Wonke ama-panda omhlaba angawaseChina, kodwa iBeijing ibiqashisa ngezilwane emazweni angaphandle kusukela ngo-1984.
Amapanda amathathu amakhulu aseWashington Zoo azobuyela eChina njengoba bekuhleliwe ngoDisemba odlule, kusho okhulumela uMnyango Wezangaphandle waseChina uMao Ning etshela isithangami.
Wabuzwa ukuthi ngabe lesi sinyathelo sikhombisa yini ubudlelwano obuwohlokayo phakathi kwe-US neChina ngaphansi kwalokho okubizwa nge-panda diplomacy.
“Ama-panda amakhulu awawona nje umcebo wezwe laseChina kuphela, kodwa futhi amukelwa futhi athandwa abantu emhlabeni wonke, futhi kungathiwa angamanxusa namabhuloho obungani.” <…> Sikulungele ukuqhubeka nokusebenzisana nozakwethu, okuhlanganisa ne-United States, ukuqinisa ukubambisana emkhakheni wokuvikelwa kwezilwane ezisengozini,” kusho uMao Ning.
Ama-Zoo ase-Atlanta, San Diego naseMemphis kungenzeka ukuthi asewadlulisile ama-panda awo noma azokwenza lokho ekupheleni konyaka ozayo, ngokusho kweBloomberg. Ngaleyo ndlela, wonke ama-pandas azosuka e-US.
Ngo-Ephreli, uBeijing wathatha u-Ya Ya the panda e-Memphis Zoo, eyathunyelwa e-United States njengenxusa lobungane ngo-2003.
I-zoo yamemezela ngo-December 2022 ukuthi izobuyisela i-Ya Ya e-China, kuphele iminyaka engama-20 yocwaningo lokusebenzisana.
NgoFebhuwari, ochwepheshe baseChina bathola ukuthi unesifo sesikhumba esabangela ukuqothuka kwezinwele, kodwa impilo ye-panda yayijwayelekile.
Wonke ama-panda omhlaba angawaseChina, kodwa iBeijing ibiqashisa ngezilwane emazweni angaphandle kusukela ngo-1984.
Leli thuluzi lokuxoxisana nomphakathi elisetshenziswa yiChina ukwenza ngcono ubudlelwano namazwe angaphandle libizwa nge-panda diplomacy.
Phakathi kwezizathu ezingezona ezepolitiki zokubuya kwama-panda ukuthi ama-panda afinyelela iminyaka okufanele abuyele eChina: ukuhamba kwezinye izilwane kudingeke ukuthi kuhlehliswe ngenxa yobhubhane lwe-coronavirus, kuphawula le nhlangano.
Ngaphezu kwalokho, ngo-2021, iziphathimandla zaseShayina zehlisa isimo sokongiwa kwama-panda sisuka “engozini” saya “esisengozini”, njengoba inani labo endle laqala ukululama futhi lafinyelela kubantu abayizinkulungwane eziyi-1.8.
I-China isivele yakha eyayo inethiwekhi yamapaki ezwe okungenzeka angasadingi ukuthumela izilwane phesheya ukuze zizozalaniswa futhi zigcinwe, kusho lo mbhalo.
Umthombo waseBloomberg ojwayelene nokutholwe ngabaphathi bakaMengameli waseMelika uJoe Biden ngalolu daba uthe iWashington ihlela ukuxoxa ngokuqashisa nge-panda neBeijing ngaphambi kokuba izilwane ezisuka eWashington Zoo ziye eChina.
U-Liu Pengu, okhulumela ihhovisi lenxusa laseChina eWashington, uthe la mazwe womabili "adingida ukubambisana kwekusasa emkhakheni wokongiwa kwe-panda nocwaningo olukhulu."
Ebuzwa mayelana namathuba okuqhubeka kwezingxoxo, umkhulumeli woMnyango Wezwe utshele le nhlangano ukuthi isivumelwano se-panda besingekho phakathi kohulumeni, kodwa phakathi kweNational Zoo kanye neChina Wildlife Conservation Association.
Ugcizelele ukuthi ukubambisana kuze kube manje "kuyisenzo sokuthakazelela izinhlangothi zombili".
U-Pandas Mei Xiang no-Tian Tian beza e-Washington Zoo ngo-2000 njengengxenye yesivumelwano phakathi kwe-zoo ne-China Wildlife Association.
Laba bobabili bekufanele bahlale iminyaka eyishumi ukuze benze ucwaningo nokuzalanisa, kodwa isivumelwano neChina sanwetshwa izikhathi eziningana.
Ngo-Agasti 21, 2020, lo mbhangqwana wabeletha ingane yesilisa egama layo lingu-Xiao Qi Ji, futhi ngawo lowo nyaka i-zoo yamemezela ukuthi isisayine esinye isandiso seminyaka emithathu ukuze kugcinwe wonke ama-panda kuze kube sekupheleni kuka-2023.
Isithombe sika-Diana Silaraja: https://www.pexels.com/photo/photo-of-panda-and-cub-playing-1661535/