Ukwenza intetho kwintlanganiso yesikhumbuzo sokumakisha Usuku lwaMazwe ngaMazwe lokukhumbula amaXhoba oBukhoboka kunye noRhwebo lobukhoboka eTransatlantic, UMongameli weNdibano uDennis Francis wagxininisa iihambo ezibuhlungu ezinyamezelwa zizigidi ngexesha elibizwa ngokuba yi-Middle Passage, egxininisa ukuhluthwa kobunikazi kunye nesidima sabo.
“Akukholeleki ukuba amakhoboka ayegqalwa ngenkohlakalo njengezinto ezithengiswayo nokuxhatshazwa,” utshilo. wathi.
"Bekunye nabantwana babo abazalelwe ebukhobokeni, beqhubekisela phambili umjikelo okhohlakeleyo wobukhoboka kunye nokubandezeleka - ukunyamezela amasikizi angathethekiyo ezandleni zabacinezeli babo," wongeze watsho.
Ukulandelwa kokusesikweni
UMongameli weNdibano uFrancis wahlawula amanani enguquko afana noSamuel Sharpe, iNyaniso ye-Sojourner, kunye noGaspar Yanga, owalwela ngesibindi inkululeko, evula indlela yokutshatyalaliswa kunye nezizukulwana ezikhuthazayo ukucela umngeni okungekho sikweni.
Ugxininise impembelelo eqhubekayo yelifa lobukhoboka, ebiza uxanduva lokuphendula kunye nembuyekezo njengenxalenye ebalulekileyo yokulandela ubulungisa bokwenene, egxininisa imfuno engxamisekileyo yokujongana nobuhlanga obucwangcisiweyo kunye nocalucalulo olujongene nabantu bomnombo waseAfrika, kwimbali nakwintlalo yoluntu.
“Kuluxanduva lwamazwe, amaziko, kunye nabantu ngabanye ukuba bayamkele indima yabo ekuqhubeleni phambili la malungelo okungekho sikweni-kwaye bathathe amanyathelo anentsingiselo ekubuyiseleni ubulungisa,” utshilo.
I-echoes iyaqhubeka namhlanje
Kananjalo ngoMvulo, uCourtenay Rattray, uMpheki weKhabhinethi kaNobhala-Jikelele, wenze i umyalezo egameni lentloko ye-UN, esongezelela ngakumbi ikhwelo lokukhumbula nobulungisa.
Efunda lo myalezo kaNobhala Jikelele, uMnu. Rattray waphinda amazwi okunika imbeko izigidi ezibandezelekileyo phantsi kolawulo olukhohlakeleyo lobukhoboka.
“Kangangeminyaka engamakhulu amane, abantu baseAfrika ababengamakhoboka babelwela inkululeko yabo, ngeli lixa amagunya obukoloniyali kunye nabanye benza izenzo zolwaphulo-mthetho ezoyikekayo kubo,” utshilo.
"Uninzi lwabo baququzelela kwaye baqhuba ukurhweba ngamakhoboka e-Transatlantic baqokelela ubutyebi obukhulu," waqhubeka, ephawula ukuba amakhoboka ayevinjwa imfundo, unyango, amathuba kunye nempumelelo.
“Oku kwabeka isiseko senkqubo yocalucalulo olunobundlobongela olusekelwe kulawulo lwabamhlophe olusavakala nanamhlanje.”
UMnu. Rattray ugxininise imfuneko yezikhokelo zobulungisa bokubuyisela umvandedwa ukunceda ukoyisa izizukulwana zokucalula nokucalula, ekhuthaza iinzame ezimanyeneyo ngokubhekiselele kwihlabathi elingenalo ubuhlanga, ucalucalulo, ucalucalulo kunye nentiyo.
“Sisonke, njengoko sikhumbula amaxhoba oRhwebo lobukhoboka eTransatlantic, masimanyane silwela amalungelo oluntu, isidima kunye nethuba lomntu wonke.
Ukuqhuba nelifa ukuphelisa ubuhlanga
Ethetha neNdibano Jikelele, umlweli oneminyaka eli-15 ubudala u-Yolanda Renee King wase-United States uthe wayekwi-UN ukuba abe ngumtshintshi.
“Namhlanje ndimi phambi kwenu njengenzala enebhongo yabantu abangamakhoboka ababexhathise ubukhoboka nobuhlanga,” watsho.
“Njengomakhulu notatomkhulu, uGqr. Martin Luther King Omnci. noCoretta Scott King, abazali bam, uMartin Luther King III noArndrea Waters King, nabo baye banikela ubomi babo ukuze baphelise ubuhlanga nazo zonke iintlobo zocalucalulo. Njengabo, ndizimisele ukulwa nokungabikho kokusesikweni kobuhlanga nasekuqhubekeni phambili nelifa likamakhulu notatomkhulu.”
'Siya koyisa'
Ecela abantu abancinci ukuba bakhokele indlela eya kwihlabathi elingcono, uthe "kufuneka siqhagamshele nge-intanethi kwaye silungelelanise imida yelizwe jikelele."
Oku kuya kuvula amathuba amatsha amaphulo ehlabathi ukuqhubela phambili amalungelo oluntu kunye nobulungisa bezentlalo kuzo zonke izizwe, wongeze watsho.
“Masiqinisekise namhlanje amaqhina okunxibelelana amanyanisa inkululeko nobulungisa abathanda abantu kuyo yonke indawo,” utshilo. "Bonke abantu abancinci emhlabeni kufuneka bamkele ikamva ngethemba, ithemba kunye nesiqinisekiso esiqaqambileyo esiya koyisa, njengoodade nabazalwana bazo zonke iintlanga, iinkolo nezizwe."