Ni Prof. AP Lopukhin
Mateo 6:12. at patawarin mo kami sa aming mga utang, gaya ng pagpapatawad namin sa mga may utang sa amin;
Ang pagsasalin ng Ruso ay tumpak, kung aminin lamang natin na "umalis tayo" (sa Slavic Bible) - ang ἀφίεμεν ay talagang nakatakda sa kasalukuyang panahunan, at hindi sa aorist (ἀφήκαμεν), tulad ng sa ilang mga codex. Ang salitang ἀφήκαμεν ay mayroong "pinakamahusay na pagpapatunay". Ang Tischendorf, Elford, Westcote, Hort ay naglagay ng ἀφήκαμεν - "umalis kami", ngunit ang Vulgate ay ang kasalukuyan (dimittimus), pati na rin si John Chrysostom, Cyprian at iba pa. Samantala, ang pagkakaiba ng kahulugan, depende sa kung tatanggapin natin ito o ang pagbabasa na iyon, ay makabuluhan. Patawarin mo kami sa aming mga kasalanan, dahil kami mismo ay nagpapatawad o nagpatawad na. Maiintindihan ng sinuman na ang huli ay, wika nga, mas kategorya. Ang kapatawaran ng mga kasalanan ay itinakda natin bilang isang kondisyon para sa kapatawaran ng ating sarili, ang ating makalupang gawain dito ay nagsisilbing huwaran para sa gawain ng langit.
Ang mga imahe ay hiniram mula sa mga ordinaryong nagpapahiram na nagpapahiram ng pera, at mga may utang na tumatanggap nito at pagkatapos ay ibinalik ito. Ang talinghaga ng mayaman ngunit maawaing hari at walang awa na may utang ay maaaring magsilbing paliwanag sa petisyon (Mt. 18:23-35). Ang salitang Griyego na ὀφειλέτης ay nangangahulugang isang may utang na dapat magbayad sa isang tao ὀφείλημα, utang ng pera, pera ng ibang tao (aes alienum). Ngunit sa mas malawak na kahulugan, ang ὀφείλημα sa pangkalahatan ay nangangahulugan ng anumang mga obligasyon, anumang pagbabayad, na ibigay, at sa lugar na isinasaalang-alang ang salitang ito ay inilalagay sa lugar ng salitang "kasalanan", "krimen" (ἀμαρτία, παράπτωμα). Ang salita ay ginamit dito sa modelo ng Hebrew at Aramaic na "lov", na nangangahulugang parehong utang (debitum) at pagkakasala, krimen, kasalanan (¬¬ culpa, reatus, peccatum).
Ang pangalawang pangungusap ("bilang tayo ay nagpapatawad" at iba pa) ay matagal nang humantong sa mga interpreter sa matinding kahirapan. Una sa lahat, tinalakay nila kung ano ang dapat unawain sa salitang “paano” (ὡς), kung ito ay gagawin sa mahigpit na kahulugan o sa mas madaling kahulugan, kaugnay ng mga kahinaan ng tao. Ang pag-unawa sa pinakamahigpit na kahulugan ay nagpanginig sa maraming manunulat ng simbahan sa katotohanan na ang mismong laki o dami ng banal na kapatawaran sa ating mga kasalanan ay ganap na tinutukoy ng laki ng ating sariling kakayahan o kakayahang magpatawad sa mga kasalanan ng ating kapwa. Sa madaling salita, ang banal na awa ay binibigyang kahulugan dito sa pamamagitan ng awa ng tao. Ngunit dahil ang isang tao ay hindi kaya ng parehong awa na katangian ng Diyos, ang posisyon ng nagdarasal, na hindi nagkaroon ng pagkakataong makipagkasundo, ay nagpanginig at nanginig sa marami.
