Għadna kemm kellna l-opportunità li nintervistaw tnejn mill-akkademiċi li jaħdmu fuq il-proġett Ukren "Religion on Fire", Anna Mariya Basauri Ziuzina u Lillia Pidgorna, proġett deskritt fl-artiklu "Ir-Russja qed teqred primarjament il-Knejjes tagħha stess fl-Ukrajna".
LB: X'inhu l-iskop ta' "Reliġjon fuq in-Nar" u x'tistenna minnu?
AMBZ u LP: L-għan ewlieni tal-proġett "Reliġjon fuq Nar” huwa li tiddokumenta d-delitti tal-gwerra tar-Russja kontra bini ddedikat għar-reliġjon, kif ukoll kontra mexxejja reliġjużi ta’ diversi denominazzjonijiet. Sabiex dawk responsabbli għal delitti tal-gwerra jitressqu quddiem il-ġustizzja, id-dokumentazzjoni u l-ġbir tal-evidenza tad-delitti huma kruċjali. Filwaqt li nżommu dan f'moħħna, it-tim tagħna jikkoopera mal-avukati u nittamaw li d-dejta miġbura minna tintuża fil-qrati Ukraini u internazzjonali bħala evidenza ta' delitti tal-gwerra. Minbarra ksur drammatiku bħal dan tal-liġi umanitarja internazzjonali bħall-qtil u l-ħtif ta' persunal reliġjuż u l-qerda ta' faċilitajiet reliġjużi, aħna niddokumentaw ukoll il-każijiet ta' serq ta' oġġetti reliġjużi u l-użu tagħhom b'għan militari, li huma wkoll eżempji ta' ksur tal-liġi mill-forzi Russi. Il-materjali li niġbru jistgħu jintużaw ukoll fi studji futuri tal-impatt tal-gwerra fuq il-komunitajiet reliġjużi ta Ukraina, fit-tħejjija ta' rapporti għall-organizzazzjonijiet lokali u internazzjonali, u bħala prova li r-Russja ma tattakkax biss oġġetti militari kif spiss jiddikjaraw l-uffiċjali tagħhom.
Li nkunu grupp ta’ akkademiċi, li ddedikaw ħajjitna biex nistudjaw u ngħallmu dwar id-diversità reliġjuża fi Ukraina, se nużaw – u qed nużaw issa – il-materjali miġbura biex nedukaw lin-nies dwar il-ħsara li din il-gwerra qed tagħti lil diversi komunitajiet reliġjużi tal-Ukrajna. Qed nanalizzaw il-materjali miġbura u nissuġġerixxu modi kif l-Ukrajna tista’ tirrestawra l-ħajja reliġjuża għanja tagħha wara r-rebħa tagħna.
LB: Għaliex u kif taħseb li s-sejbiet tal-proġett tiegħek huma ta' għajnuna biex jiġi stabbilit li l-Federazzjoni Russa hija ħatja ta' delitti tal-gwerra? Kif tistabilixxi l-intenzjoni meta tiddokumenta l-attakki fuq il-faċilitajiet u l-persunal reliġjużi?
AMBZ u LP: Nemmnu bis-sħiħ li d-dokumentazzjoni tad-delitti tal-gwerra tgħin biex jiġi żgurat li n-nies kollha responsabbli għalihom jitressqu quddiem il-ġustizzja, u tiġi żgurata l-ġustizzja għall-vittmi u s-superstiti tal-atroċitajiet. Filwaqt li niddokumentaw kwalunkwe każ partikolari relatat mal-ħsara u l-qerda ta’ bini reliġjuż, nippruvaw nanalizzaw it-tip tal-bumbardament billi nużaw id-dejta kollha li għandna u niġbru l-evidenza kollha ta’ attakki intenzjonati. Għalkemm ir-riżultati uffiċjali tal-investigazzjoni tal-attakki fuq faċilitajiet reliġjużi għadhom ma ġewx ippubblikati, nafu dwar mill-inqas 5 oġġetti reliġjużi li kienu miri speċjali u għalhekk inqerdu deliberatament mill-armata Russa. Biex nistabbilixxu attakki intenzjonati, aħna nanalizzaw il-fatturi li ġejjin:
- xhieda ta’ xhieda oculari, kemm ippubblikati kif ukoll miġbura waqt l-investigazzjonijiet tagħna stess fuq il-post fir-reġjun ta’ Kyiv. Testimonjanzi bħal dawn juru li eż. knisja ta 'San Ġorġ fir-raħal ta' Zavorychy (reġjun ta 'Kiev), monument storiku tas-seklu XIX, inqerdet fis-7 ta' Marzu, 2022 minn nar immirat.
