki kwedlanzana lobuKristu lase-Iraq. UPatriarch Sako ukugxekile ukuthi iningi lamaqembu ezepolitiki athatha izihlalo ephalamende ezibekelwe umthetho abantu abambalwa, okuhlanganisa namaKrestu.

Esikhathini esingangonyaka esidlule, ekuvulweni kwesinodi yaminyaka yonke yababhishobhi bamaKhaledi eBaghdad ngomhla zingama-21 kuNcwaba, uKhadinali Sako waveza isidingo soshintsho ekucabangeni kanye “nesimiso sezwe” sezwe lakhe, lapho “ifa lamaSulumane lenze amaKristu abe izakhamuzi ezisezingeni lesibili futhi avumela ukuqhwagwa kwempahla yawo”. Ushintsho uPapa uFrancis ayevele elubize ngoMashi 2021, ohambweni lwakhe lokuya kuleli.

Izehlakalo zakamuva kusukela ngoMeyi e-Iraq zibonisa ukuthi abantu abangaba ngu-400,000 abathembekile emphakathini wamaKhatholika amaKhaledi basengozini engakanani.

Abanye bathi uPatriarch Sako bekufanele alandele isibonelo sikaMengameli wase-Ukraine uZelensky, owenqaba ukubaleka ngetekisi wakhetha ukuhlala nabantu bakhe futhi alwe ngasohlangothini lwayo nabahlaseli baseRussia kodwa ngokujwayelekile, kwaba nokukhala ezweni lonke emphakathini wamaKrestu nangale kwayo mayelana nomthetho kamongameli.

Isililo ezweni lonke nasemhlabeni jikelele

Lesi sinqumo sasusa umsindo ezweni lonke kumalungu nabaholi bomphakathi wamaKrestu, abagxeka iqhinga likamengameli wase-Iraq balichaza njengokuhlasela okuqondile uCardinal Sako, umuntu ohlonishwa kakhulu emphakathini wakhe nasemhlabeni jikelele. 

Izakhamizi zase-Ainkawa, isifunda esinamakholwa amaningi esisemaphethelweni asenyakatho ye- I-Erbil idolobha, ligcwele umgwaqo phambi kweKhathedrali laseSaint Joseph ezinsukwini ezimbalwa ezedlule bebhikishela lokho abakubiza ngokuthi “ukwephulwa okusobala nokuphelele” komphakathi wabo.

“Leli yisu lezepolitiki lokuthatha okusele kwalokho amaKrestu akushiye e-Iraq nase-Baghdad nokubaxosha. Ngeshwa, lokhu kubhekiselwa kumaKristu futhi kuwusongo emalungelweni awo,” uDiya Butrus Slewa, isishoshovu esiholayo samalungelo abantu kanye nedlanzana lase-Ainkawa, etshela i-Rudaw English. 

Eminye imiphakathi yamaMuslim nayo yazwakalisa ukusekela kwayo kuPatriarch Sako. IKomidi Lezazi ZamaSulumane zase-Iraq, igunya eliphakeme kakhulu lamaSunni ezweni, lizwakalise ubumbano lwalo naye futhi lagxeka isimo sengqondo sikaMongameli weRiphabhulikhi. Isikhulu esiphezulu samaShiite e-Iraq, u-Ayatollah Ali Al Sistani, naye umemezele ukweseka kwakhe inzalamizi yamaKhaledi futhi unethemba lokuthi uzobuyela ekomkhulu lakhe eBaghdad ngokushesha okukhulu.

I-L'Œuvre d'Orient, enye yezinhlangano ezisiza kakhulu zeBandla lamaKhatholika esiza amaKrestu aseMpumalanga, izwakalise ukukhathazeka okukhulu ngesinqumo sikahulumeni wase-Iraq sokuhoxisa ukuhlonishwa kwezwe kwegunya likaKhadinali Sako lokuphatha iBandla lamaKhaledi kanye nempahla yalo.

Esitatimendeni esikhishwe ngomhla ziyi-17 kuJulayi, I-L'Œuvre d'Orient unxuse uMengameli wase-Iraq u-Abdel Latif Rashid ukuthi aguqule lesi sinqumo.

“Eminyakeni eyisishiyagalolunye ngemva kokuhlasela (kwe-ISIS), amaKristu ase-Iraq asongelwa imidlalo yangaphakathi yezombangazwe,” kuzikhalela. I-L'Œuvre d'Orient, osekuphele iminyaka engaba ngu-160 esiza amaBandla aseMpumalanga eMpumalanga Ephakathi, oPhondweni lwe-Afrika, eMpumalanga Yurophu naseNdiya.

I-EU ukuthi ithule?

Ngomhla ziyi-19 kuNdasa, uMkhandlu Wokubambisana phakathi kwe-European Union kanye ne-Iraq ubambe umhlangano wawo wesithathu, ngemuva kokuma iminyaka eyisikhombisa ngenxa yesimo esibizwa ngokuthi isimo esiyinkimbinkimbi ngaleso sikhathi e-Iraq kanye nomthelela we-COVID-19.

Umhlangano ubuholwa nguMmeleli Omkhulu Wezindaba Zangaphandle Nenqubomgomo Yezokuphepha, Josep Borrell. UNgqongqoshe Wezangaphandle, Fuad Mohammed Hussein, wahola ithimba lase-Iraqi.

Josep Borrell, Ummeleli Omkhulu Wezindaba Zangaphandle Nenqubomgomo Yezokuphepha, ucashunwe ethi esitatimendeni esisemthethweni: “Uhulumeni wase-Iraq ungathembela osizweni lwethu - ukuze kuzuze abantu base-Iraq, kodwa futhi ngenxa yokuzinza kwesifunda. Ngoba yebo, sibonga kakhulu indima eyakhayo ye-Iraq kulesi sifunda.

UMkhandlu Wokubambisana kukhulunywe ngakho intuthuko e-Iraq kanye nase-EU, izindaba zesifunda nokuvikeleka, kanye izihloko ezifana nokufuduka, intando yeningi namalungelo abantu, ezohwebo namandla. Amagama athi “amalungelo abantu” anyamalala eSitatimendeni sokugcina se-EU-Iraq kodwa kwathathelwa indawo “ukungacwasi”, “umthetho” kanye “nokuphatha okuhle.”

Nokho lokhu kuseyisisekelo esiqinile sokuthi izikhungo ze-EU zibize uMongameli wase-Iraq mayelana nokucwaswa okwandayo kanye nokuba ntekenteke komphakathi wamaKrestu, intuthuko yakamuva kakhulu ukuphucwa isikhundla sezwe nesenhlalo sikaKhadinali Sako. Lesi isikhonkwane sokugcina ebhokisini lomphakathi wamaKrestu ngemuva komkhankaso wenkundla yezokuxhumana omelene noMbhishobhi wamaKhaledi, ukuthengwa kwezindawo zobuKristu ngokungemthetho, isizindalwazi esisolisayo samaKristu kanye nokuvinjelwa okuzayo kwewayini kwenqwaba. Kudingeka uhlelo oluphuthumayo olufana nalolo olumayelana nokusinda kwedlanzana le-Yezidi.

Izokwenzani i-EU ukugwema ukufa kancane kancane kweqembu elincane lenkolo?

- Ukukhangisa -

Okuningi okuvela kumbhali

- OKUQUKETHWE OKUKHETHEKILE -indawo_img
- Ukukhangisa -
- Ukukhangisa -
- Ukukhangisa -indawo_img
- Ukukhangisa -

Kumelwe ufunde

Izihloko zakamuva

- Ukukhangisa -