Ang may-akda ng akdang "Opus imperfectum in Matthaeum" na iniuugnay kay St. John Chrysostom ay nagpapatotoo na sa sinaunang Simbahan ang mga ganap na nanalangin ay tinanggal ang pangalawang pangungusap ng ikalimang petisyon. Isang manunulat ang nagpayo: “Sa pagsasabi nito, oh tao, kung gagawin mo ito, ibig sabihin, manalangin, isipin ang sinabi: “Nakakatakot ang mahulog sa mga kamay ng Diyos na Buhay” (Heb. 10:31). Ang ilan, ayon kay Augustine, ay sinubukang gumawa ng ilang uri ng paglihis at sa halip na mga kasalanan ay naunawaan nila ang mga obligasyon sa pananalapi. Lumilitaw na nais ni Chrysostom na alisin ang kahirapan nang ipahiwatig niya ang pagkakaiba sa mga relasyon at mga kalagayan: “Ang pagpapalaya sa simula ay nakasalalay sa atin, at ang paghatol na ibinibigay sa atin ay nakasalalay sa ating kapangyarihan. Kung anong paghatol ang iyong ihatol sa iyong sarili, ang parehong paghatol na aking ihatol sa iyo. Kung patatawarin mo ang iyong kapatid, matatanggap mo ang parehong benepisyo mula sa Akin – bagama't ang huli na ito ay talagang mas mahalaga kaysa sa una. Nagpapatawad ka sa iba dahil ikaw mismo ay nangangailangan ng kapatawaran, at pinatawad ng Diyos ang Kanyang sarili nang hindi nangangailangan ng anuman. Pinatatawad mo ang isang kapatid, at pinatawad ng Diyos ang isang alipin, nagkasala ka ng hindi mabilang na mga kasalanan, at ang Diyos ay walang kasalanan. Alam din ng mga modernong iskolar ang mga paghihirap na ito at sinisikap nilang ipaliwanag ang salitang "paano" (ὡς), na tila tama, sa bahagyang pinalambot na paraan. Ang isang mahigpit na pag-unawa sa particle na ito ay hindi pinapayagan ng konteksto. Sa ugnayan ng Diyos at tao, sa isang banda, at tao at tao, sa kabilang banda, walang ganap na pagkakapantay-pantay (paritas), kundi isang pagkakatulad lamang ng argumento (similitudo rationis). Ang hari sa talinghaga ay nagpapakita ng higit na awa sa alipin kaysa sa alipin sa kanyang kasama. Maaaring isalin ang Ὡς bilang “tulad ng” (similiter). Ang ibig sabihin dito ay isang paghahambing ng dalawang aksyon ayon sa uri, hindi ayon sa antas.
Konklusyon
Sabihin natin na ang ideya ng kapatawaran ng mga kasalanan mula sa Diyos sa ilalim ng kondisyon ng kapatawaran ng mga kasalanan ng ating kapwa ay, tila, hindi bababa sa paganismo. Ayon kay Philostratus (Vita Apollonii, I, 11), iminungkahi at inirerekomenda ni Apollonius ng Tyana na ang mananamba ay bumaling sa mga diyos na may ganitong pananalita: “Kayo, o mga diyos, bayaran ninyo ang aking mga utang, – ang aking nararapat” (ὦς θεοί, δοίητέ μοι τὰ ὀφειλόμενα).
Mateo 6:13. at huwag mo kaming ihatid sa tukso, kundi iligtas mo kami sa masama. Sapagkat iyo ang kaharian at ang kapangyarihan at ang kaluwalhatian magpakailanman. Amen.
