Intloko ye-arhente yezempilo ye-UN uTedros Adhanom Ghebreyesus uthethe ngokuchasene "nokutshatyalaliswa okusebenzayo" kwesibhedlele saseGaza emantla yimikhosi yase-Israel kwimpelaveki, ekhokelela ekuswelekeni kwezigulana ezisibhozo kuquka nomntwana oneminyaka elithoba ubudala.
Isibhedlele saseKamal Adwan sahlaselwa ngumkhosi wase-Israel kwiintsuku ezine kwiveki ephelileyo ihlabathi Umbutho wezempilo (WHO) yathi abasebenzi bezempilo abaninzi baye babanjwa.
"Inkqubo yezempilo yaseGaza yayisele iguqe ngamadolo kwaye ukuphulukana nesinye isibhedlele esisebenza kancinci sisibetho esibi," utshilo uTedros kwiqonga lentlalontle X.
Ngaphantsi kwesinye kwisithathu sezibhedlele zaseGaza ezingama-36 ubuncinci zisebenza ngokuyinxenye, kubandakanya nesinye kuphela kumantla e-enclave.
“Uhlaselo kwizibhedlele, abasebenzi bezempilo kunye nezigulana kufuneka luphele. Yekisa umlilo NGOKU, utshilo uTedros.
Iintente zabantu abagxothiweyo ‘zidlwengulwe’
Inkosi ye-WHO yathi izigulane ezininzi e-Kamal Adwan kwafuneka zizikhuphe "emngciphekweni omkhulu kwimpilo nokhuseleko lwabo" ngelixa ii-ambulensi zingakwazi ukufikelela kwiziko.
Iofisi yoLungelelaniso lwemicimbi yobuntu ye-UN OCHA uthe kuhlaziyo lwangoMgqibelo imikhosi yase-Israel irhoxile esibhedlele kwaye ngokweengxelo zeendaba "ibhuludoza yomkhosi wase-Israel yathambisa iintente zeqela labantu abafudukele ngaphandle kwesibhedlele, babulala kwaye benzakalise inani elingaqinisekanga".
UTedros uthe kwi-X ukuba i-WHO "ikhathazeke kakhulu" ngempilo-ntle yabo bantu bagxothiweyo.
Ngokutsho kwe-OCHA uMphathiswa wezeMpilo wasePalestina eRamallah ucele uphando malunga nesiganeko. I-OCHA iphinde yacaphula umkhosi wase-Israel ukuba ubambe abantu be-90 njengenxalenye yomsebenzi kwaye "ufumene izixhobo kunye nezixhobo ngaphakathi esibhedlele".
Ukucinywa konxibelelwano
Ngenxa yonxibelelwano lwe-telecommunications kunye nokucima kwe-intanethi e-Gaza eqale ngoLwesine odlulileyo kwaye yaqhubeka kwimpelaveki, i-OCHA igxininise ukuba ukuhlaziywa kwayo kwamva nje kwimeko yobuntu kwi-Strip ibonelele kuphela ulwazi "oluncinci" kwiiyure ezidlulileyo ze-24.
Abasemagunyeni kwezempilo eGaza abakhange bahlaziye amanani abo enzakeleyo ukusukela oko kwaqala ukucima, okwathi ngelo xesha kwakumi kwi-18,787 yabantu ababhubhileyo kunye nabantu abangaphezu kwe-50,000 benzakele ukusukela nge-7 ka-Okthobha.
IOfisi yeZizwe eziManyeneyo inike ingxelo eqhubekayo "ibhobhobhobhobhobhobhobhobhobhobhobhobhobhobhobhobhobhobhobhobhobhobhobhobhobhobhi wamaSirayeli wamaSirayeli" kwi-Strip kwimpelaveki ngakumbi eKhan Younis emazantsi nakwiindawo ezininzi zedolophu yaseGaza emantla.
Kwaqhubeka umlo phakathi kwemikhosi yakwa-Israeli kunye namaqela axhobileyo asePalestine eKhan Younis naseRafah, kunye nokuqhubeka nokudutyulwa kweerokhethi ngamaqela axhobileyo asePalestina kwaSirayeli, yatsho i-OCHA.
Ukuwela umda okwesibini kuyavula ukunceda
Imeko yobuntu kwi-enclave isala inqwenela njengoko uninzi lwabemi lufuduswa, luxinene kwindawo encinci emazantsi, lujongene neemeko ezinzima zococeko kwaye bengenakutya namanzi.
Ithemba lokunyuka kokuhanjiswa koncedo libone ukonyuka kwesibhengezo ngoLwesihlanu sokuvulwa komda weKerem Shalom phakathi kwe-Israel neGaza, eyamkelwa luluntu loncedo.
Ukuwela kuxelwe ukuba kuvulwe ngeCawe okokuqala ukusukela nge-7 kaOkthobha. Ukuza kuthi ga ngalo mzuzu kuphela umda weRafah owela emazantsi ubuvuliwe okoko ukuhanjiswa kwaqala nge-21 kaOkthobha.
"Ukuphunyezwa ngokukhawuleza kwesi sivumelwano kuya kwandisa ukuhamba koncedo," umphathi we-UN woncedo olungxamisekileyo uMartin Griffiths, ophethe i-OCHA, wathi ekuphenduleni uphuhliso, "kodwa into efunwa ngabantu baseGaza kukuphela kwale mfazwe".