8.8 C
Brussels
NgoMsombuluko, Ephreli 29, 2024
EuropeI-EU-MOLDOVA - Ingabe iMoldova iyayicindezela inkululeko yabezindaba noma ivumela inkulumo-ze ehlukumezayo? (II)

I-EU-MOLDOVA - Ingabe iMoldova icindezela inkululeko yabezindaba noma ivumela inkulumo-ze ehlukumezayo? (II)

ISIVIVINYO: Ulwazi nemibono ekhiqizwe kabusha ezihlokweni yilabo abakushoyo futhi kuwumthwalo wabo siqu. Ukushicilelwa ku The European Times akusho ngokuzenzakalelayo ukuvumela umbono, kodwa ilungelo lokuwuveza.

IZINGUQUKO ZOKUNQAPHELA: Zonke iziqephu zendatshana ezikule sayithi zishicilelwa ngesiNgisi. Izinguqulo ezihunyushiwe zenziwa ngenqubo ezenzakalelayo eyaziwa ngokuthi ukuhumusha kwe-neural. Uma ungabaza, bheka njalo isihloko sokuqala. Ngiyabonga ngokuqondisisa.

Willy Fautre
Willy Fautrehttps://www.hrwf.eu
U-Willy Fautré, owayeyisikhulu esiphezulu kwiKhabhinethi yoMnyango Wezemfundo wase-Belgian kanye nasePhalamende lase-Belgian. Ungumqondisi we Human Rights Without Frontiers (HRWF), i-NGO ezinze e-Brussels ayisungula ngo-December 1988. Inhlangano yakhe ivikela amalungelo abantu jikelele ngokugxila okukhethekile kubantu abancane bezinhlanga nezenkolo, inkululeko yokukhuluma, amalungelo abesifazane kanye nabantu be-LGBT. I-HRWF izimele kunoma iyiphi inhlangano yezepolitiki nanoma iyiphi inkolo. UFautré wenze umsebenzi wokuthola iqiniso ngamalungelo abantu emazweni angaphezu kuka-25, okuhlanganisa nasezifundeni eziyingozi njengase-Iraq, eNicaragua yamaSandinist noma ezindaweni eziphethwe yiMaoist eNepal. Ungumfundisi emanyuvesi emkhakheni wamalungelo abantu. Ushicilele izihloko eziningi kumajenali asenyuvesi mayelana nobudlelwano phakathi kombuso nezinkolo. Uyilungu le-Press Club eBrussels. Ungummeli wamalungelo abantu e-UN, ePhalamende LaseYurophu nase-OSCE.

Ekupheleni kukaFebhuwari 2022, ngemva kokuhlasela kweRussia ngokugcwele kwamasosha e-Ukraine, iphalamende laseMoldova lethula isimo esiphuthumayo isikhathi esiyizinsuku ezingu-60. Ngalesi sikhathi, ukusakaza izinhlelo zethelevishini ezivela eRussia kwakulinganiselwe ezweni. Ngaphezu kwalokho, ukufinyelela kumawebhusayithi wezindaba Sputnik Moldova, Eurasia Nsuku zonke (https://eadaily.com/ru/) kanye nenani lezinye izinsiza livinjiwe. IHhovisi Lomshushisi Jikelele wezwe limemezele ukwethulwa kophenyo olubhekiswe kwidlanzana labantu “abasolwa ngokusakazwa ngokuchema kwezehlakalo ezenzeka e-Ukraine”.

NguDkt Evgeniya Gidulianova noWilly Fautré (Bheka Ingxenye I LAPHA)

Umugqa wesikhathi wezigwebo zaseMoldova

Ngomhla zi-2 kuJuni 2022, iphalamende laseMoldova lamukela iphakethe lezichibiyelo zomthetho ezihlobene nokuvikeleka kolwazi lwezwe. I-Code on Audiovisual Media Services yachitshiyelwa ukuze ivimbele ukudluliswa kabusha kwezindaba, izinhlelo zikamabonakude nezomsakazo ezinokuqukethwe kolwazi nokuhlaziya, ezempi nezepolitiki, kanye namafilimu ezempi avela emazweni angakagunyazi i-European Convention on Transfrontier Television, okwakuwumhlangano. icala laseRussia.

Ngomhla ziyisi-22 kuNhlangulana wezi-2022, i- Umthetho Omayelana Nokuchitshiyelwa Kwekhodi Yezinsizakalo Zemidiya Ezibonwayo waqala ukusebenza eMoldova.