- il-fatt li bini reliġjuż kien imqaxxar b'magna gun, speċjalment fil-punt blank range. Dan il-fatt jipprova li l-faċilità reliġjuża kienet mira, dak huwa l-każ għall-knisja ta 'Santa Paraskeva fir-raħal ta' Druzhnya (reġjun ta 'Kyiv), fejn kappella fit-triq kienet imqaxxra b'magna tal-pistola.
- il-fatt li oġġett reliġjuż kien sparat minn ġewwa. Dak hu l-każ għall-knisja ta’ San Dymytrii Rostovsky f’Makariv (reġjun ta’ Kiev), fejn ġew sparati ikoni ta’ ġewwa.
Nixtiequ niddeskrivu li kwalunkwe attakk fuq bini reliġjuż jirriżulta f'rovina tal-wirt kulturali u spiritwali u jirrestrinġi l-libertà reliġjuża, li hija pprojbita mil-liġi umanitarja internazzjonali.
Il-qtil volontarju u t-teħid ta' ostaġġi ta' ċivili huma kkunsidrati bħala ksur gravi tal-Konvenzjonijiet ta' Ġinevra. Għalissa nafu dwar mill-inqas 26 każ meta persunal reliġjuż inqatel b’bumbardamenti, sparat b’armi awtomatiċi jew maħtuf. Wieħed mill-aktar każi magħrufa ta’ qtil volontarju tas-saċerdot huwa l-qtil ta’ Fr. Rostyslav Dudarenko fil-5 ta’ Marzu 2022 fir-raħal ta’ Yasnohorodka (reġjun ta’ Kiev). Skont bosta provi ta’ xhieda fl-għajnejn, huwa nqatel b’tiri ta’ armament mis-suldati Russi meta kienu qed jinvadu r-raħal, u Fr. Rostyslav għolla salib fuq rasu, ipprova jersaq lejhom.
Sa fejn aħna kkonċernati, ma nistgħux nistabbilixxu l-intenzjoni li jitwettaq reat, dan isir mill-qorti. Iżda nistgħu nipprovdu lill-avukati b'informazzjoni massima dwar każ speċifiku, li nżommu mal-fatti, ipprovduti minn sorsi affidabbli u xhieda tal-għajnejn, li jistgħu jintużaw biex jipprovaw din l-intenzjoni.
LB: X'tixtieq li jagħmlu l-istati Ewropej dwar din is-sitwazzjoni speċifikament? X'inhi s-sejħa tiegħek?
AMBZ u LP: Aħna nesperjenzaw għajnuna u appoġġ kostanti minn pajjiżi Ewropej u aħna grati immens għal dan. U sabiex issir ġustizzja, nixtiequ li l-Istati Ewropej, l-ewwel, iżommu l-attenzjoni fuq id-delitti tal-gwerra mwettqa mill-forzi Russi fl-Ukraina, biex ixerrdu informazzjoni veritiera u bbażata fuq l-evidenza dwar il-ksur tagħhom tad-dritt umanitarju internazzjonali.
It-tieni, biex jippromwovi sanzjonijiet kontra figuri reliġjużi Russi li għandhom rwol importanti fil-gwerra billi jappoġġjawha, sejħa għall-kontinwazzjoni tal-ostilitajiet, u ħafna drabi, bl-użu tal-influwenza tagħhom fuq il-mases, iħeġġiġhom biex jipparteċipaw fil-premju promettenti tal-gwerra fis-sema. U nappellaw lill-pajjiżi Ewropej biex ikomplu jappoġġjaw lill-Ukrajna. Nifhmu li biż-żmien isir aktar diffiċli li tagħmel dan, naraw is-sagrifiċċju Ewropa qed tagħmel biex tappoġġja lill-Ukrajna u aħna grati għal dan. Imma se nirrepetu għal darb'oħra u għal darb'oħra: ir-Russja qed tikkommetti delitti tal-gwerra kontra r-reliġjonijiet fl-Ukrajna u neħtieġu l-appoġġ kollu tiegħek biex inwaqqfuh. Għandna bżonn l-appoġġ kollu biex niġġieldu għal-libertà u d-demokrazija, għax id-diversità reliġjuża hija pedament tas-soċjetà demokratika.
