WHO inkosi uTedros Adhanom Ghebreyesus yavuma ukuqonda kwakhe "okubukhali" ukuba nasiphi na isigqibo malunga nokuzimisela okunokwenzeka kubandakanya "ukuqwalaselwa kwezinto ezininzi, kunye nenjongo yokugqibela yokukhusela impilo yoluntu".
Ikomiti sele incedile "ukubonisa amandla okuqhambuka," utshilo kumazwi akhe okuvula kumalungu ekomiti kunye nabacebisi.
“Njengoko uqhambuko lukhula, kubalulekile ukuhlola ukusebenza kongenelelo lwempilo yoluntu kwiindawo ezahlukeneyo, ukuqonda ngcono ukuba yintoni esebenzayo, nengasebenziyo”.
'Ucalucalulo olubeka ubomi esichengeni'
Iinyani, isifo esinqabileyo sentsholongwane, senzeka ikakhulu kwiindawo ezikumahlathi ashinyeneyo akuMbindi nakwiNtshona Afrika, nangona iye yathunyelwa kwamanye amazwe.
Kulo nyaka, ngaphezu kwe-14,000 iimeko eziye zabikwa kuwo wonke amaLungu aMazwe angama-71, ukusuka kuzo zonke imimandla emithandathu ye-WHO.
Ngoxa utyekelo lwehlile kwamanye amazwe, amanye ayanda. Abanye, abanofikelelo oluncinci kuxilongo kunye nogonyo, benza uqhambuko lube nzima ukulandelela kunye nokuluphelisa.
UTedros wayityhila loo nto amazwe amathandathu achaze iimeko zawo zokuqala kwiveki ephelileyo kwaye uninzi lusaqhubeka nokuba phakathi kwamadoda alala namadoda.
"Le ndlela yosulelo imele zombini ithuba lokuphumeza ungenelelo lwempilo yoluntu olujoliswe kuyo, kunye nomngeni kuba kwamanye amazwe, uluntu oluchaphazelekayo lujongene nocalulo olusongela ubomi," watsho.
Ulumkise “ngenkxalabo yokwenyani” yokuba amadoda abelana ngesondo namadoda anokuthi “abekw’ amabala okanye atyholwe…esenza uqhambuko kube nzima kakhulu ukululandela, kunye nokuluyeka”.
Ukunyanga inkawu
Esinye sezixhobo ezinamandla kakhulu ngokuchasene inkawu lulwazi, intloko ye-WHO baqinisekisile.
"Ulwazi oluninzi abantu abasemngciphekweni weMonkeypox, kokukhona bekwazi ukuzikhusela,” utshilo uTedros. Ngelishwa, ulwazi olwabiwe ne-WHO ngamazwe aseNtshona nakuMbindi Afrika luseluncinci kakhulu.
Ukungakwazi ukubonakalisa imeko ye-epidemiological kuloo mimandla kubonisa "umngeni omkhulu" ekuyileni ungenelelo olunokulawula isifo esasingahoywa ngokwembali.
I-arhente yezempilo ye-UN isebenza ngokusondeleyo kunye noluntu oluchaphazelekayo kuyo yonke imimandla yayo kwaye njengoko ukuqhuma kukhula, kuye kwabiza ukwanda, "okujoliswe kuyo kwaye kugxininisekile" ukufikelela kuzo zonke iindlela zokukhawulelana nabantu abaninzi abachaphazelekayo.
Ngeli xesha, iyaqinisekisa, ithenga kwaye ithumela iimvavanyo kumazwe amaninzi kwaye iyaqhubeka nokubonelela ngenkxaso yokufikelela okwandisiweyo kuxilongo olusebenzayo.
Ikomiti iya kuxoxa ngobungqina bamva nje kunye neemeko ngoLwesine, kwaye ibhengeze isigqibo sayo kwiintsuku ezizayo.