Ang mga salitang "at huwag dalhin" ay agad na nilinaw na ang Diyos ay humahantong sa tukso, may dahilan ito. Sa madaling salita, kung hindi tayo mananalangin, maaari tayong mahulog sa tukso mula sa Diyos, na siyang magdadala sa atin dito. Ngunit posible ba at paano posible na maiugnay ang gayong bagay sa Kataas-taasang Tao? Sa kabilang banda, ang gayong pag-unawa sa ikaanim na petisyon, tila, ay sumasalungat sa mga salita ni Apostol Santiago, na nagsasabing: “sa tukso (sa panahong iyon, sa gitna ng tukso) walang sinuman ang nagsabi: Tinutukso ako ng Diyos, sapagkat Ang Diyos ay hindi tinutukso ng kasamaan at Siya rin ay hindi tinutukso ang sinuman” (Santiago 1:13). Kung gayon, bakit manalangin sa Diyos upang hindi Niya tayo dalhin sa tukso? Kahit walang panalangin, ayon sa apostol, hindi niya tinutukso ang sinuman at hindi siya tutukso ng sinuman. Sa ibang lugar ang apostol ding iyon ay nagsabi: “Mga kapatid ko, tanggapin ninyong may malaking kagalakan kapag kayo ay nahuhulog sa iba't ibang tukso” (Santiago 1:2). Mula dito maaari nating tapusin na, sa hindi bababa sa ilang mga kaso, ang mga tukso ay kapaki-pakinabang, at samakatuwid ay hindi na kailangang manalangin para sa pagpapalaya mula sa kanila. Kung babaling tayo sa Lumang Tipan, makikita natin na “tinukso ng Diyos si Abraham” (Gen. 22:1); “Muling nag-alab ang galit ng Panginoon laban sa mga Israelita, at hinimok niya si David sa kanila na sabihin, Yumaon ka, bilangin mo ang Israel at Juda” (2 Sam. 24:1; cf. 1 Chr. 21:1). Hindi natin ipapaliwanag ang mga kontradiksyon na ito kung hindi natin aaminin na pinahihintulutan ng Diyos ang kasamaan, bagama't hindi Siya ang may-akda ng kasamaan. Ang sanhi ng kasamaan ay ang malayang pagpapasya ng mga malayang nilalang, na nahahati sa dalawa bilang resulta ng kasalanan, ibig sabihin ay tumatagal ng alinman sa mabuti o masamang direksyon. Dahil sa pagkakaroon ng mabuti at masama sa mundo, nahahati din ang mga aksyon o phenomena ng mundo sa masama at mabuti, ang kasamaan ay lumilitaw na parang labo sa malinis na tubig o parang lason na hangin sa malinis na hangin. Ang kasamaan ay maaaring umiral nang independyente sa atin, ngunit maaari tayong maging mga kalahok dito dahil sa katotohanan na tayo ay nabubuhay sa gitna ng kasamaan. Ang pandiwang εἰσφέρω na ginamit sa talatang pinag-aaralan ay hindi kasinglakas ng εἰσβάλλω; ang una ay hindi nagpapahayag ng karahasan, ang pangalawa. Kaya ang ibig sabihin ng "huwag mo kaming ihatid sa tukso" ay: "huwag mo kaming akayin sa ganoong kapaligiran kung saan umiiral ang kasamaan", huwag hayaan ito. Huwag mo kaming pahintulutan, dahil sa aming walang katwiran, na pumunta sa direksyon ng kasamaan, o na ang kasamaan ay lumapit sa amin anuman ang aming kasalanan at kalooban. Ang gayong kahilingan ay natural at lubos na nauunawaan ng mga nakikinig kay Kristo, dahil ito ay batay sa pinakamalalim na kaalaman sa kalikasan ng tao at sa mundo.