Umthetho wethula umqondo wokungahloniphi ulwazi futhi wanikeza izinyathelo eziqinile uma kwenzeka kwephulwa, njengokuphucwa ilayisense yokusakaza/yokusakaza emoyeni isikhathi esifika eminyakeni eyisikhombisa.

Mhla ziyi-16 kuZibandlela wezi-2022, amalayisense eziteshi eziyisithupha ezixhunywe ku-Ilan Shor amiswa ngenxa yokwephula umthetho kaningi. Phakathi kwazo "Primul eMoldova", "RTR-Moldova", "Accent-TV", "NTV-Moldova", "TV-6", "Orhei-TV".

nt moldova EU-MOLDOVA - Ingabe iMoldova iyayicindezela inkululeko yabezindaba noma ivumela inkulumo-ze ehlukumezayo? (II)

Umongameli woMkhandlu Wezokusakaza, uLiliana Vițu, uthe ku-Eurasia Daily ukuthi lesi sinqumo seKhomishana Yezimo Eziphuthumayo sisekelwe emibikweni yokuqapha yamalungu oMkhandlu kanye nochwepheshe bemidiya abazimele. Lezi ziteshi zagunyazwa ukusakaza ngokuphindaphindiwe ulwazi oluchemile mayelana nemicimbi yezwe kanye nenkulumo-ze mayelana nempi yobudlova ngokumelene ne-Ukraine: I-NTV yaseMoldova (22 unswinyo), I-Primul eMoldova (17 unswinyo), I-RTR Moldova (14 unswinyo), I-Orhei TV (13 unswinyo), I-TV6 (13 unswinyo), I-Accent TV (5 unswinyo).

UNdunankulu waseMoldova uNatalia Gavrilița wabhala ekhasini lakhe le-Facebook: "Le mithombo yezindaba yephule ngokungathi sína futhi ngokuphindaphindiwe Ikhodi Yezinkonzo Zomsindo nokubonwayo, ukubika okuchemayo nokukhohlisayo ngezenzakalo zaseMoldova, kanye nalezo ezihlobene nempi yase-Ukraine."

UNgqongqoshe Wezobulungiswa uSergiu Litvinenco ku-Facebook, ukuthi indaba yokumisa ilayisensi yeziteshi eziyisithupha idinga ukucaca kakhulu: "Inkululeko yokukhuluma ingenye into, kodwa inkulumo-ze ingenye. Manje akuzona nje inkulumo-ze, njengoba kwakunjalo ngaphambili, lapho iNkantolo YaseYurophu Yamalungelo Abantu nayo ikhipha isinqumo esivuna iziphathimandla. Lena inkulumo-ze esobala yokuthethelela impi yolaka, ukusakaza ulimi olunolaka, ukugqugquzela inzondo yobuhlanga, nokubeka engcupheni ukulondeka kombuso. Umsebenzi omkhulu wombuso ukuvikela ukuvikeleka kwezakhamizi kanye nomthethosisekelo."

Indima kaMoscow futhi wayefuna oligarch pro-Russian Ilhan Shor

Ilungu lePhalamende u-Radu Marian (Iqembu Lezenzo Nobumbano) ithe iziteshi eziyisithupha ze-TV ezigunyazwe yiKhomishini Yezimo Eziphuthumayo zixhumene neMoldovan. umbaleki pro-Russian oligarch Ilan Shor osolwa eMoldova ngokukhwabanisela imali elinganiselwa ku-€ 1 billion emabhange aseMoldova. U-Shor uxhasa ngezimali iqembu labantu abasekela i-Russian e-Moldova elibizwa ngokuthi i-ȘOR eline-ajenda yobulungu emelene ne-EU.

Imagen2 EU-MOLDOVA - Ingabe iMoldova iyayicindezela inkululeko yabezindaba noma ivumela inkulumo-ze ehlukumezayo? (II)
Sputnik Moldova-Romania | Chisinau

Ekhasini lakhe likaFacebook, iLungu lePhalamende uRadu Marian uthe “okungenani kuyahlekisa ukuthi labo manje abamemeza ngokwephulwa 'kwenkululeko yokukhuluma' abanankinga nokubulawa kwezintatheli eziphikisayo zaseRussia, noma ngokuhlasela kwezwe elizimele, noma ngokuboshwa kwababhikishi kulo lonke elaseRussia. abavele baphumele emigwaqweni bephethe iphepha elimhlophe. Abasakazi bethu be-pro-Kremlin abasho lutho ngakho, futhi ngokuvamile bathethelela izenzo zobuqaba ezinjalo. Ukungasho lutho ngezenzakalo ezimbi ezenzeka e-Ukraine akuyona 'inkululeko yokukhuluma.' Lokhu kuyingxenye ye-disinformation. "

