UTedros ubonise ukuba umngcipheko wangoku weMonkeypox uphakathi kwihlabathi nakuyo yonke imimandla, ngaphandle kwengingqi yaseYurophu apho umngcipheko uphezulu.
"Kukho umngcipheko ocacileyo wokusasazeka kwamanye amazwe, nangona umngcipheko wokuphazamiseka kwezithuthi zamazwe ngamazwe uhlala uphantsi okwangoku", wongeze watsho.
Okwangoku, zingaphezulu kwe-16,000 iimeko ezixeliweyo ezivela kumazwe angama-75 kunye nemimandla kunye nokusweleka kwabahlanu.
Uqhambuko lunokupheliswa
WHOInkosi yathi nangona ibhengeza imeko engxamisekileyo yezempilo yoluntu kwinkxalabo yehlabathi, okwangoku uqhambuko lweMonkeypox lugxile kumadoda abelana ngesondo namadoda, ngakumbi lawo anamaqabane amaninzi ngesondo.
"Oko kuthetha ukuba oku kuqhambuka kunokupheliswa ngezicwangciso ezifanelekileyo kumaqela afanelekileyo", wachaza.
UTedros uthe kubalulekile ukuba onke amazwe asebenzisane ngokusondeleyo noluntu lwamadoda abelana ngesondo namadoda, ukuyila kunye nokuhambisa ulwazi olusebenzayo kunye neenkonzo, kunye nokuthatha amanyathelo okukhusela impilo, amalungelo oluntu kunye nesidima soluntu oluchaphazelekayo.
“Ukubekwa ibala nocalucalulo lunokuba yingozi njengayo nayiphi na intsholongwane”, ulumkise watsho ehlaba ikhwelo kwimibutho yoluntu, kuquka nabo banamava ekusebenzisaneni nabantu abaphila nentsholongwane kagawulayo, ukuba basebenzisane ne-arhente ekulweni ibala nocalucalulo.
“Ngezixhobo esinazo ngoku, singakuyeka ukusasazeka kwaye sikulawule oku kuqhambuka”, wabalaselisa.
Ikomiti engaqinisekiswanga
UTedros wacacisa ukuba iKomiti eNgxamisekileyo phantsi kweMithetho yezeMpilo yamazwe ngamazwe, ehlanganiswe ngoLwesine odlulileyo, ayikwazanga ukufikelela kwisivumelwano malunga neMonkeypox.
Ucacisile ukuba i-WHO kufuneka ithathele ingqalelo izinto ezintlanu ukugqiba ukuba uqhambuko luyimeko kaxakeka yezempilo yoluntu exhalabisayo kumazwe ngamazwe.
- Ulwazi olunikelwa ngamazwe – olubonisa ukuba le ntsholongwane isasazeke ngokukhawuleza kumazwe amaninzi angazange ayibone ngaphambili;
- Iikhrayitheriya ezintathu zokubhengeza imeko engxamisekileyo yezempilo yoluntu kwinkxalabo yamazwe ngamazwe phantsi kweMimiselo yezeMpilo yaMazwe ngaMazwe- ukuba sisiganeko esingaqhelekanga, ingozi yempilo yoluntu kwamanye amazwe kunye nesidingo esinokubakho sokufuna impendulo elungelelanisiweyo yamazwe ngamazwe;
- Ingcebiso yeKomiti eNgxamisekileyo, engazange ifikelele kwisivumelwano;
- Imigaqo yenzululwazi, ubungqina kunye nolunye ulwazi olufanelekileyo - oluthi ngokukaTedros alwanelanga okwangoku kwaye lubashiya benezinto ezininzi ezingaziwayo;
- Umngcipheko kwimpilo yabantu, ukusasazeka kumazwe ngamazwe, kunye nokubakho kokuphazamiseka kwezithuthi zamazwe ngamazwe.
Amalungu ekomiti ekuxhaseni ukubhengeza imeko kaxakeka avakalise ukuba kulindeleke ukuba ikamva leemeko zeMonkeypox njengoko intsholongwane izakungeniswa kuluntu olongezelelekileyo olusesichengeni, kwaye ubukhulu bangoku boqhambuko bungajongelwa phantsi.
Baphinde bakhankanya "umsebenzi wokuziphatha" wokuhambisa zonke iindlela kunye nezixhobo ezikhoyo zokusabela kuqhambuko, njengoko kugxininiswe ziinkokeli zoluntu lwe-LGBTI + ezisuka kumazwe aliqela, bekhumbula ukuba uluntu oluchaphazeleka kakhulu ngoku ngaphandle kweAfrika luyafana ekuqaleni. Ukuchatshazelwa kumanqanaba okuqala obhubhane we-HIV/AIDS.
Iingcali zigxininise ukuba iindlela zosulelo olugcina uqhambuko lwangoku alukaqondwa ngokupheleleyo.
izindululo
Ukuze kuliwe ukuqhambuka kweMonkeypox, i-WHO icebisa amazwe ukuba:
- Ukuphumeza impendulo elungelelanisiweyo ukunqanda usulelo nokukhusela amaqela asemngciphekweni
- Ukubandakanya nokukhusela uluntu oluchaphazelekayo
- Ukuqinisa uhlolo kunye namanyathelo empilo yoluntu
- Ukuqinisa ulawulo lwezonyango kunye nothintelo losulelo kunye nolawulo ezibhedlele kunye neekliniki
- Ukukhawulezisa uphando malunga nokusetyenziswa kwezitofu zokugonya, unyango kunye nezinye izixhobo
Iseti epheleleyo yeengcebiso ezilungiselelwe iimeko zelizwe ezahlukeneyo zipapashwa Iwebhusayithi ye-WHO, kwaye i-arhente ikwaphehlelele a live data dashboard ukuqhambuka monkeypox.
I-WHO ngoku ineemeko ezintathu ezingxamisekileyo zempilo yoluntu ezixhalabisayo kumazwe ngamazwe: Covid-19, ipoliyo kunye neNkawu.