Tila walang partikular na pangangailangan dito na pag-usapan ang mismong kalikasan ng mga tukso, na ang ilan ay tila kapaki-pakinabang sa atin, habang ang iba naman ay nakakapinsala. Mayroong dalawang salitang Hebreo, “bahan” at “nasa” (parehong ginamit sa Awit 25:2), na nangangahulugang “subukan” at mas madalas na ginagamit para sa makatarungang pagsubok kaysa sa hindi makatarungang pagsubok. Sa Bagong Tipan, isa lamang ang tumutugma sa parehong mga salitang ito – πειρασμός, at isinalin ito ng Pitumpu interpreter sa dalawa (δοκιμάζω at πειράζω). Ang layunin ng mga tukso ay maaaring maging δόκιμος – “masubok” (Santiago 1:12), at ang ganitong aktibidad ay maaaring katangian ng Diyos at kapaki-pakinabang sa mga tao. Ngunit kung ang isang Kristiyano, ayon kay Apostol Santiago, ay dapat magalak kapag siya ay nahulog sa tukso, dahil bilang resulta nito ay maaaring siya ay maging δόκιμος at "tumanggap ng putong ng buhay" (Santiago 1:12), kung gayon sa ganito kaso kailangan din niyang “magdasal para sa kaligtasan mula sa mga tukso, dahil hindi niya maangkin na malalampasan niya ang pagsubok – δόκιμος. Kaya tinawag ni Kristo na mapalad yaong mga pinag-uusig at nilapastangan dahil sa Kanyang pangalan (Mat. 5:10-11), ngunit anong uri ng Kristiyano ang maghahangad ng paninirang-puri at pag-uusig, at kahit na magsusumikap para sa kanila nang husto? (Tolyuk, [1856]). Ang mas mapanganib para sa isang tao ay ang mga tukso mula sa diyablo, na tinatawag na πειραστής, πειράζων. Ang salitang ito sa kalaunan ay nakakuha ng masamang kahulugan, pati na rin ang ilang beses na ginamit sa Bagong Tipan πειρασμός. Kaya naman, ang mga salitang “huwag mo kaming ihatid sa tukso” ay mauunawaan bilang tukso hindi mula sa Diyos, kundi mula sa diyablo, na kumikilos ayon sa ating panloob na mga hilig at sa gayo’y naglubog sa atin sa kasalanan. Ang pag-unawa na "huwag ipakilala" sa isang pinahihintulutang kahulugan: "huwag mo kaming pahintulutan na matukso" (Evfimy Zigavin), at πειρασμός sa isang espesyal na kahulugan, sa kahulugan ng isang tukso na hindi natin matiis, ay dapat tanggihan bilang hindi kailangan at arbitraryo. Kung, samakatuwid, ang tukso sa lugar na isinasaalang-alang ay nangangahulugan ng tukso mula sa diyablo, kung gayon ang gayong paliwanag ay dapat makaapekto sa kasunod na kahulugan ng mga salitang "mula sa masama" - τοῦ πονηροῦ.
Nakilala na natin ang salitang ito, dito isinalin ito sa Russian at Slavonic nang walang katiyakan - "mula sa masama", sa Vulgate - isang malo, sa pagsasalin ng Aleman ni Luther - von dem Uebel, sa Ingles - mula sa kasamaan (doon din ay isang Ingles na bersyon mula sa masama. – Note ed.), ibig sabihin, mula sa kasamaan. Ang ganitong pagsasalin ay nabibigyang katwiran sa pamamagitan ng katotohanan na kung ito ay mauunawaan dito bilang "mula sa diyablo", kung gayon magkakaroon ng isang tautolohiya: huwag mo kaming ihatid sa tukso (naiintindihan ito - mula sa diyablo), ngunit iligtas kami mula sa ang diyablo. Ang Τὸ πονηρόν sa neuter gender na may artikulo at walang pangngalan ay nangangahulugang "masama" (tingnan ang mga komento sa Matt. 5:39), at kung ang diyablo ang tinutukoy dito ni Kristo, kung gayon, ayon sa wastong pagkakabanggit, maaari niyang sabihin: ἀπὸ τοῦ διαβόλου o τοῦ πειράζ οντος. Kaugnay nito, dapat ding ipaliwanag ang “deliver” (ῥῦσαι). Ang pandiwa na ito ay pinagsama sa dalawang pang-ukol na "mula sa" at "mula", at ito, tila, ay tinutukoy ng tunay na kahulugan ng ganitong uri ng mga kumbinasyon. Hindi masasabi ng isang tao ang tungkol sa isang tao na bumulusok sa isang latian: iligtas siya mula sa (ἀπό), ngunit mula sa (ἐκ) isang latian. Maaaring isipin ng isa, samakatuwid, na sa talata 12 ay mas mabuting gamitin ang "ng" kung ito ay nagsasalita tungkol sa kasamaan kaysa sa diyablo. Ngunit hindi na kailangan para dito, dahil mula sa iba pang mga kaso ay kilala na ang "upang maghatid mula sa" ay nagpapahiwatig ng isang tunay, na nagaganap na panganib, "upang maghatid mula sa" - isang ipinapalagay o posible. Ang kahulugan ng unang kumbinasyon ay "alisin", ang pangalawa - "upang protektahan", at ang pag-iisip na alisin ang umiiral nang kasamaan na kung saan ang isang tao ay napapailalim na ay hindi ganap na maalis.