Valeriu Pașa, inhloko ye-Watchdog.MD Community, ibhale ekhasini lakhe likaFacebook: "Ingabe lezi ziteshi ze-TV ziwusongo ekuvikelekeni kweRiphabhulikhi yaseMoldova? Kunjalo! Kungani? Ngoba zilawulwa ngokuqondile noma ngabaxhumanisi (njengabakwaShor noma abanikazi be-RTR okuzisholo) yi-Russian Federation. I-Moscow ibilokhu ixhasa futhi ixhasa lezi ziteshi ze-TV iminyaka… inikela ngentengo ehlekisayo ilungelo lokusakaza kabusha okuqukethwe okubizayo okuxhaswe yisabelomali sombuso waseRussia kanye nezabelomali zokukhangisa ezifakwe emaphephandabeni aseRussia izinkampani zikahulumeni njenge-Gazprom nezinye eziningi. Lena akuyona indaba entsha, kusukela ngo-1993. "

Izinhloko zeziteshi ze-TV "Primul eMoldova", "RTR-Moldova", "Accent-TV", "NTV-Moldova", "TV-6", "Orhei-TV" ziphikise isenzo seziphathimandla enkantolo. .

Imagen3 EU-MOLDOVA - Ingabe iMoldova iyayicindezela inkululeko yabezindaba noma ivumela inkulumo-ze ehlukumezayo? (II)
Inhloko yeSputnik yaxoshwa eMoldova

Ngo-September 13, 2023, iziphathimandla zaseMoldova zaxosha Vitaly Denisov, inhloko yeSputnik Moldova ngaphansi kwezigwegwe ze-EU kanye neMoldovan. Uphinde wakhishelwa isigwebo seminyaka engu-10 sokungena kuleli. I-General Inspectorate for Migration of the Republic yabika ukuthi uDenisov waqashelwa njengomuntu ongafiseleki eMoldova ngenxa “imisebenzi ebeka engcupheni ukuphepha kwezwe.” Kamuva, inkonzo yaseMoldova yase Radio Svoboda uthole ukuthi uDenisov unobudlelwane obuxekethile nobuntatheli futhi kungenzeka ukuthi uyisikhulu somsebenzi we-72nd Special Service Centre (iyunithi yezempi 54777). Le yunithi iyaziwa ngokujova ulwazi kanye nemininingwane ebulalayo izethameli zakwamanye amazwe.

I-Moscow isongela

Ngomhla zi-3 kuMfumfu wezi-2023, inxusa laseMoldova eRussia, uLilian Darii, ibizelwe ku uMnyango Wezangaphandle WaseRussia. Ungqongqoshe usole iMoldova “ngokushushiswa okugqugquzelwa kwezepolitiki kwemithombo yezindaba ekhuluma isiRashiya,” ecaphuna ukuxoshwa kwenhloko yesikhungo sezindaba iSputnik Moldova, uVitaly Denisov, ngezizathu zokuhlobana. nge-intelligence yezempi yeRussian Federation.

I-Russian Federation yavala ukungena kwabantu abaningi okuhlobene ngokuqondile nokuvinjelwa kwenkululeko yokukhuluma namalungelo ezintatheli zaseRussia eMoldova, kanye nokugqugquzelwa kwemibono emelene neRussia.

Ngomhla zingama-24 kuMfumfu 2023, i-Russian Press Agency TASS ibike ukuthi i-Information and Security Service yaseMoldova ivimbe ukufinyelela kwezinsiza ze-inthanethi ezingaphezu kuka-20 zemithombo yezindaba yaseRussia. Iningi labo lisohlwini lwezijeziso ze-EU.

Ngomhla zingama-30 kuMfumfu 2023, umqondisi Wenkonzo Yezolwazi Nezokuphepha yaseMoldova, u-Alexandru Musteața, wasayina isivumelwano. Order ukuvimbela ukufinyelela kwabasebenzisi eMoldova kumasayithi angama-31.

Imagen4 EU-MOLDOVA - Ingabe iMoldova iyayicindezela inkululeko yabezindaba noma ivumela inkulumo-ze ehlukumezayo? (II)
I-Sputnik Moldova

Ngalo lolo suku, iKhomishana Yezimo Eziphuthumayo yanquma ukumisa amalayisensi eziteshi ze-TV eziyisi-6 “ezithuthukisa izithakazelo zakwamanye amazwe”: iziteshi ze-TV i-Orizont TV, i-ITV, iPrime, iPublika TV, iCanal 2 neCanal 3.

UNdunankulu waseMoldova uDorin Recean uphawule ekhasini lakhe likaFacebook “IMoldova ihlaselwa yiRussian Federation nsuku zonke. Emasontweni adlule, ukwanda kwezinsongo ezinjalo kuye kwanda. I-Russia, ngamaqembu obugebengu obuhleliwe, ifuna ukuthonya ukhetho lwasekhaya futhi ibukele phansi inqubo yentando yeningi. (…). Lezi ziteshi ze-TV zingaphansi kwamaqembu ezigebengu asePlahotniuc naseShor, ajoyine imizamo yawo ehloselwe ukucekela phansi isimo eMoldova.. "

Ngokuziphindiselela, iMoscow yamemezela kunxusa laseMoldova ukuvinjelwa kokungena eRussian Federation “ngenxa yezikhulu ezimbalwa zeRepublic of Moldova”.

Ekuphetheni, kufanele ukubalula ukuthi ku-World Press Index yayo kubandakanya amazwe ayi-180, Abamaphephandaba Abangenamaphethelo iklelise iMoldova ezikhundleni ezilandelayo eminyakeni emithathu edlule: 89 in 2021,40 ku 2022 futhi 28 in 2023. Ngaphezu kwalokho, i-Amnesty International, Human Rights Watch kanye neKomidi Lokuvikela Izintatheli bacubungule embikweni wabo wokugcina ukuthi inkululeko yabezindaba eMoldova ayiyona indaba efanelekile futhi ayifanele ukuvezwa ngokuqondile.

Mayelana Evgeniya Gidulianova

Ievgeniia Gidulianova

Evgeniya Gidulianova uneziqu ze-Ph.D. kwezomthetho futhi wayenguSolwazi Ohlangene eMnyangweni Wezinqubo Zobugebengu we-Odesa Law Academy phakathi kuka-2006 no-2021.

Manje usengummeli emsebenzini wangasese futhi ungumxhumanisi we-NGO ezinze eBrussels Human Rights Without Frontiers.

(*) Ilan Shor uyi-oligarch yaseMoldova eyazalelwa kwa-Israel kanye nepolitiki. Ngo-2014, u-Shor "wayenengqondo" a umkhonyovu ebone ama-US $ 1 billion enyamalala emabhange aseMoldova, rokuholela ekulahlekelweni okuphelele okulingana no-12% we-GDP yaseMoldova kanye nokuboshwa kwalabo ababekade bephila. UNdunankulu uVlad Filat. NgoJuni 2017, wagwetshwa iminyaka engu-7.5 ejele ngokungabikho ngoba ukukhwabanisa futhi imali yokwehliswa kwemali kwathi mhla ziyi-14 kuMbasa wezi-2023 isigwebo sakhe sanyuswa saba yiminyaka eyi-15. Zonke izimpahla zikaShor's Moldovan nazo zamiswa. Ngemva kokuchitha isikhathi eboshiwe wabalekela khona Israel ngo-2019, lapho ehlala khona njengamanje.

Ngomhla zingama-26 ku-Okthoba 2022, i- I-united states wamgunyaza ngenxa yokusebenza kwakhe “nama-oligarchs akhohlakele kanye nezinhlangano ezizinze eMoscow ukudala iziyaluyalu zezombusazwe eMoldova”. UK kanye ne-EU  uphinde wagunyaza uShor. Iqembu lakhe elisekela isiRashiya, the ȘOR Iphathi, wavinjelwa yi- INkantolo Yomthethosisekelo yaseMoldova ngomhlaka-19 Juni 2023 ngemva kwezinyanga ze imibhikisho ehlelwe yiqembu lakhe. Ngokusho kwenkantolo, le mibhikisho yayiklanyelwe ukudicilela phansi iMoldova nokugqugquzela a Ukukhishwa ukuze kufakwe uhulumeni osekela iRussia.

- Ukukhangisa -

Okuningi okuvela kumbhali

- OKUQUKETHWE OKUKHETHEKILE -indawo_img
- Ukukhangisa -
- Ukukhangisa -
- Ukukhangisa -indawo_img
- Ukukhangisa -

Kumelwe ufunde

Izihloko zakamuva

- Ukukhangisa -