Konklusyon
Pansinin natin na ang dalawang petisyon na itinakda sa talatang ito ay itinuturing ng maraming sekta (Reformed, Arminian, Socinian) bilang isa, kaya ang Panalangin ng Panginoon ay mayroon lamang anim na petisyon.
Ang Doxology ay tinanggap ni John Chrysostom, ang Apostolic Decrees, Theophylact, Protestants (sa German translation ni Luther, sa English translation), pati na rin ang Slavic at Russian texts. Ngunit may ilang mga dahilan upang isipin na hindi ito sinabi ni Kristo, at samakatuwid ay wala ito sa orihinal na teksto ng ebanghelyo. Pangunahing ito ay ipinahiwatig ng mga pagkakaiba sa pagbigkas ng mga salita mismo, na maaari ding maobserbahan sa aming mga tekstong Slavic. Kaya, sa Ebanghelyo: "sapagkat iyo ang kaharian at ang kapangyarihan at ang kaluwalhatian magpakailanman, amen," ngunit sinabi ng pari pagkatapos ng "Ama Namin": "sapagka't sa iyo ang kaharian at ang kapangyarihan at ang kaluwalhatian, ang Ama at ang Anak at ang Espiritu Santo, ngayon at magpakailanman at magpakailanman at magpakailanman.”
Sa mga tekstong Griyego na dumating sa atin, ang gayong mga pagkakaiba ay mas kapansin-pansin, na hindi maaaring mangyari kung ang doxology ay hiniram mula sa orihinal na teksto. Wala ito sa pinakamatandang manuskrito at sa Vulgate (tanging “amen”), hindi ito kilala ni Tertullian, Cyprian, Origen, St. Cyril ng Jerusalem, Jerome, Augustine, St. Gregory ng Nyssa at iba pa. Direktang sinabi ni Evfimy Zigavin na ito ay "inilapat ng mga interpreter ng simbahan." Ang konklusyon na maaaring makuha mula sa 2 Timoteo 4:18, ayon kay Alford, ay nagsasalita laban sa doxology sa halip na pabor dito. Ang tanging masasabing pabor dito ay matatagpuan ito sa sinaunang monumento na “The Teaching of the 12 Apostles” (Didache XII apostolorum, 8, 2) at sa pagsasalin ng Pescito Syriac. Ngunit sa "Pagtuturo ng 12 Apostol" ito ay nasa anyong ito: "sapagka't sa Iyo ang kapangyarihan at ang kaluwalhatian magpakailanman" ς); at ang Peshitta ay "hindi naninindigan sa itaas ng hinala sa ilang interpolasyon at mga karagdagan mula sa mga lectionaries." Ito ay ipinapalagay na ito ay isang liturgical formula, na sa paglipas ng panahon ay kasama sa teksto ng Panalangin ng Panginoon (cf. 1 Cronica 29:10-13).
Sa una, marahil ang salitang "amen" lamang ang ipinakilala, at pagkatapos ang pormula na ito ay bahagyang ikinalat batay sa umiiral na mga pormula ng liturhikal, at bahagyang sa pamamagitan ng pagdaragdag ng mga di-makatwirang pagpapahayag, tulad ng mga salita ng ebanghelyo na sinalita ng Arkanghel Gabriel ay karaniwan sa ating simbahan ( at Katoliko) awiting “Birhen Maria, Magalak”. Para sa interpretasyon ng teksto ng ebanghelyo, ang doxology ay alinman sa hindi mahalaga, o mayroon lamang isang maliit.
